اصطلاحاتی چون پول مجازی، بانک‌های بدون شعبه و چندین اصطلاح نوین دیگر در همین زمینه نمایانگر پدیدارشدن صنعت رو به تکاملی است که این روزها آن را با نام فین‌تک می‌شناسیم. در دهه اخیر، فین‌تک‌ها و استارتاپ‌های فعال در حوزه مالی به دلیل بالارفتن میزان داد و ستدها و توجه ویژه به مسائل مالی با گسترش فوق‌العاده‌ای همراه بوده‌اند. در همین رابطه رئیس شورای هماهنگی بانک‌های دولتی با تاکید بر اشتغال‌زایی از طریق خدمات در حوزه فین‌تک گفته است: حضور بانک‌ها در این حوزه ضروری است.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از آرمان، فین‌تک یا فناوری مالی به معنای کاربرد نوآورانه فناوری در ارائه خدمات مالی است. فین‌تک معادل Financial Technology یا FinTech صنعتی در فضای اقتصادی است و به کمپانی‌‌هایی اشاره دارد که با کاربرد تکنولوژی تلاش می‌کنند خدمات مالی را کارآمدتر کنند. شرکت‌های فعال در زمینه فناوری‌های مالی عموما استارتاپ‌هایی هستند که تلاش می‌کنند خودشان را در سیستم‌‌های مالی جا بیندازند و شرکت‌های سنتی را به چالش بکشند. مرکز ملی تحقیقات دیجیتال (National Digital Research Centre) در دوبلین ایرلند فین‌تک را این‌گونه تعریف می‌کند: نوآوری در خدمات مالی؛ این عنوان برای نامیدن گستره وسیعی از اپلیکیشن‌‌های فناورانه به کار می‌‌رود که در بخش زیادی از ابتدا تا انتهای زنجیره ارزش محصولات مصرفی کاربرد دارند؛ همین‌طور تازه‌واردانی که بازیگران فعلی را به رقابت فراخوانده‌‌اند و نیز برای نامیدن پارادایم‌‌های جدیدی مانند بیت‌کوین استفاده می‌شود. فین‌تک یکی از علاقه‌مندی‌‌های جدید سرمایه‌گذاران است و تبدیل به یکی از زمینه‌های مورد توجه کارآفرینان برای راه‌اندازی کسب و کارهای خلاقانه شده است.
رونق فین‌تک
در سال‌های اخیر، سرمایه‌گذاری در صنعت فین‌تک رونق یافته است. در سال ۲۰۱۴، سرمایه‌گذاران بیش از ۱۲میلیون دلار بر روی شرکت‌های فین‌تک سرمایه‌گذاری کرده‌اند، در صورتی که در سال ۲۰۱۲ این رقم حدود سه‌میلیون دلار بوده است. در طول سه‌ماهه اول سال گذشته فین‌تک سه‌میلیون دلار سرمایه‌گذاری را به خود دیده است. در یک سال نزدیک به ۱۴میلیون دلار از این سرمایه‌گذاری وارد خزانه‌های استارتاپ‌های فین‌تک شد و این پیشرفت ۴۶درصد سالانه را نشان میدهد. صنعت فین‌تک پیشرفت ثابتی را در سرمایه‌گذاری از سال ۲۰۱۰ تجربه کرده‌است. بهترین دسته‌بندی‌‌هایی که سرمایه دریافت می‌کنند، شامل پول دیجیتال، پرداخت ها، وام آنلاین و مدیریت مالی شخصی است. درمجموع در پنج سال گذشته شرکت‌های سهامی خصوصی و سرمایه شرکت‌های سرمایه‌گذار حدود ۵۰میلیون دلار روی شرکت‌های فین‌تک سرمایه‌گذاری کرده‌اند. قطعا بخش فین‌تک پیشرفت چشم‌گیری را از زمانی که شرکت‌های اولیه، آن را در این بخش ساختند، تجربه کرده است. اکثر