کنوانسیون‌های بین‌المللی ازدواج زیر ۱۸سال را منع می‌کنند. با وجود این، برآورد‌ها نشان می‌دهد ۱۷درصد دختران در جهان زیر سن ۱۸سالگی ازدواج می‌کنند و ازدواج دختربچه‌ها در ایران نیز حدود ۱۷درصد است. ازدواج در سنین پایین مشکلات ویژه‌ای را به وجود می‌آورد. روز گذشته یک نماینده مجلس با اشاره به وجود دوهزار کودک مطلقه در کشور، نسبت به سقط‌جنین‌‌های مکرر برخی کودکان ابراز نگرانی کرد. ‌همزمان رئیس فراکسیون زنان مجلس اصلاح سن ازدواج دختران را اولویت قاطع زنان مجلس اعلام کرد.

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از آرمان ، دختر یا پسرهای کودک و نوجوان به دلیل آنکه هنوز به رشد ذهنی، عاطفی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و... نرسیده‌اند، بسیاری از مهارت‌های لازم برای رسیدن به یک زندگی موفق و پیروز را کسب نکرده‌اند و به این دلایل معمولا در زندگی مشترکشان با ناسازگاری‌ها و اختلافات بسیاری روبه‌رو می‌شوند. ازدواج‌های زودهنگام برای دختران مشکلات ‌جسمانی بسیاری نیز به همراه می‌آورد، زیرا ازدواج‌های زودهنگام معمولا با بارداری‌های زودهنگام نیز همراه می‌شوند و به دلیل عدم آمادگی سیستم باروری دختران کودک در آن زمان، احتمال مرده‌زایی و عقب‌ماندگی نوزاد نیز بسیار زیاد است.

معضلی به نام کودکان مطلقه

یک نماینده مجلس با اشاره به وجود دوهزار کودک در کشور، نسبت به سقط‌جنین‌‌های مکرر برخی کودکان ابراز نگرانی کرد. طیبه سیاوشی‌ ‌شاه‌عنایتی در رابطه با آمار کودک‌بیوه‌ها در کشور بیان داشت: طرح افزایش سن ازدواج کودکان تحت‌تاثیر آمار افزایش تعداد پدیده کودک‌همسری و تبدیل آن به کودک‌بیوه‌ها کلید خورد. کودکانی که با ۱۳ یا ۱۴سال بیوه و سرپرست ‌خانوار بودند. او افزود: بسیاری بلوغ‌ جسمی را دلیلی بر بلوغ‌ عقلی قرار می‌دهند و حتی بحث بلوغ در سن 9‌سالگی را در برخی نقاط اعمال می‌کنند. مادران این دختران مایل به ازدواج کودک خود در سنین پایین نیستند، اما به دلیل مسائل مختلف، مثل فقر، اعتیاد یا فشارهای عشیره‌ای و طایفه‌ای، حتی اگر به شهرهای دیگر نیز مهاجرت کرده باشند ناچار به رضایت می‌شوند. سیاوشی ‌شاه‌عنایتی در ادامه گفت: مخالفت‌های اجتماعی بسیار زیاد بود، اما خوشبختانه با موافقت آیت‌ا... مکارم‌شیرازی با افزایش حداقل سن ازدواج روبه‌رو شدیم. تهیه مستندات را آغاز کردیم و از وزارت‌بهداشت برای این کار کمک گرفتیم، چراکه برخی از این کودکان وقتی ازدواج می‌کنند، بلافاصله بعد از یک سال باردار می‌شوند و چون بدن آنها آمادگی‌های لازم را ندارد، سقط جنین می‌کنند . او با تاکید بر تبعات منفی ازدواج در سنین پایین بیان داشت: مشکلات این کودکان دامنگیر خانواده‌ها نیز می‌شود و مهم‌تر از آن دامنگیر دختری می‌شود که در سن آموزش به دلیل فقر مالی از روند آموزشی نیز عقب می‌ماند و کودکی که پرورش می‌دهد نیز دچار فقر آموزشی می‌شود. مساله دیگر این است که برخی از این بچه‌ها ناچار می‌شوند با مردانی ازدواج کنند که سنین بالا دارند. حتی برخی‌وقت‌ها فاصله سنی به ۳۰سال هم می‌رسد. آنها وادار می‌شوند این کار را انجام دهند که همین امر سرخوردگی‌ها و مسائل و مشکلات دیگر را موجب می‌شود. سیاوشی شاه‌عنایتی افزود: مساله دیگر که در تلاش هستیم آن را حل کنیم و از وزارت دادگستری نیز کمک خواسته‌ایم، برخورد با دفترخانه‌هایی است که بدون مجوز قانونی ازدواج‌های غیرقانونی را ثبت می‌کنند. البته در برخی موارد حتی این ازدواج‌ها ثبت نمی‌شود. یعنی به شکل شرعی است، اما قانونی نمی‌شود.

