هر چند بحث خسارت اقتصادی در مقابل این موارد ناچیز جلوه می‌کند، اما بازار چهارشنبه سوری گردش مالی زیادی دارد که سود کلان آن به جیب هندی‌ها و چینی‌ها و در وهله بعد قاچاقچیان این مواد آتش‌زا میرود و درنهایت زیان آن برای اقتصاد ملی باقی می‌ماند.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از آرمان، هیچ آمار رسمی درباره گردش مالی موادمحترقه در کشور وجود ندارد، پول‌‌هایی که در کسری از ثانیه دود میشود و به هوا میرود، اما اگر یک حساب و‌کتاب سرانگشتی داشته باشیم، می‌‌فهمیم که گردش مالی بازار مواد آتش‌زای چهارشنبه سوری بسیار بالاست. اگر هر 23میلیون و 800هزار خانواده ایرانی تنها یک نوع از موادمحترقه ارزان قیمت، به‌طور مثال یک آبشار سه‌هزار تومانی خریداری کند در روزهای پایانی سال گردش مالی این موادمحترقه به خروج 71میلیارد و 400میلیون تومان از کشور کمک می‌کند. طبق گفته مدیرعامل یکی از شرکت‌های تولیدی موادمحترقه مجاز گردش مالی خرید و فروش موادمحترقه یک بخش از ماجرای تهیه و استفاده از موادمحترقه است، چرا که کوچک‌ترین اقلام موادمحترقه قیمت چند‌هزار تومانی دارد و اقلام بزرگ محترقه و انفجاری با قیمت چند ده‌هزار تومان خرید و فروش میشود. در این میان شبکه‌های اجتماعی و اینترنت، پدیده‌ای است که این روزها به کمک دلالان و ساقی‌های موادمحترقه آمده است و بازار خرید و فروش اینترنتی موادمحترقه چهارشنبه سوری را از طریق انواع کانال‌ها و گروه‌هایی که در این‌باره ایجاد شده گرم کرده است. هر چند پلیس فتا تلاش‌های فراوانی برای شناسایی سایت‌ها و وبلاگ‌هایی که در این چند سال برای فروش موادمحترقه ایجادشده، انجام داده است، اما پدیده‌های نوظهور دنیای فناوری گوی سبقت را ربوده و بازار مکاره‌ای در این شب عید برای افراد سودجو ایجاد کرده است.
سود چهارشنبه‌سوری برای چینی‌ها و هندی‌ها
در عین حال باید توجه داشت که این مواد بیشتر از آنکه سودی برای ایرانی‌ها داشته باشد برای کشورهای مبدا و تولیدکننده سودآوری دارد، چرا که طبق گفته فعالان بازار، بیشتر این مواد ساخت کشورهای چین و هندوستان است که از راه کشورهای حوزه خلیج‌فارس وارد ایران می‌شوند. نوایی، تولیدکننده موادمحترقه و آتش‌زایی است که تولید رسمی را از سال 86 در کارخانه‌ای که در بلداجی چهارمحال و بختیاری قرار دارد، کلید زد. طبق گفته او سال86 اعلام شد برای جلوگیری از قاچاق و استفاده از موادمحترقه دست‌ساز، اجازه ساخت کارخانه‌های تولید موادمحترقه و آتش‌زای استاندارد صادر شد. در همین رابطه فعالیت‌هایی هم در صنایع دفاع انجام شد، اما بعد اعلام شد که رسالت این دستگاه دولتی این نیست و بخش خصوصی باید عهده‌دار این مسئولیت شود. او سال گذشته با بیان اینکه تولید آزمایشی این کارخانه آغاز شده و تولید رسمی آن از سال 96 کلید می‌خورد، ادامه داد: تولیدات داخلی جوابگوی نیاز نیست و میزان سرمایه مورد نیاز برای فعالیت این بنگاه‌ها نه‌تنها بسیار بالاست، بلکه نگهداری مواد اولیه آن نیز کاری سخت به‌نظر میرسد. همین مساله بازار کشور را به جولانگاه عرضه محصولات قاچاق که هیچ‌نظارتی بر کیفیت، استاندارد و حتی قیمت آنها نمی‌شود، تبدیل کرده است. مدیرعامل یکی از شرکت‌های تولیدی موادمحترقه مجاز نیز با بیان اینکه واردات قاچاق اقلام محترقه بین 30 تا 40میلیارد تومان است، گفت: این ادوات از خارج از کشور به دیلم و گناوه می‌آید و بعد در