وضعیت «جوانان غیر شاغل که در حال تحصیل یا مهارت نیستند» تحت عنوان شاخص NEET شناخته می شود؛ اما سازمان بین المللی کار، به منظور درک بهتر وضعیت بازار کار جوانان و با توجه به آن که شاخص های میزان بیکاری، نرخ اشتغال و نرخ مشارکت به تنهایی نمی توانند گویای وضعیت دقیقی از نیروی کار باشند، شاخص دیگری را تحت عنوان «جوانان غیرشاغل که در حال تحصیل یا مهارت نیستند» را تعریف و مد نظر قرار داده است. به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از مهر، البته این نکته را نیز نباید از نظر دور داشت که برخی از جوانان نیز به طور غیرارادی و به اجبار، به دلایلی نظیر ناتوانی، بیماری و معلولیت قادر به اشتغال، تحصیل و یا کسب مهارت نیستند و یا حتی مادر جوانی که توانایی پرداخت هزینه مراقبت از کودک یا کودکان خود را ندارد و به اجبار، بازار کار را ترک می کند.

ولی قسمت نگران کننده موضوع، جوانانی هستند که در هیچ یک از مصادیق برشمرده فوق گنجانده نشده و در عین حال، نه در جستجوی کار بوده و نه در حال آموزش یا کسب مهارت هستند. این گروه به شدت در معرض خطر به حاشیه رانده شدن از بازار کار و مواجهه با محرومیت ها و ناهنجاری های اجتماعی هستند که توجه ویژه برنامه ریزان برای وضع سیاست های حمایتی از جمله فراهم کردن امکانات تحصیلی، مهارت آموزی و اشتغال را طلب می کند.

بررسی ها حاکی از آن است که در سال ۱۳۹۵، حدود ۳۶.۲ درصد جوانان کشور، شاغل نبوده و در حال تحصیل یا کسب مهارت نیز نیستند؛ البته بخش عمده آن مربوط به زنان است که نرخ مشارکت آنان در فعالیت های اقتصادی به دلیل شرایط فرهنگی اجتماعی کشور بسیار پایین است.

در سال ۱۳۹۵، میزان جوانان غیر شاغل که در حال تحصیل یا مهارت نیستند در بخش مردان، حدود ۲۳.۸ درصد، بوده است. همچنین در گروه زنان،   ۴۹.۰ درصد از زنان ۲۴-۱۵ ساله شاغل نبوده و در حال تحصیل یا کسب مهارت نیستند.

همچنین بررسی ها نشان می دهد، میزان «جوانان غیرشاغلی که در حال تحصیل یا مهارت نیستند» برای زنان، بیش از ۱.۳ برابر میزان کل کشور است. همچنین این میزان حدود ۲ برابر میزان مذکور برای مردان است. به عبارت دیگر زنان غیر شاغلی که در حال تحصیل و یا مهارت آموزی نیستند، بیش از ۲ برابر مردان در این گروه، است.

بررسی شاخص جوانان غیر شاغل که در حال تحصیل یا مهارت نیستند، بر اساس نتایج طرح سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۰ و ۱۳۹۵ حاکی از روند نزولی میزان این شاخص دارد، به طوری که این میزان با کاهش ۲.۱ درصدی از ۳۸.۳ درصد در سال ۱۳۹۰ به ۳۶.۲ درصد در سال ۱۳۹۵، رسیده است. این شاخص در گروه مردان با افزایش ۰.۱ درصدی و در گروه زنان با کاهش ۴.۱ درصدی مواجه بوده است.

بررسی وضعیت جوانان غیرشاغلی که در حال تحصیل یا مهارت نیز نیستند (NEET)، به تفکیک استانها نشان می دهد، بیشترین میزان این جوانان در سال ۱۳۹۵، به استان سیستان و بلوچستان با ۴۸.۲ درصد، استان گلستان با ۴۴.۰ درصد و استان هرمزگان با ۴۳.۸ درصد و کمترین آن به استانهای سمنان، یزد و اصفهان به ترتیب با ۲۲.۶ درصد، ۲۵.۱ درصد و ۲۸.۰ درصد، تعلق داشته است.

بررسی ها نشان می دهد در سال ۱۳۹۵ در گروه مردان، استان سیستان و بلوچستان با ۳۲.۶ درصد، استان کرمانشاه با ۳۱.۲ درصد و استان هرمزگان با ۳۱.۱ درصد بیشترین و استانهای سمنان و یزد با ۱۲.۶ درصد، استان قزوین با ۱۶.۱ درصد و استان تهران با ۱۶.۷ درصد، کمترین میزان NEET را در بین استانهای کشور داشته اند.

در گروه زنان نیز استان سیستان و بلوچستان با ۶۴.۳ درصد، استان کردستان با ۵۹.۶ درصد و استان آذربایجان غربی با ۵۹.۳ درصد بیشترین و استان سمنان با ۳۳.۲ درصد، استان یزد با ۳۸.۵ درصد و استانهای تهران و اصفهان با ۳۹.۵ درصد، کمترین میزان NEET را در بین استانهای کشور داشته اند.

مطالعه شاخص NEET(جوانان غیر شاغل که در حال تحصیل یا مهارت نیستند) در استانهای کشور نشان می دهد که شکاف (مطلق) در میزان NEET به حدود ۲۶ درصد، رسیده است. به عبارت بهتر میزان NEET در استان سیستان و بلوچستان حدود ۲ برابر استان سمنان است.

در دستور کار ۲۰۳۰ سازمان ملل متحد نیز در دستیابی به توسعه پایدار، دو هدف برای جوانان در نظر گرفته شده است؛ نخست دسترسی کامل و موثر به اشتغال و کار شایسته برای تمامی زنان و مردان از جمله افراد جوان و دیگری نیز کاهش افرادی که شاغل نیستند و در حال تحصیل و مهارت آموزی نیستند.