ارگونومی دانش اصلاح و بهسازی محیط کار، مدرسه، شغل و تجهیزات و تطابق آن با توانایی‌ها و محدودیت‌های انسان است. رعایت نکردن اصــول ارگونومیکی باعث ایجاد مشــکلات و بیماری‌های متعدد، بویژه بیماری‌های عضلانی ـ اســکلتی می‌شــود. دانش ارگونومی از آنجا اهمیت مضاعف می‌یابد که به محیط کار محدود نیست، بلکه در واقع گستردگی این علم به وسعت کل زندگی است.
به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از ایسنا ، با توجه به زمان طولانی صرف شــده در مدرسه، رعایت ارگونومی و مناســب بودن وسایل مدرســه از جمله میز و صندلی و نیز وسایل جانبی از قبیل کوله پشــتی، برای برطرف کردن این نیاز دانش آموزان ضروری و حیاتی است.
مطالعات متعدد نشان داده اند، دانش آموزان به طور مکرر در مدرسه از وسایلی استفاده می‌کنند که با ابعاد قد، وزن و اندامشــان متناســب نیســت. این موضوع آنان را در معرض خطر ابتلا به اثرات منفی ناشــی از آن قرار می‌دهد؛ دانش آمــوزان مجبورند بــرای انجام دادن کارهــا در وضعیت‌های بدنی خاصی قرار گیرند. وسایل نامناسب مدرسه و نیز کوله پشتی، از عوامل مهمی هستند که باعث افزایش آسیب دستگاه اســکلتی ـ عضلانــی می شــوند. برای پیشگیری لازم است اصول ارگونومی در استفاده از این وسایل مورد توجه قرار گیرد.
اما اصول ارگونومی در مدارس چیست؟
صندلی
- صندلی ارگونومیک باید حتما پشتی داشته باشد تا کمر به آن تکیه کند.
- ارتفاع سطحی که روی آن می‌نشینید تا زمین باید به اندازه طول ســاق پای شــما باشــد تا کف پاهای شما با سطح زمین کاملا در تماس باشد و آویزان یا زانو خم شده نباشند.
- ســطح میز روبه روی شما باید با آرنج شما همسطح باشد و ساعد به راحتی روی آن قرار گیرد و بالاتر یا پایین تر نباشد.
نیمکت
- نیمکت باید به شکلی باشد که دانش آموز بتواند آن را به میز نزدیک کند تا دست های خود را به میز تکیه دهد و تنه او با پشتی صندلی مماس باشد.
- ارتفاع میز باید به اندازه ای باشد که کف پا به راحتی با زمین مماس شود. وقتی کف پا روی زمین قرار می‌گیرد، زاویه‌ای که ران با تنه می‌سازد، حدود ۹۰ درجه است و در این صورت گودی کمر حفظ می شود.
- با توجه به فاصله بین ران و ســطح زیرین میز امکان جابه جایی و حرکت آزاد پا موجود باشد.
- بهتر است زاویه سطح میز نســبت به سطح تراز ۱۵ درجه و به سمت دانش آموز شیب داشته باشد.
- ارتفاع میز طوری باشد که آرنج‌ها با لبه جلویی میز همسطح باشند.
- نیمکت مدرســه باید رویه نرم و متناسب (پارچه های قابل تنفس) و در ناحیه کمری و زیر تیغه‌های شانه تکیه گاه مستحکم داشته باشد.
کوله پشتی
به نقل از شماره ۱۷۰ ماهنامه رشد آموزش ابتدایی، حمل وســایل و کیف مدرســه از خانه به مدرسه و برعکس نیز موضوعی است که در سال‌های اخیر در چندین مطالعه مورد توجه قرار گرفته است. این مطالعات نشان داده‌اند، حمل کوله پشتی‌های سنگین ســبب ناراحتی و دردهای اســکلتی عضلانی از جمله کمردرد، شــانه درد و گردن درد دانش آموز می‌شود به طوری که حمل کوله پشتی سنگین تر از ۱۰ درصد وزن بدن به اختلال در وضعیت و ترکیب بدنی دانش‌آموزان می‌انجامد.
- وزن کوله‌پشــتی نباید بیشــتر از ۱۰ درصد وزن بدن باشد. به عنوان مثال اگر شــما ۴۰ کیلوگرم وزن داشته باشید، نباید کوله‌پشتی سنگین‌تر از ۴ کیلوگرم را حمل کنید.
- کوله باید قســمت‌های مختلف برای وسایل‌تان داشته باشد، به طوری که هم از ســمت راست و هم از سمت چپ آن به طور مســاوی استفاده کنید تا به هیچ سمتی از شانه و کمرتان فشار بیشتر وارد نشود.
- بندهای کوله‌پشتی در حدی تنظیم شوند که هنگام حرکت، کوله‌پشتی بر پشت جابه جا نشود. همچنین دقت کنید بندهای شانه‌ای متقارن تنظیم شــوند؛ یعنی یکی شل و دیگری سفت نباشد.
- برای حمل کوله‌پشتی بهتر است ابتدا آن را روی میز و سپس روی شانه‌ها قرار دهید.
- در فاصله‌های طولانی کوله‌پشتی را به طور مداوم حمل نکنید.
- در صورت احســاس خستگی، کوله‌پشــتی را درآورید، تعدادی نرمش انجام دهید و سپس دوباره کوله‌پشتی را به نحو صحیح بر پشت بگذارید و مسیر خود را ادامه دهید.
- کوله‌پشتی‌های چرخدار تنها در شرایطی توصیه می‌شوند که در تمام مسیر رفت و آمد و همچنین محیط مدرسه و خانه، نیازی به حمل و نقل دستی آن مثلا از روی پله‌ها نباشد، زیرا این کوله‌ها وزن بالاتری نســبت به کوله‌های عادی دارند و چرخ و اسکلت مخصوص دسته، در صورت قرار گرفتن روی شانه‌ها، به پشت و کمر صدمه وارد می‌کنند.
