اقتصاد آنلاین- مروارید اسلامی؛ نشست مشترک رییس سازمان بورس و اوراق بهادار و مدیران عامل شرکت‌های سرمایه‌گذاری عضو کانون نهادهای سرمایه گذاری ایران برای بررسی مسائل عمده بازار سرمایه و مشکلات شرکت‌های سرمایه‌گذاری روز گذشته به همت کانون نهادها در محل سازمان بورس و اوراق بهادار برگزار شد.
سعید اسلامی‌بیدگلی، دبیرکل کانون نهادهای سرمایه‌گذاری ایران با بیان اینکه محور جلسه مسأله مالیاتی شرکت‌های سرمایه‌گذاری است، موضوع مهم دیگر را تبیین جایگاه و نحوه کمک فعالان بازار به رفع نگرانی‌ها و اثرپذیری بازار سرمایه از اتفاقات متعدد دانست و اینکه سازمان بورس در این راستا چه برنامه‌ای دارد.
ورود کانون به فرآیند تایید صلاحیت مدیران/ مساله ماده ۱۲۹ و ۲۴۱
محمد ابراهیم پورزرندی، رئیس هیأت‌مدیره کانون نهادهای سرمایه‌گذاری ایران با اشاره به اینکه مردم به جای سرمایه‌گذاری در سهام دلاری، در دلار سرمایه‌گذاری می‌کنند، افزود: در حال حاضر مکانیزم معامله در بورس شفاف‌ترین و بهترین مکانیزم‌ها است اما شرکت‌ها نمی‌توانند براساس تقاضای موجود پاسخگو باشند چراکه از پیامدهای آن می‌ترسند. اکنون خروج بانک‌ها از بنگاه داری بهترین زمان برای بزرگ شدن بازار سرمایه است اما این ترس‌ها در این مسیر مشکل ایجاد می‌کند. یکی دیگر از نکاتی که پورزرندی به آن اشاره کرد، آفت مدیریت شرکت‌ها بود. تغییرات تند مدیران شرکت‌های وابسته به نهادها موجب تغییرات تند در سرمایه‌گذاری شرکت‌ها می‌شود. او تقاضا کرد که کانون نهادها در صلاحیت مدیریت شرکت‌ها به سازمان کمک کند.
عباس باباگل زاده، عضو هیأت‌مدیره کانون نهادهای سرمایه‌گذاری ایران با تاکید بر اینکه با شرایط جدید پیش آمده بعد از خروج آمریکا از برجام، بورس باید درباره تأمین مالی شرکت‌ها بررسی و تغییراتی انجام دهد، توضیح داد: نباید به سودهای اوراق توجه زیادی شود بلکه باید به پروژه‌ها و پیشبرد آنها کمک شود. درخواست می‌شود تسهیلاتی در کمیته پذیرش انجام شود که شرکت‌ها بتوانند تأمین مالی کنند و پروژه‌ها را پیش ببرند. به علاوه، مقررات مربوط به ادغام‌ها باید شکل بگیرد تا بتوان در این راستا گام برداشت. ماده ۱۲۹ قانون تجارت برای ادغام‌ها دست و پاگیر است. نکته دیگر اینکه فرآیند تأیید صلاحیت مدیران بسیار طول می‌کشد. به‌علاوه ماده ۲۴۱ منجر به خروج برخی از مدیران قابل شده است. البته سازمان در این راستا اقداماتی انجام داده است اما باز هم نیاز به پیگیری وجود دارد.
مساله فیپا/ لزوم مقررات زدایی/ مالیات صندوق ها و شرکت های سرمایه گذاری
امیر تقی‌خان تجریشی، مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری صنعت و معدن با بیان اینکه بازگشت ذخیره مسأله‌ای است که بیشتر شرکت‌های سرمایه‌گذاری با آن مواجه هستند، اضافه کرد: نکته دیگر اینکه بین بورس و بانک مرکزی اختلاف وجود دارد؛ در جذب سرمایه‌های سرمایه‌گذاران خارجی، از نظر سازمان بورس اخذ کد بورسی کافی بود و فیپا اجباری نبود اما اکنون و با اتفاقات اخیر، بانک مرکزی می‌گوید اگر پولی می‌خواهد خارج شود، باید ورود آن قانونی می‌بود و قانونی بودن یعنی فیپا؛ درحالی‌که نهاد ناظر آن را اختیاری اعلام کرده بود. موارد این‌چنینی ریسک سرمایه‌گذاری را افزایش می‌دهد.