داخل کشور توزیع میشود. جلال بهشت نژاد افزود: گاهی به‌عنوان اسباب بازی این اقلام وارد میشود. اقلام محترقه قاچاق را نمی‌شود در جیب گذاشت و مخفی کرد. معمولا به‌صورت کانتینری وارد میشود. از طرف استان کردستان هم که همسایه عراق است موادمحترقه قاچاق وارد میشود. او تصریح کرد: اگر نیروی انتظامی دقت کند می‌توانند این اقلام را کشف کنند. این اقلام وارداتی، خیلی خطرناک است. اقلام محترقه غیراستانداردی که دولت چین کشف می‌کند برای این که منهدم نکند به‌صورت کانتینری به کشورهایی مثل ایران و سومالی صادر می‌کنند. بهشت نژاد با تاکید بر اینکه اقلام محترقه‌ای که وارد کشور میشود استاندارد نیست، بیان کرد: به همین دلیل است که این اقلام ارزان هستند. همین اقلامی که وارد شده و در دست مردم است از هر 10 عدد آنها شاید شش یا هفت عدد عمل نمی‌کند و چند تا هم که عمل می‌کند آسیب ایجاد می‌کند و اورژانس، حوادث آن را هر سال اعلام می‌کند. او افزود: حدود 75 تا 80درصد این ادوات از طریق قاچاق، حدود 15درصد توسط شرکت‌های خودمان و پنج‌درصد هم توسط زیرپله ای‌ها تامین میشود.
موانع ورود شرکتها به تولید وسایل آتش‌بازی
طبق گفته مدیر تولید «مجتمع صنایع شیمیایی نارگستر» ریسک و نیاز به سرمایه‌گذاری بالا، دو مانع بزرگ برای ورود شرکتها به عرصه تولید وسایل آتش بازی و گرفتن مجوز در این زمینه است. به‌گفته بهشت نژاد باتوجه به سفارش‌ها، بین ۵۰ تا ۶۰درصد بازار وسایل آتش بازی در ایران در اختیار این شرکت است و مابقی توسط تولیدکنندگان غیرمجاز زیرزمینی و محصولات قاچاق چینی تامین میشود و با وجود کیفیت پایین محصولات چینی، ارزانی آنها سبب شده تا بخش عمده‌‌ای از بازار را در اختیار داشته باشند. او تصریح کرد: تولید این شرکت در طول سال انجام میشود و در هنگام اعیاد مانند نیمه شعبان و مراسم ۲۲ بهمن به فروش میرسد، اما عمده فروش مربوط به مراسم چهارشنبه‌سوری است و بیشترین فروش این محصولات مربوط به استان‌‌های اصفهان، خراسان، خوزستان و تهران است.
فروش مواد آتش‌زا با 10 برابر قیمت واقعی
عرضـه‌کنندگـان و قـاچاقـچیان مـوادمحترقه چهارشنبه‌سوری پنج تا 10 برابر قیمت واقعی، این مواد را عرضه می‌کنند، به‌عنوان مثال درحالی هر کارتن آبشار دو قلوی کوچک پنج سانتی به قیمت 600 تا 070هزار تومان عرضه میشود که قیمت تمام شده محصول مشابه داخلی آن تنها 50 هزار تومان است. تولیدات کشور ما بسیار اندک است و جوابگوی نیاز داخلی نیست. بهشت نژاد در این مورد نیز گفته بود: باوجود اینکه روی محصولات قیمت درج نشده، اما قیمت آنها در طول سال و در استان‌‌های مختلف ثابت است و نزدیک مراسم چهارشنبه‌سوری افزایش قیمتی از سوی شرکت وجود ندارد. سود نمایندگی‌‌ها 10درصد است و برای تحقق این امر، نظارت نیز از سوی شرکت وجود دارد. اما مشاهدات ما نشان می‌‌داد که حداقل در بازار هدف و بین دستفروش‌ها نظارتی وجود ندارد و قیمت‌‌ها کاملا سلیقه‌ای است. اما این سود خوب هزینه بالایی هم دارد. براساس ماده ۲۴ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، نگهداری، حمل یا فروش موادمحترقه جرم محسوب شده و علاوه بر ضبط کالا جریمه‌های سنگینی از دو تا هفت برابر ارزش کالا و دو تا پنج سال حبس پیش‌بینی شده است و اگر موادمحترقه کلان با ارزش یک‌‌میلیون تا ۱۰۰میلیون تومان باشد وسیله نقلیه ضبط و اگر ارزش کالا بیش از ۱۰۰میلیون تومان باشد، مصادره خواهد شد.