این شرکت‌ها با ایده انجام رویکرد انقلابی برای خرده‌فروشی سرویس‌های مالی آغاز کرده‌اند. زمانی بحران مالی اتفاق افتاد و ایده‌ای که برای موسسه‌هایی از جمله بانک‌ها وجود داشت، برای کنترل شرایط بسیار آسیب‌پذیر بود. طبیعتا این قضیه فرصت فوق‌العاده‌ای در بخش مالی به وجود آورد. مدیرعامل شرکت داتین به‌تازگی با اشاره به حجم سرمایه‌گذاری‌ها در فین‌تک گفت: بالاترین رقمی که در حوزه فین‌تک سرمایه‌گذاری شده 47میلیارد دلار بوده که این رقم در سال گذشته 25 میلیارد بوده است. علی دانشگر با تعریف فین‌تک‌ها افزود: شرکت‌های مختلفی در دنیا در حوزه فناوری مالی در حال کارکردن هستند که پیش از این به صورت استارتاپ در حال فعالیت بودند. آخرین آمار فین‌تک‌ها نشان میدهد که حدود 12هزار فین‌تک ثبت‌شده داریم. در بحث بلاک‌چین نیز رشد بسیار زیادی داشته‌ایم و سرمایه‌گذاری در این بخش به خاطر امکاناتی که داشته رشد بسیاری کرده است. به گفته او، توزیع جغرافیایی شرکت‌های ثبت‌شده فین‌تک نشان میدهد که بیشترین تعداد مربوط به آمریکا با 1125 فین‌تک است. او با اشاره به عوامل تاثیرگذار در کاهش سرمایه‌گذاری در حوزه فین‌تک گفت: انتخابات آمریکا، خروج انگلیس از اتحادیه اروپا و برخی اتفاقات در چین باعث کاهش سرمایه‌گذاری در این حوزه شد. مدیرعامل داتین با اشاره به حوزه‌های فعالیت فین‌تک گفت: ارزهای دیجیتال، بلاک‌چین، پی‌منت، بازار سرمایه، لندینگ و غیره از حوزه‌های فعال در این زمینه هستند.
فین‌تک در ایران
در ایران، در سال‌های اخیر به حوزه فین تک توجه خاصی شده است. حوزه مالی در کشور ما سال‌هاست بنا به شرایط و ضوابط، محیط بسته و محدودی را تجربه کرده است و همین امر تقاضای زیادی برای خدمات نوآورانه و فناورانه مالی در بین فعالان حوزه کسب و کار به وجود آورده که در استقبال از استارتاپ‌ها فین‌تک نیز مشهود بوده است. مرکز توسعه تجارت الکترونیکی با هدف ساماندهی و رسمیت‌‌بخشی به فعالیت کسب و کارهای اینترنتی و جلوگیری از آسیب‌‌های احتمالی در ابعاد مختلف اعم از امنیتی، اجتماعی، فرهنگی و نیز اعتمادسازی، در اولین قدم نسبت به احراز هویت فروشگاه‌های اینترنتی که به صورت پذیرنده در زیرمجموعه هر یک از درگاه‌های واسط فعالیت می‌کنند، اقدام کرده است. فین‌تک می‌تواند تکمیل‌کننده خدمات بانک‌ها و موسسات مالی باشد و نه جایگزین یا رقیبی برای آنها. بدین شکل که برای پاسخ‌دهی به نیازهای خرد بازار و برای دسترسی به تمام گوشه‌های بازار و پوشش‌دهی تمام نیازها، به موسسات چابک‌تر با خدمات متنوع‌تری نظیر استارتاپ‌های فین‌تکی احتیاج وجود دارد. هریک از این استارتاپ‌ها با تعریف گروه خاصی از مشتریان، با ارائه راه‌حلی نهایی و سفارشی‌شده، بخشی از نیازهایی که بانک‌ها و موسسات فعلی قادر به پاسخگویی به آنها نیستند را پوشش می‌دهند. مدیرعامل