سلمان خادم‌المله، عضو هیات مدیره کانون نهادهای سرمایه گذاری ایران نیز بر مقررات‌زدایی در بازار سرمایه و لزوم ورود کانون نهادهای سرمایه‌گذاری ایران به تأیید صلاحیت مدیران تأکید کرد.
اسلامی‌بیدگلی بر مسأله مالیات‌ها به‌عنوان مشکل مشترک بسیاری از شرکت‌ها تأکید کرد و دو مساله مالیات صندوق‌های سرمایه‌گذاری و شرکت‌های سرمایه‌گذاری را کلیدی دانست.
معضل تصمیمات بدون تخصص/ لزوم نرمش در تغییر اساسنامه تیپ
حسین بوستانی، مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری ایران و فرانسه بر مسأله مالیات بر برگشت ذخیره تأکید کرد: برگشت ذخیره مشمول مالیات نیست اما ما هنوز نتوانستیم این موضوع را اثبات کنیم. ما از درآمدی ذخیره می‌گیریم که مالیات آن پرداخت شده است. این مسأله موجب می‌شود که شرکت‌ها قانون را دور بزنند و ذخیره نگیرند و منافع موهوم توزیع شود. لازم است در این راستا اقداماتی انجام شود تا این مسأله گسترده نشود. ما از سازمان بورس، علاوه بر نظارت، توقع حمایت داریم.
جواد عشقی‌نژاد، مدیرعامل شرکت سرمایه گذاری و خدمات مدیریت صندوق بازنشستگی کشوری نیز اظهار داشت که ۲۰ درصد از نقدینگی کشور در اختیار بازار سرمایه است و این بازار قدرت و توان اقتصادی خود را دارد اما از سوی دیگر، بازیگران تصمیم‌گیرانی هستیم که بعضاً تخصصی در این بازار ندارند. نکته دیگر اینکه لازم است اجرا و نظارت از هم جدا شود و سازمان بورس فقط به نظارت بپردازد.
سید محمد هاشمی نژاد، مدیرعامل شرکت سرمایه گذاری مهرگان تأمین پارس در رابطه با تیپ اساسنامه شرکت های سرمایه گذاری گفت: مسأله قابل توجهی که بعضا مشکل ایجاد می‌کند این است که روی تیپ اساسنامه شرکت های سرمایه گذاری به سختی می توان تغییرات جزئی انجام داد. تقاضا می شود که در این راستا نرمش انجام شود. در حوزه تأمین مالی نیز فرآیند بسیار طولانی است و گاهی ایراداتی گرفته می شود که قابل پیش بینی نیست.
لزوم تسریع در انجام امور/ افزایش سرمایه های توجیهی
علیرضا قدرتی، مدیرعامل شرکت سرمایه گذاری سبحان در رابطه با گزارش های تفسیری مدیریت گفت: گزارش تفسیری مدیریت برای شرکت های سرمایه گذاری هم الزام شده است در حالی که این شرکت ها معاف از اعلام eps بودند. اکنون ابهام و مشکلاتی ایجاد شده است. نکته دیگر این است که در راستای حمایت از کالای ایرانی، باید خودتحریمی زدوده شود. باید کمک شود. شرایط کشور سخت است و شاید بتوان با ابزارهای مالی به شرکت ها کمک کرد. اقناع شرکت ها برای ورود به بورس بسیار دشوار است اما موفق شدیم برخی از آنها را قانع کنیم ولی حالا چند ماه است که در صف ورود به بورس مانده اند. مساله دیگر اینکه لازم است بین تنبیه سهامدان و مدیران شرکت ها فرق قائل شویم. نباید به خاطر مدیر یک شرکت، سهامداران آن تنبیه شوند.
