چنانکه بعضی منتقدان معتقد بودند ایران و شرکت پتروپارس می‌توانستند به تنهایی این پروژه را اجرا کند و نیازی به حضور بلندمدت شرکت های خارجی برای اجرای آن نبود. همچنین منتقدان می‌پرسیدند چرا اولین قرارداد با شرکت بدنامی مثل توتال که سابقه پرداخت رشوه به مقامات ایرانی را داشته است منعقد شد. از طرفی نیز موافقان معتقد بودند که امضای این قرارداد می‌تواند موجب ورود سرمایه به داخل کشور شود و انتقال تکنولوژی صورت خواهد گرفت. به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از فارس، انتقادات در خصوص این قرارداد وزیر نفت را برای پاسخگویی به صحن علنی مجلس کشاند و این حضور به جای آنکه ابهامات را برطرف کند موجب شد تا منتقدان با ابهامات جدی‌تری از قبیل درآمد توتال و کنسرسیوم از این قرارداد مواجه شوند و کارشناسان نسبت به صحبت‌های وزیر نفت واکنش‌های مختلفی نشان دهند.

به همین جهت رسانه‌های مختلف از جمله صداوسیما سعی کرد با برگزاری مناظره میان منتقدان و موافقان این قرارداد ابهامات را شفاف کند. از طرف دیگر این موضوع موجب شد تا وزارت نفت یک نشست خبری را با حضور غلامرضا منوچهری معاون امور مهندسی و توسعهمدیرعامل شرکت ملی نفت برگزار کند تا بخشی از ابهامات موجود در خصوص این قرارداد پاسخ داده شود.

در ادامه گفت وگوی دو ساعته خبرنگاران با معاون امور مهندسی و توسعه شرکت ملی نفت در خصوص ابهامات موجود در قرارداد توسعه فاز 11 پارس جنوبی است که در چند بخش در اختیار مخاطبان قرار خواهد گرفت:

*مدل قراردادی مناطق نفتخیز جنوب به تایید شرکت ملی نفت نرسیده است

سوالی که این روزها از سوی منتقدان مطرح می شود  این است که چرا شما اصرار داشتید قرارداد توتال با مدل IPC امضا شود. چرا با مدل‌های قراردادی دیگر از جمله به عنوان مثال مدل قراردادی مناطق نفت‌خیز جنوب این قرارداد منعقد نشد؟

منوچهری: مدل قراردادی IPC که مصوبه دولت است یک کار کارشناسی و پخته‌شده و چکش‌کاری شده است که در جهت منافع ملی تدوین و تصویب شد.

این مدل از طرف دیگر منطبق با تغییراتی است که در یک میدان به عنوان یک موجود زنده اتفاق می‌افتد و از دید ما با توجه به قوانین ایران و محدودیت‌های قانون اساسی یک مدل قرارداد خوبی است که با مدل قبل قراردادها قابل مقایسه نیست.

درباره موضوعی که شما گفتید یعنی درباره مدل قراردادی مناطق نفت‌خیز جنوب نیز باید بگویم اگرچه سعی کرده‌اند که این مدل را از مصوبه دولت استخراج کنند و با این مصوبه عدم انطباق نداشته باشد، اما چارچوب آن برایمان مشخص نیست و روی آن باید خیلی کار شود.

به اعتقاد من 95 درصد قراردادی که با توتال منعقد شد همان چیزی است که در مصوبه دولت وجود دارد و دوباره تاکید می کنم مصوبه دولت یک مفهوم بالغ و چکش‌کاری‌شده است.

با این اوصاف مدل قراردادی مناطق نفت‌خیز جنوب مدل پذیرفته‌شده‌ای برای شما نیست.

منوچهری: در واقع هنوز به تأیید شرکت ملی نفت نرسیده است.

ولی الان در مناطق نفتخیز جنوب با این مدل در حال امضای قرارداد هستند...

منوچهری: خیر.تا الان هر آنچه از سوی آنها امضا شده است MOU است.

*تضمین تولید در قرارداد توتال دیده شده است

اخیراً آقای زنگنه اعلام کرده‌اند وظیفه توتال در این قرارداد یک وظیفه نرم‌افزاری است. حال سوال اینجاست که طبعا برای یک وظیفه صرفا نرم‌افزاری سود 6 میلیارد دلاری در نظر نمی‌گیرند. دقیقاً بفرمایید وظیفه توتال در قرارداد چیست؟ و در این پروژه چه کاری را انجام خواهد داد؟

منوچهری: توتال در این قرارداد 2 نقش دارد یا بهتر است بگوییم این کنسرسیوم دو نقش دارد. یک تأمین مالی قرارداد است که این تأمین مالی با قیمت ارزانی انجام می‌شود که سقف سودش 2.5 درصد است و در شرایط فعلی یک فرصت مناسبی برای تأمین پول ارزان و یک مزیت فوق‌العاده‌ای است.

موضوع دوم این است که درواقع مدیریت عمده کار و تکنولوژی، بهره‌برداری، پیاده‌سازی و کیفیت برعهده کنسرسیوم و در رأس آن شرکت توتال است و اگر آقای زنگنه گفتند وظیفه نرم‌افزاری منظورشان این مطلب است.

