وقوع خاموشی، رفاه مردم، به‌ویژه ساکنان مناطق گرمسیر را در فصل تابستان با مخاطره جدی روبه‌رو می‌کند، اما گویا امسال از آن سال‌هایی است که بدون مشارکت جدی مردم در کنترل مصرف برق، راهی برای مسئولان باقی نمی‌ماند جز اینکه باز هم در ساعاتی از روز برای مصرف‌کنندگان خاموشی اعمال کنند. حمیدرضا عظیمی، معاون برنامه‌ریزی شرکت مادر تخصصی تولید نیروی برق حرارتی کمبود برق امسال را قطعی دانسته و عنوان می‌کند: سه تا چهار هزار مگاوات کاهش برق در بخش نیروگاه‌های برقابی داریم. امسال در زمان اوج مصرف در صورت عدم رعایت مدیریت مصرف و صرفه‌جویی قطعا خاموشی خواهیم داشت.

به گفته او، در چند استان شرایط بحرانی داریم. خوزستان شرایطش بحرانی است، زیرا نیروگاه‌های برقابی در آن منطقه قرار دارند و آنجا کمبود احساس می‌کنیم. در تهران هم با مشکلاتی برای تأمین برق مواجه هستیم. در استان مازندران در صورت عدم رعایت الگوی مصرف، کمبودهایی وجود دارد.

عظیمی اضافه می‌کند: برای گذر از پیک تابستان بخش بخار نیروگاه سیکل ترکیبی جهرم با ظرفیت 160 مگاوات 26 فروردین‌ماه وارد مدار شده است. نیروگاه شیروان با ظرفیت 160 مگاوات تا خردادماه وارد مدار خواهد شد. در زاهدان چهار واحد 44 مگاواتی تا تیرماه وارد مدار می‌شوند. در غرب مازندران نیروگاه کاسپین خردادماه وارد مدار خواهد شد که یک واحد گازی 307 مگاواتی است. اگر مشکل سوخت نیروگاه 74 مگاواتی ماکو حل شود، آن هم تا خردادماه وارد مدار می‌شود. باوجوداین همچنان با کمبود تولید مواجه هستیم.

کمبود منابع مالی، عامل دست‌نیافتن به اهداف

چشم‌های فعالان صنعت برق به آسمان دوخته شده تا شاید با بهبود وضعیت بارش‌های امسال، نیروگاه‌های برقابی بیشتری در مدار تولید باقی بمانند تا از پیک تابستان به سلامت و بدون خاموشی عبور کنیم. این در حالی است که پس از پایان جنگ و آغاز دوره سازندگی، هیچ‌گاه صنعت برق دچار خاموشی برنامه‌ریزی‌شده، نشده بود. ضمن آنکه صنعت برق از آن دسته صنایعی است که همواره برای 50 سال آینده خود برنامه‌ریزی می‌کند، درحالی‌که این روزها به نظر می‌رسد که در صنعت برق، دیگر آن نگاه بلندمدت وجود ندارد. البته معاون برنامه‌ریزی شرکت مادر تخصصی تولید نیروی برق حرارتی نداشتن برنامه در صنعت برق را تکذیب می‌کند. او می‌گوید: ما هم برنامه داریم. ما تا افق 1405 برنامه‌ریزی کرده‌ایم، اما وقتی قیمت برق پایین باشد و منابع مالی خوب در دسترس نباشد، این شرایط پیش می‌آید.

محمدعلی وحدتی، عضو سندیکای تولیدکنندگان برق، نیز در تأیید سخنان عظیمی کمبود منابع مالی را عاملی برای به‌تأخیرافتادن اجرای برنامه‌ها معرفی می‌کند.

او با اشاره به روند سریع رشد در بخش مصرف، از اجرای کند برنامه‌های سمت تولید به دلیل مسائل مالی موجود در این صنعت خبر می‌دهد.

به گفته وحدتی با توجه به محدودیت‌هایی که وجود دارد و وزیر نیرو و همه مسئولان این وزارتخانه بارها از طریق رسانه‌ها این تذکرات را اعلام کرده‌اند، با کمبود تولید برق در کشور مواجه هستیم. از سوی دیگر وضعیت بخش خصوصی مرتبط با صنعت برق به دلیل محدودیت‌هایی که وزارت نیرو در پرداخت مطالبات این بخش دارد، چندان مطلوب نیست؛ به‌همین‌دلیل برنامه‌های بخش تولید برق به‌موقع و به‌خوبی اجرا نشده‌اند؛ بنابراین برای عبور از شرایط اوج مصرف تابستان، اجرای برنامه‌‎های کاهش مصرف ضروری است.

او ادامه می‌دهد: امسال تمام نیروگاه‌های فرسوده‌ای که سرپا هستند، وارد مدار می‌شوند. روی تولید همه اینها حساب شده است. تولید برقابی به خاطر کاهش بارندگی کم شده است که ناگزیریم همه آن نیروگاه‌های فرسوده را به‌ کار بگیریم.

مشکلات مالی، تعمیرات نیروگاه‌ها را با مشکل مواجه کرد

کاهش توان تولید نیروگاه‌های برقابی صنعت برق را به دردسر انداخته است؛ زیرا این نیروگاه‌ها در تأمین برق پیک، نقش پررنگی دارند؛ اما امسال به دلیل خشک‌سالی‌ها نمی‌توانند به‌خوبی نقش خود را ایفا کنند. پرویز غیاث‌الدین، دبیر سندیکای تولیدکنندگان برق برق تولیدشده در نیروگاه‌های برقابی را پیش از وقوع خشک‌سالی‌های اخیر، 10 هزار مگاوات اعلام می‌کند.