اسلامی بیدگلی نیز تاکید کرد که اصلاح توقف نمادها اقدام بسیار خوب و شجاعانه ای بود و درخواست ما این است که روی قوانین به طور محکم بایستید. او ادامه داد: باید از سهامدار خرد حمایت شود. سازمان باید در این راستا پیش قدم شود. نکته دیگر اینکه اوراق مبتنی بر سود تقسیمی شاید بتواند بخشی از مشکلات را حل کند.
سایر نکات مطرح شده در جلسه امروز رئیس سازمان بورس با مدیران عامل شرکت های سرمایه گذاری عضو کانون نهادهای سرمایه گذاری ایران به این شرح بود که مدیران ارشد حاکمیت با بازار سرمایه آشنایی کمتری دارند و باید برنامه ای تدوین شود تا آنها این بازار را بشناسند و متوجه تاثیر منفی برخی از تصمیمات خود شوند. نکته دیگر اینکه بازار با ریسک های منتج از مجموعه ای از شرایط همراه است که موجب کاهش اعتماد سهامداران غیرعمده شده است. تصمیماتی که در فضای کلان اقتصادی گرفته می شود، ثبات مورد انتظار در آنها دیده نمی شود. لازم است نمایندگانی از بورس در جلسات وزیران حضور داشته باشند تا منافع شرکت های سرمایه گذاری در نظر گرفته شود. مساله دیگر توقف بلندمدت برخی از نمادها است که موجب فرار سهامداران آنها می شود. مشکل دیگر بروکراسی زیاد اداری در سازمان بورس است که موجب می شود رسیدگی به برخی کارها و درخواست ها بسیار طول بکشد.
درخصوص مساله مالیات ها از سوی یکی از حاضران عنوان شد که بهترین روش این است که از طریق دیوان عدالت اداری اقدام شود. موضوع مورد تاکید دیگر، تغییر مالکیت در شرکت های کارگزاری و فاصله زمانی طولانی اعمال این تغییربود که بعضا در تصمیم گیری ها و امضاها مشکل ایجاد می کند و لازم است تدبیری اندیشیده شود تا در این فاصله بتوان کارها را پیش برد و تصمیمات را اجرایی کرد. مساله دیگری که از سوی بیشتر مدیران مورد تاکید قرار گرفت، افزایش سرمایه شرکت های سرمایه گذاری بود؛ به گفته آنها افزایش سرمایه این شرکت ها معمولا برای عدم پرداخت مطالبات سهامدار عمده است و گزارش هایی که تهیه می شود، درواقع برای توجیه است و شرکت طرح خاصی ندارد. تاخیر در پرداخت سودهای تقسیمی شرکت ها انتقاد دیگری بود که مورد تاکید قرار گرفت؛ بر این اساس که سود تقسیمی شرکت ها باید در مهلت قانونی پرداخت شود اما اگر این کار انجام نشود، کسی مجازات نمی شود. مساله دیگر، شفافیت بازار بود؛ به اعتقاد برخی از حاضران جلسه، تحریم ها فضا را مبهم کرده و لازم است شفافیت بیشتری در بازار ایجاد شود. انتقاد دیگر این بود که گاهی مدیران شرکت ها در فرآیند پذیرش به لحاظ تضییع حقوق سهامداران، متخلف محسوب می شوند در حالی که این مدیران تقاضای حمایت دارند. مجازات های تبعی نیز مشکلاتی را ایجاد می کند و فرصت ها را از بین می برد.
استقبال سازمان بورس از انتقادها
شاپور محمدی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در پاسخ به موارد مطرح شده از سوی حاضران جلسه گفت: در رابطه با تعداد نمادهای متوقف، ۷۰ نماد متوقف بود که آن را به ۱۵ نماد کاهش دادیم. در حال حاضر ۱۰ نماد در بورس و پنج نماد در فرابورس متوقف هستند. اما درخصوص سهام شرکتی که مثلا صورت مالی ارائه نمی دهد، نمی توان کاری کرد. سازمان راضی نیست که این نمادها متوقف بمانند اما برخی موارد در اختیار ما نیست. درخصوص جریمه شدن مدیران باید بگویم که از جریمه شدن آنها خوشحال نمی شویم اما باید از حقوق ضایع شده دفاع کرد، باید توضیح داد. موضع سازمان بینابین است و به دنبال محکوم کردن افراد یا چشم پوشی از تخلفات نیست. در رابطه با حمایت از سهامداران حقیقی، باید خلا موجود درخصوص حمایت از آنها از طریق ارتباط با صندوق ها برطرف شود. باید به این موضوع بها داده شود. صندوق ها می توانند از دارندگان واحدهای خود به عنوان نمایندگان سهامداران حقیقی نظرسنجی کنند و این نظرها از طریق کانون نهادهای سرمایه گذاری ایران به سازمان بورس منتقل شود. از این طریق می توان نظر سهامداران حقیقی را دریافت کرد. او تاکید کرد: مساله مالیات ها همچنان پیگیری می شود.