بنابراین توتال قرار نیست کار پیمانکاری انجام دهد و خودش حفاری چاه انجام دهد. بلکه تمام بخش‌های اجرایی این کار در قالب EPC یا خرید مستقیم به سرویس‌دهنده‌ها و یا شرکت‌های دست دوم و عمدتا در قالب مناقصه واگذار می‌شود. تنها کاری که توتال انجام می‌دهد به عنوان مدیریت یک شرکت معتبر نفتی، مهندسی مخزن و طراحی پروفایل تولید است که همراه آن طراحی چاه، مدل چاه، ایستگاه تقویت فشار و غیره را هم شامل می‌شود. به نحوی که در پایان دوره قرارداد به آن حجم تولید مد نظرمان برسیم.

درواقع در عین‌حال که توتال کار خدمات مهندسی و پیمانکاری را انجام می‌دهد تضمین تولید را هم در این قرارداد دیده‌ایم که اگر توتال نتواند به آن برسد خودش به شدت متضرر خواهد شد.

فی پر برل (پاداش به ازای تولید هر بشکه) به ازای تولید هر بشکه میعانات در نظر گرفته شده چه قدر است؟

منوچهری: در واقع فی را بر اساس میزان گاز غنی که تولید می‌شود و به ازای هر 1000 فوت مکعب محاسبه کردیم. که این گاز غنی هم گاز متان، اتان، پروپان و هم میعانات را شامل می‌شود. رقم 5.8 سنت را در دوره قرارداد ضرب کنید و عدد بدست می‌آید.

*ظرفیت تولید فاز 11 به تایید کارشناسان شرکت POGC رسیده است

توتال یک عددی را اعلام کرده بود برای تولید میعانات. آنها گفته بودند ما 40 هزار بشکه در روز می‌توانیم تولید کنیم. اما ابهامی که وجود دارد این است در فازهای مشابه فاز 11 تولید میعانات روزی 80 هزار بشکه است و حتی طرف قطری هم اعلام کرده که می‌خواهند تولید را 30 درصد افزایش دهند. پرسش مهم این است که آیا پیشنهاد و اطلاعاتی که شرکت توتال داده مورد تأیید شرکت ملی نفت به عنوان کارفرما است؟

منوچهری: اینجا بحث اطلاعات مطرح نیست، بلکه موضوع MDP است و اینکه احجام کار مشخص است. یعنی که چند سکو و چند چاه قرار است احداث شود.

از طرف دیگر ظرفیت‌های تولید هم مشخص است و کارشناسان POGC که به این موضوع مسلط هستند روی میزان تولید توافق کرده‌اند و ما نیز جمع‌بندی آنها را پذیرفته‌ایم.

از طرف دیگر احجام ظرفیت تولید با وضعیت فنی میدان نیز منطبق است و آنها نیز تعهد کرده‌اند که به این میزان جمع‌بندی شده برسند.

اما در مورد تولید میعانات باید گفت که ظرفیت‌های هر فاز در گذشته هم حدود 40 هزار بشکه بوده که البته در عمل کمی کمتر از 40 هزار بشکه است و قاعدتا دو فاز بیشتر از 40 هزار بشکه و حدود 70 و چند هزار بشکه خواهد شد. فاز یازدهم هم که معادل دو فاز است از این قاعده مستثنی نیست.

جالب است. پس اطلاعاتی که توسط روابط عمومی وزارت نفت ارائه شده بود و در آن گفته شده بود که تولید میعانات در فاز 11 حدود  40 هزار بشکه است صحیح نیست؟ این موضوع و اعلام رقم دقیق تولید در محاسبات درآمدی و نرخ بازگشت سرمایه و امثال آن تأثیرگذار است.

منوچهری: آنها اشتباه کرده‌اند. اجازه بدهید وضعیت تولید و تاسیسات فاز 11 را با هم مرور کنیم. در این فاز 30 حلقه چاه وجود دارد که دو حلقه چاه آن توصیفی است. 56 میلیون مترمکعب ظرفیت تولید گاز دارد و همچنین دو خط لوله 32 اینچ به طول 270 کیلومتر احداث خواهد شد.

میزان گاز غنی که تولید می‌شود در 20 سال 335 میلیارد مترمکعب است و حجم گاز شیرین تولیدی آن 315 میلیارد متر مکعب خواهد بود. از دیگر تولیدات آن در طول این مدت 290 میلیون بشکه میعانات گازی، 14 میلیون تن گاز مایع، 12 میلیون تن اتان و 2 میلیون تن گوگرد خواهد بود. البته این را در نظر بگیرید که آنچه گفته شد متوسط تولید است.

اجازه بدهید همین جا تولید میعانات را یک بار محاسبه کنیم. با این رقم 290 میلیون بشکه میعانات در طول 20 سال ظاهرا همان رقم تولید روزانه 39 تا 40 هزار بشکه میعانات صحیح است...

منوچهری: بله. همانطور که گفتم این متوسط تولید در طول 20 سال است و تولید افت می‌کند و متوسط روزانه 39 هزار بشکه خواهد شد.

