اقتصاد آنلاین - فائزه مومنی؛ محسن طباطبایی مزدآبادی در پاسخ به این سوال که نبود منابع تامین‌کننده درآمدپایدار چه خساراتی به مدیریت شهری می‌زند، به اقتصادآنلاین گفت: درآمد پایدار یکی از مباحث مهم توسعه پایدار شهری است. درآمد پایدار باعث می شود زیست پذیری و کیفیت زندگی شهری برای نسل فعلی و نسلهای آینده به مخاطره نیفتد.

وی ادامه داد: همچنین درآمدهای پایدار شهری یکی از مسائل و موضوعات مهم در تاب آوری اقتصادی شهری است که می‌تواند یکی از مصادیق پیاده سازی اقتصاد مقاومتی در شهرهای کشور ما باشد.

به گفته او اتکا به درآمدهای ناپایدار شهری، قطعا موجبات کاهش تاب آوری شهرها و زمینه برای ایجاد بحران های اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی را در بلند مدت ایجاد خواهد نمود و شرایط را برای ضربه پذیر نمودن اقتصاد شهری از تکانه های داخلی و خارجی فراهم تر خواهد نمود.

این کارشناس شهری معتقد است: درآمدهای پایدار در شهرداری ها به عنوان متولیان مدیریت شهری، به درآمدهایی اطلاق می شود که از سه ویژگی مهم برخوردار باشند: اولا درآمدها مستمر باشد و از نوع درآمدهای آنی و دفعی نباشد ، ثانیا دستیابی به این درآمدها، شرایط بهینه شهری(کالبدی، زیست محیطی و ...) را بر هم نزند و ثالثا انعطاف پذیر باشند یعنی پایه درآمدی در طول زمان به موازات گسترش مخارج افزایش یابد.

مهم‌ترین منبع درآمدی پایدار عوارض و مالیات است

طباطبایی به بیان اینکه  همه شهرهای جهان بخصوص کلانشهرها به دنبال راه حلهایی برای افزایش درآمدهای پایدار خود هستند، تاکید کرد: نگاهی به وضعیت بودجه شهرهای مختلف حاکی از اینست که مهمترین منبع درآمدی پایدار در اکثر شهرهای جهان عوارض و مالیاتها هستند .

وی ادامه داد: کلانشهری مانند  لندن که از مراکز فرماندهی و کنترل اقتصاد جهانی است بودجه 11.5 میلیارد پوندی دارد که 64درصد آن از محل عوارض و مالیاتها به دست می آید. در کلانشهر پاریس نیز بیش از 50درصد درآمد 8 میلیارد یورویی این شهر از محل مذکور حاصل می شود.

به گفته او  حدود 70درصد درآمد شهر شیکاگو از محل عوارض است . در شهر میلان ایتالیا نیز وضع به همین منوال است و بیش از نیمی از درآمد 4 میلیارد یورویی این شهر از طریق عوارض بدست می آید. در شهرهای کشورهای رو به توسعه نیز سهم عوارض از درآمد شهرداری بالاست بعنوان مثال کلانشهر بوگوتا در کلمبیا 600 میلیون دلار درآمد دارد که 63 درصد آن از طریق مالیات به دست می آید.در آنکارا نیز حدود 38درصد درآمد شهرداری از محل عوارض است.

گران اداره شدن شهر تهران، اظهار نظر کارشناسی شده‌ای نیست

دبیر انجمن اقتصاد شهری با اشاره به اینکه در بودجه سال 1396 تهران تنها 21درصد درآمد پایدار بوده و از محل عوارض مستمر(ارزش افزوده، نوسازی، کسب و پیشه، خودرو و ..) به دست آمده است، گفت: در اینجا ذکر چند نکته ضروری است. برخی بر این باورند که شهر تهران گران اداره می شود اما ملاحظه آمار و ارقام در شهرهای مختلف نشان می دهد که این اظهار نظر چندان کارشناسانه نیست چرا که بودجه سالانه کلانشهر تهران از بسیاری از شهرهای هم اندازه کمتر است.