محمدی در ادامه اظهار داشت: نباید به خاطر ارز یا بازار پول، بازار سرمایه آسیب ببیند. اقداماتی برای ورود ارز و سکه به بورس انجام شد که بعضا با مخالفت هایی رو به رو شد. مساله دیگر اینکه باید از سوی همه تاکید شود که شاخص تنها یک تصویر و عدد است و بنگاه است که اصالت دارد و وضعیت را نشان می دهد. بهره وری و نوآوری بنگاه ها تابلوی بورس را تعیین می کند. خلق ارزش در اقتصاد واقعی صورت می گیرد. بازارهای مالی توزیع ارزش ایجاد شده را بر عهده دارند. در رابطه با تایید صلاحیت مدیران، با کانون کارگزاران تفاهمی کردیم و با کانون نهادها هم می توانیم تفاهم کنیم. مساله اولویت بندی تامین مالی قابل توجه است و پیگیری می شود. تسریع در روند تامین مالی خوب است و حتما تسریع می کنیم. درخصوص تسهیل انتشار اوراق سلف موافقت داریم. مساله ادغام ها بسیار مهم است و باید روی آن کار کنیم. مسائل مطرح شده مربوط ماده ۱۲۹ و ماده ۲۴۱ مهم است. مسائل مطرح شده درخصوص بازگشت ها و ذخایر مهم و قابل توجه است. درخصوص فیپا در مذاکرات جدید در حال گنجاندن آن هستیم. روی مقررات زدایی کار می کنیم و از برنامه های اصلی سال جاری سازمان است. رسیدگی به شکایات در کمیته سازش باید تسریع شود. درخصوص ریسک های سیاست گذاری، مواردی در قالب نامه های محرمانه ارائه شده است اما همه چیز فقط معطوف به سازمان بورس نیست و فعالان بازار باید همراهی کنند و همه انتقادها را به سمت سازمان روانه نکنند.
در رابطه با کاهش امور اجرایی سازمان بورس، اقداماتی انجام شده است اما گاهی اوقات توانایی قبول برخی از امور از سوی بورس وجود ندارد. در رابطه با اساسنامه تیپ، سازمان بازرسی کل کشور گاهی در رابطه با رعایت نشدن آن ایراداتی وارد می کند اما اگر اصلاحاتی مدنظر شرکت های سرمایه گذاری است، اعلام کنند تا سازمان آنها را پیگیری کند. در رابطه با بروکراسی نیز تقاضا می شود مدیران به صحبت منشی یا کارشناس اکتفا نکنند و حتما اتوماسیون را چک کنند.
سعید فلاح پور، معاون نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس و اوراق بهادار نیز در این جلسه در رابطه با انتقادات مطرح شده مربوط به تایید صلاحیت ها در سامانه ستان اظهار داشت که بخش های مختلف این سامانه مشخص است اما اگر در رابطه با برخی اصلاحات یا تسریع فرآیند ثبت اطلاعات پیشنهادی مطرح باشد، بررسی خواهد شد.
او درباره تاثیر تصمیمات کلان اقتصادی بر بازار سرمایه هم تاکید کرد که تنها سازمان بورس نیست که در این راستا نقش دارد؛ بلکه همه فعالان بازار سرمایه باید در این راستا کمک کنند. صدای فعالان بازار باید شنیده شود. می توان جلساتی در جهت پیشبرد موضوعات برگزار کرد.