به هر حال شما افت تولید را خواهید داشت. من تولید در سال‌های اولیه را بیش از 70 هزار بشکه اعلام کردم و تولید میعانات در همان سال اول حدود هفتاد و خرده‌ای هزار بشکه است. این موضوع را هم بدانید که میزان افت میعانات از افت گاز بیشتر است. البته اعداد را پیمانکار محافظه‌کارانه داده است و سعی کرده تعهدی بدهد که زیر بار آن متوقف نشود.

*توتال هرگز نمی تواند اطلاعاتی را مخفی و یا منتقل کند

اگر فرض کنیم توتال اطلاعات کامل را نداده باشد و یا اینکه اطلاعات مخزن را منتقل کند، آیا شما برایش جریمه‌ای در نظر گرفته‌اید؟ چون سابقه توتال نشان می‌دهد که این کار در گذشته انجام شده است.

منوچهری: اطلاعات که الان در اختیار ماست و در اطلاعاتی که از این به بعد تولید می‌شود ما نیز حضور داریم و شرکت ایرانی در تمام بخش‌های کار حضور دارند و بنابراین توتال نمی‌تواند اطلاعاتی را از ما مخفی کند.

اما اگر اطلاعات ما را منتقل کند طبق قرارداد می‌توانیم علیه او شکایت کنیم و ببریم به دادگاه. اما هرگز این اتفاق رخ نخواهد داد زیرا  اطلاعاتی نیست که از چشم ما مخفی بماند. الان مدل کل مخزن پارس جنوبی برای ما شناخته شده است و حتی جریان گاز هم مشخص است، بنابراین وجهه پذیرفته‌شده‌ای ندارد که توتال اطلاعات را جابجا کند.

*بستن قرارداد منوط به تدوین سند رازداری نیست

یک ابهامی که این روزها زیاد به گوش می خورد و می تواند در این مصاحبه شفاف شود امضا و تدوین سند ملی رازداری در شورای عالی امنیت ملی است. همانطور که می‌دانید این ابهام زیاد مطرح می‌شود که بدون امضای سند رازداری و محرمانگی اصل قرارداد با توتال چگونه امضا شده است؟ منظور MOU و HOA نیست. از نظر حقوقی، مصوبه دولت این اجازه را نمی‌دهد که قبل از تصویب سند محرمانگی قراردادی بر اساس مدل جدید قراردادی منعقد شود. این ابهام را لطفاً شفاف توضیح دهید.

منوچهری: یک مصوبه داشتیم در تاریخ 95/5/16 که در بخشی از آن آمده است شرایط ساختار و الگوی قراردادهای بالادستی که در اینجا به عهده وزارت نفت است و همچنین مسئولیت فرآیندهایی مانند حسابداری و حسابرسی، تعمیر و نگهداری، ایمنی و محیط زیست، بیمه و محرمانگی نیز برعهده وزارت نفت است.

اما مصوبه دیگری در تاریخ 95/6/15 داریم که در آنجا می‌گوید متن سند محرمانگی و رازداری موضوع ماده 13 مصوبه دولت در خصوص شرایط دولت به تصویب شورای عالی امنیت ملی خواهد رسید. درحالی‌که مبادله اطلاعات ما با توتال خیلی قبل‌تر از این مصوبه بوده است.

بحث مبادله اطلاعات یک بحث است و بحث قرارداد یک بحث دیگری است.

منوچهری: بستن قرارداد منوط به تدوین سند رازداری نیست.

به نظر می‌رسد که هست. انعقاد قرارداد منوط به تدوین سند رازداری است و اغلب کارشناسان به این موضوع اتفاق نظر دارند.

منوچهری: ما در قرارداد اطلاعات جدیدی به او نمی‌دهیم. اطلاعات را قبلاً داده‌ایم، تنها سند متن قرارداد است و اطلاعات جدیدی به آنها نمی‌دهیم.

یعنی شما صراحتا می‌فرمایید که انعقاد قرارداد منوط به تصویب سند رازداری در شورای عالی امنیت ملی نیست؟

منوچهری: نه. نیست. عقد قرارداد نیست. مبادله اطلاعات منوط به آن است. ما اگر الان بخواهیم اطلاعات چاه‌های جدید بدهیم نیاز داریم که قبل آن برویم آن سند را امضا کنیم اما اطلاعاتی که قبلاً دادیم خارج از این مصوبه بوده است.

هم اکنون مصوبه شورا در چه وضعیتی قرار دارد؟

منوچهری: الان در دبیرخانه نهایی شده و در جلسات شورا بررسی می‌شود. پیش‌نویس آن را به وزارت نفت فرستادند تا وزارت نفت نظر بدهد که فقط 2 نظر جزئی بوده و تغییر زیادی نخواهد کرد.

شنیده‌ایم که شورا بعضی ایرادات روی قرارداد توتال را  همزمان با بررسی و تصویب سند رازداری مطرح کرده است. شما طرح چنین ایراداتی را تایید می‌کنید؟

منوچهری: خیر، چنین چیزی نیست.