وی ادامه داد: بعنوان مثال تهران بودجه‌ای اندازه شهر شیکاگو دارد که تنها2.5 میلیون نفر جمعیت دارد و در مقایسه با بودجه پکن(129 میلیارد یوان) نیز بودجه آن حدود یک چهارم پکن است. اما آنچه که محل بحث است نحوه کسب درآمد و چگونگی هزینه کردن آن است.

طباطبایی تاکید کرد: همانطور که گفته شد ردیفهای درآمدی در کلانشهر تهران عمدتاً ناپایدار است. بعنوان مثال در بودجه 1396 در جایی که عوارض نوسازی  می‌تواند یکی از مهمترین منابع درآمدی شهرداری باشد تنها 7درصد از درآمد را به خود اختصاص داده است اما بیش از 7هزار میلیارد تومان از درآمد شهرداری از ردیف عوارض حاصل از تغییر کاربری و عوارض مازاد بر تراکم به دست آمده است.

او معتقد است: چنین منبع درآمدی ناپایدار و زیانبار بوده و در هیچ یک از شهرهای ذکر شده بالا و موارد مشابه آنها بچشم نمی خورد این روند و اتکا به این درآمدها شهر تهران را با اختلالات و مسائل بسیاری مواجه می کند و تاکنون نیز مضرات بسیاری به بار آورده است بنابراین نیازمند جایگزینی با روشهای درآمدی پایدار است.

لزوم زنده شدن مطالبات شهرداری از محل عوارض شهری

او با اشاره به دو رویکرد کوتاه مدت و بلند مدت برای ارتقای درآمدهای پایدار شهرداری تهران، اضافه کرد: در رویکرد کوتاه مدت وصول مطالبات معوقه شهرداری از اشخاص حقیقی و حقوقی شاید معقول ترین راه باشد. عوارض معوقه نوسازی بر مبنای دفترچه جدید ارزش معاملاتی املاک مبلغ قابل توجهی است که متاسفانه عزمی جدی برای اجرای آن وجود ندارد در حالیکه مبلغ آن قابل توجه بوده و می تواند راهگشا باشد.

طباطبایی تاکید کرد: در این زمینه به نظر می رسد ظرفیت کمسیون ماده 77 قانون شهرداری نیز نادیده گرفته شده است در حالیکه بدهی‌هایی که طبق تصمیم این کمیسیون تشخیص داده شود طبق مقررات اسناد لازم الاجرا به وسیله اداره ثبت قابل وصول است. اجرای ثبت مکلف است بر طبق تصمیم کمیسیون مزبور به صدور اجراییه و وصول طلب شهرداری مبادرت کند.

به گفته این کارشناس شهری موضوع دیگر در این ارتباط قانون تجمیع عوارض مصوب 1381 است که در صورتی که اجرا شود دولت می‌تواند سهم شهرداری را به دور از هر بروکراسی پرداخت نماید. در نگرش بلند مدت باید به سراغ اصلاح و به روز کردن برخی قوانین و سازوکارها و فعال کردن برخی ردیفهای درآمدی جدید رفت.

وی اضافه کرد: از جمله مصوبات مغفول در این زمینه درآمد مربوط به عوارض بر آگهی های تجارتی و تبلیغاتی مصوب شورای شهر تهران 1365 می باشد که کلیه آگهیهای تجارتی اعم از رادیو تلویزیون جراید و تبلیغات محیطی شهر باید 10درصد از بهای آگهی را به شهرداری پرداخت کنند و امروزه با توجه به درآمد چند هزار میلیارد تومانی صدا و سیما از محل تبلیغات، این منبع می تواند مبلغی قابل توجه برای شهرداری تهران باشد.

او در پایان گفت که این مصوبه همچنین بر بلیط ورودی مسابقات ورزشی نیز قابل اطلاق بوده و کلیه مسابقات ورزشی بایستی 20درصد از بهای بلیط فروشی را به عنوان عوارض به شهرداری پرداخت کنند که این امر مغفول مانده است.