او می‌گوید: از 55 هزار مگاوات برقی که در زمان اوج مصرف نیاز داریم، در سال‌های گذشته حدود 20 درصد برق مورد نیاز به وسیله نیروگاه‌های برقابی تأمین می‌شد؛ اما امسال این نیروگاه‌ها حداکثر 60 درصد سال قبل می‌توانند تولید کنند.

به گفته غیاث‌الدین به دلیل کمبود در تولید برق، نیروگاه‌های فرسوده‌ای که راندمان مناسبی ندارند. نیز باید وارد مدار تولید شوند. این نیروگاه‌ها نیاز به تعمیرات اساسی دارند و باید اورهال شوند. بخشی از این نیروگاه‌ها اورهال شده‌اند؛ اما بخش دیگری از آنها به دلیل بی‌پولی و مشکلات اقتصادی، حداقل تعمیرات را داشته‌اند.

او اضافه می‌کند: برای ماندن برخی واحدهای نیروگاهی در مدار تولید به‌ویژه در زمان اوج مصرف، باید به خدا توکل کرد.

گذر از پیک، بدون خاموشی امکان‌پذیر است

به اعتقاد دبیر سندیکای تولیدکنندگان برق عوامل مختلفی در گذر از پیک تابستان دخالت دارد و می‌توان با راهکارهایی بدون خاموشی تابستان را پشت سر گذاشت.

او ادامه می‌دهد: مردم باید درست مصرف کنند. در بسیاری از نقاط جهان مردم از وسایل پر‌مصرف خود در ساعات اوج مصرف استفاده نمی‌کنند. ساعت وسایلی مانند ماشین لباس‌شویی و ظرف‌شویی را برای فعالیت در نیمه‌شب تنظیم می‌کنند.

غیاث‌الدین تأکید می‌کند: پولی که برای تولید برق اضافه مصرف می‌شود، از جیب مردم تأمین می‌شود؛ بنابراین اگر مردم در مصرف، به‌ویژه در ساعات پیک، همکاری کنند، قطعا می‌توانیم خاموشی نداشته باشیم یا حداقل خاموشی را داشته باشیم؛ ولی اگر قرار باشد که باز مصارف ما نابجا، بی‌موقع و بدون ملاحظه باشد، یقینا با این شرایط تولیدی که داریم، امسال خاموشی خواهیم داشت.

استفاده از نیروگاه‌هایی فرسوده به اقتصاد ملی ضرر می‌زند

محمــدعلی وحـــدتی، عضو سندیکای تولیدکنندگان برق، درباره چگونگی صرف پول مردم برای تولید برق، می‌گوید: ورود نیروگاه‌هایی با راندمان پایین به چرخه تولید، باعث آسیب‌رسیدن به اقتصاد ملی می‌شود. وقتی ما مجبور شویم از نیروگاه با راندمان کم استفاده کنیم، مجبوریم برای تولید یک میزان مشخص برق سوخت بیشتری مصرف کنیم. طبیعی است که از منابع عمومی این کار انجام می‌شود. اگرچه در‌حال‌حاضر جهت‌گیری وزارت نیرو این است که نیروگاه‌های جدید، نیروگاه‌هایی با راندمان بالا باشد و نیروگاه‌هایی با راندمان پایین را وارد مدار نمی‌کند؛ اما گاهی برای پوشش نیازهای اوج مصرف به نیروگاه‌هایی با راندمان کم متوسل می‌شویم.

او ادامه می‌دهد: در تمام ساعات روزهای تابستان، مصرف برق بالا نیست. 20 ساعت از روز شرایط عادی است و ممکن است برای تأمین نیازها مشکلی نباشد؛ اما چهار ساعت از طول شبانه‌روز زمان اوج مصرف است. در این مقطع، ناگزیر می‌شویم نیروگاه‌های فرسوده را وارد مدار تولید کنیم که این مسئله به نفع اقتصاد ملی نیست؛ بنابراین به هر میزان که همه ما بهتر، درست‌‎تر و عاقلانه‌تر مصرف کنیم، از نظر اقتصاد ملی به نفع همه است.

تا این لحظه خاموشی برنامه‌ریزی‌شده نداریم

اگرچه معاون برنامه‌ریزی شرکت مادر‌تخصصی تولید برق حرارتی خاموشی امسال را در سه استان از‌جمله تهران قطعی می‌داند؛ اما غلامرضا خوش‌خلق، مدیر‌عامل برق منطقه‌ای تهران از نبود خاموشی برنامه‌ریزی‌شده تا این لحظه در استان تهران خبر می‌دهد.

او که نیم‌نگاهی هم به بارش‌های آینده دارد و امیدوار است که این بارش‌ها کمبود آب پشت سدهای برقابی را جبران کند، همکاری دوطرفه دولت و مردم و مصرف بهینه را عاملی می‌داند که سبب می‌شود پیک تابستان را بدون خاموشی پشت سر بگذاریم.

البته خوش‌خلق از اجرای 80 برنامه با سرمایه‌گذاری بالغ بر 500 میلیون تومان برای عبور از پیک تابستان در بخش خطوط و پست‌های انتقال و فوق توزیع و افزایش ظرفیت هوایی و زمینی همچنین توسعه پست‌ها خبر می‌دهد.

به گفته او برق منطقه‌ای تهران که سه استان البرز، تهران و قم را تحت پوشش قرار داده و نزدیک 20 درصد مشترکان در این استان‌ها ساکن هستند، تلاش می‌کند نیازهای مصرف‌کنندگان را بدون وقفه در ایام تابستان تأمین کند.