اولویت قاطع زنان مجلس، اصلاح سن ازدواج دختران

رئیس فراکسیون ‌زنان مجلس گفت: زنان مجلس به دنبال تحقق حمایت از حقوق‌کودکان و اصلاح سن ازدواج هستند. از نخستین سال فعالیت مجلس دهم، فراکسیون ‌زنان، کمیته ‌زنان و خانواده و کمیسیون فرهنگی به دنبال مسائل حوزه زنان و کودکان بودند، به‌ویژه با آغاز بررسی لایحه حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان در کمیسیون قضائی و حقوقی مجلس، این موضوع شکل جدی‌تری به خود گرفت. پروانه سلحشوری افزود: البته فراکسیون زنان در همان زمان اعلام کرد که اگر کمیسیون قضائی به موضوع حقوق کودکان وارد نشود، خود به آن ورود پیدا می‌کند. او با بیان اینکه در حوزه جلوگیری از ازدواج کودکان نیز ورود جدی داشته‌ایم، گفت: متاسفانه در این بخش هنوز به نتیجه واحد نرسیده‌ایم، اما پیگیری‌ها همچنان ادامه دارد و زنان مجلس از اصلاح سن ازدواج دختران ناامید نیستند. در حقیقت تلاش می‌کنیم سن ازدواج را افزایش و ازدواج دختران زیر سن 13 یا 15سال را ممنوع کنیم.

لزوم توجه به مسائل اجتماعی دردسرساز

یک فعال حقوق کودک با اشاره به لزوم توجه به مسائل اجتماعی که در آینده مشکل‌ساز می‌شود  می‌گوید: طرح این موضوع بسیار قابل توجه است و باید جامعه نسبت به موضوعاتی حساسیت نشان دهد که در بلندمدت منتهی به آسیب اجتماعی می‌شوند. خوشبختانه جامعه ایران در حال حاضر نسبت به موضوعات مهمی مانند ازدواج زودرس دختران توجه نشان می‌دهد. ثریا عزیزپناه افزود: یکی از این موضوعاتی که فعالان حقوق کودک به آن معترض هستند، ازدواج زودرس دختران است. مساله‌ای که امیدوار هستیم توجه قانونگذاران و مسئولان ذیربط را به خود جلب کند. ازدواج زودرس برای دختران و پسران دارای تبعاتی گاه غیرقابل جبران است. او تاکید می‌کند: در قوانین ازدواج حداقل سن ازدواج برای دختران 13 و برای پسران 15سال است، اما با اذن ولی، دختران زیر سن 13سال نیز می‌توانند ازدواج کنند. مساله اساسی توجه به پیچیدگی‌ها و واقعیت‌های کنونی جامعه است. آیا کودکان زیر 10 و 13سال در اقصی‌نقاط ایران قادر به تشکیل نهاد کارآمد خانواده به آن معنی که از یک خانواده انتظار می‌رود، هستند؟ آیا می‌توانند رویکردی مثبت نسبت به فرزندپروری داشته باشند؟ آیا این انتظارات از طریق خانواده‌های تشکیل‌شده برآورده می‌شود یا خیر؟ این سوالات بسیار اساسی هستند و قانونگذاران باید به آن پاسخ دهند. عزیزپناه می‌افزاید: آیا اساسا قانونگذار زمانی‌که درخواست تغییر سن حداقل ازدواج دختران در بطن جامعه شکل می‌گیرد و یک مطالبه عمومی می‌شود، اراده جدی برای تغییر این مساله دارد؟ اصولا نگاه او به این مساله چگونه است؟ او بیان می‌کند: طبق شنیده‌ها گاهی قاضی برای حکم به ازدواج دختر یا پسری که به سن قانونی نرسیده‌اند از آنها درباره قیمت گوشت، حبوبات و اقلام خوراکی می‌پرسد و در صورتی که آنها قادر به پاسخگویی باشند حکم ازدواج را صادر می‌کند. آیا با این سهولت می‌توان صلاحیت ازدواج یک کودک را احراز کرد؟ اساسا صلاحیت کودک برای تشکیل خانواده، نهادی که بسیار به آن بها می‌دهیم، چگونه باید احراز ‌شود؟ عزیزپناه می‌افزاید: از قانونگذاران می‌خواهیم نگاه دقیق‌‌تری به واقعیات جامعه داشته باشند و از کودکانی که از طرف والدین و سرپرستان آنها برای احراز بلوغ به دادگاه فراخوانده می‌شوند واقعیات دیگری را مورد پرسش قرار دهند. او خاطرنشان می‌کند: افراد بالای 40سال که از آنها به عنوان افراد با تجرد قطعی نام برده می‌شود نیز از ازدواج واهمه دارند. آیا شایسته است کودکان زیر 10سال را زمانی‌که به اتفاقات پیرامونی خود آگاهی کامل نداشته و توان دفاع از خود را در مقابل مشکلات ندارند به ازدواج واداشت؟ نکته حائزاهمیت آن است که بدن دختران در سنین زیر 13سال آماده بارداری ایمن و حتی برقراری رابطه جنسی نیست. کودکان در این سن آمادگی پذیرش مسئولیت تشکیل ‌خانواده را ندارند. اگر زمانی در سنین پایین ازدواج صورت می‌گرفت خانواده‌ها به صورت جمعی زندگی می‌کردند و وظیفه فرزندپروری و وظایف خانه‌داری به عهده کودک‌همسر نبود، اما در حال حاضر این مساله دچار تغییرات اساسی شده است. به تفاوت‌های 50سال اخیر در نهاد خانواده‌ باید توجه شود.