شرکت داتین با اشاره به اینکه صنعت فین تک در ایران نوظهور است، گفت: آمار دقیقی در زمینه میزان سرمایه‌گذاری در این حوزه در دسترس نیست. بیشترین درصد فعالیت استارتاپ‌ها در ایران در حوزه تجارت الکترونیکی و کمترین آن در حوزه تامین مالی جمعی و رایانش ابری بوده است. دانشگر در ادامه با اشاره به اینکه استعدادهای مورد نیاز برای فعالیت در زمینه فناوری‌های مالی در دسترس است، گفت: رکن تقاضای بازار فین‌تک‌ها در کشور کاملا شکل نگرفته است. در همین میان شرکت شاپرک، شورای عالی فضای مجازی، سازمان تنظیم مقررات، ارتباطات رادیویی، مرکز توسعه تجارت الکترونیکی و غیره از ذی‌نفعان حوزه فین‌تک هستند. چهار جزء اصلی فضای کسب و کار و دسترسی به بازار حمایت دولت و قانونگذار، دسترسی به سرمایه و مشاوره تخصصی مالی در شکل‌دهی اکوسیستم فین‌تک در ایران تاثیرگذارند. بانک مرکزی هم به عنوان نهاد رگولاتور سه فاز اصلی برای تدوین سیاست‌ها و چارچوب‌های فناوری مالی تعیین کرده است و فاز سوم در پایان سال97 به اتمام می‌‌رسد.
اشتغال‌زایی جدید با فین‌تک‌ها
شرکت‌های استارتاپ فین‌تک برای به چالش‌کشاندن سیستم سنتی و مطرح‌کردن خود، باید با ایده‌های خلاقانه، وضعیت خدمات مالی را بهبود بخشند. ارائه این‌گونه فناوری ها، علاوه بر ارتقای خدمات مالی، زمینه لازم برای اشتغال‌زایی در این حوزه را نیز فراهم می‌سازند. رئیس شورای هماهنگی بانک‌های دولتی با تاکید بر اشتغال‌زایی از طریق خدمات در حوزه فین‌تک گفت: حضور بانک‌ها در این حوزه ضروری است. محمدرضا حسین‌زاده درباره تاثیر ورود کسب و کارهای جدید در صنعت بانکی، اظهار داشت: جامعه کنونی عوض شده و با ٢0 سال قبل قابل مقایسه نیست. او با اشاره به حضور جوانان تحصیلکرده در فین‌تک‌ها و استارتاپ‌ها، گفت: هم‌اکنون بخش خدمات در جامعه جان تازه‌ای گرفته است. مدیرعامل بانک ملی بر ضرورت اختصاص بخشی از منابع بانک‌ها به حوزه خدمات تاکید کرد و ادامه داد: اکنون بیشتر اشتغال‌زایی در بخش خدمات صورت می‌گیرد. حسین‌زاده درباره همکاری بانک‌ها با فین‌تک‌ها در ارائه خدمات جدید بانکی گفت: بانک‌ها هم‌اکنون گام‌های مثبتی برای همکاری با فین‌تک‌ها برداشته‌اند. او بابیان اینکه فین‌تک‌ها، امروز در حال رقابت با بانک‌ها هستند، اظهار داشت: بانک‌ها باید برنامه‌ریزی مناسبی برای همکاری با فین تک‌ها انجام دهند که البته تاکنون نیز در این مورد اقدامات مطلوبی نیز صورت گرفته است. رئیس شورای هماهنگی بانک‌های دولتی اظهارداشت: فعالیت فین‌تک‌ها منجر به ایجاد کسب‌وکارهای جدید و تخصصی می‌شود و بانک‌ها نیز در این زمینه همکاری مطلوبی با آنها داشته باشند. حسین‌زاده خاطرنشان کرد: فین‌تک‌ها ابزارهای نوآورانه هستند که با ساده‌سازی خدمات و محصولات می‌توانند در آینده‌ای نزدیک صنعت پرداخت را در کشور متحول کنند.
