برخی از مدعیان طب سنتی با توجه به فواید و مزایای آن درباره درمان بیماری‌ها بزرگنمایی می‌کنند که همین مساله عوارض شدیدی برای بیمار به همراه دارد. برای مثال حتی برخی نسخه‌های تجویز شده از سوی این سودجویان بسیار گران‌تر از طب مدرن است. به همین دلیل باید اذعان کرد که برخی مدعیان طب سنتی و سودجویان، بیشترین آسیب را به طب سنتی می‌زنند.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از آرمان ، چندی پیش ایرج حریرچی، قائم مقام وزیر بهداشت در این زمینه تاکید کرد: «معتقدیم که طب سنتی باید در حوزه پیشگیری و اصلاح سبک زندگی، نقش موثرتری داشته باشد، اما طی چند دهه اخیر از عملکرد طب سنتی در این حوزه‌ها، راضی نیستیم.» به گفته کارشناسان طب سنتی بیماری‌هایی همچون سردرد، دردهای عضلانی، دیابت نوع دو، چربی خون بالا و بیماری‌های پوستی، بیماری‌های هورمونی و عفونی را می‌توان با روش حجامت درمان کرد، اما تاکنون خواص زالو کشف نشده است و پیش‌بینی می‌شود، بیش از صد ماده موثر با خواص درمانی متفاوت در بزاق زالو وجود دارد. حجامت از نظر علمی مدت‌هاست از سوی وزارت بهداشت و درمان تایید شده است، هرچند تاکنون اظهار نظر قطعی درباره زالو درمانی نشده بود. درباره چگونگی مصرف دمنوش‌ها و عرقیجات نیز اطلاعات اندکی در دست است و هر یک از افراد فعال در عطاری‌ها برای خود نسخه‌های متنوع تجویز می‌کنند.
اینجا بازار تهران است یا بهتر بگویم شهر فرنگی از آنچه شما خواسته‌اید. کنار خیابان مرد جوانی در شیشه بزرگی زالوها را ریخته و درباره مزایای زالو درمانی مسائلی همچون «درمان سرطان با زالو درمانی» و «سلامتی در دستان ماست» را تبلیغ می‌کند. هر زالو پنج‌هزار تومان قیمت دارد. در این میان یک فرد آفتاب سوخته از راه رسیده و از زانو دردش گلایه می‌کند. فرد فروشنده زالو هم به او پیشنهاد زالو درمانی می‌دهد. فرد هم در کوچه کناری پاچه شلوار خود را بالازده و زالودرمانی می‌کند. در آخر هم زالوهای رشد کرده با نمک و زردچوبه از پای فرد جدا شده و به داخل نایلونی پر از نمک انداخته می‌شود، اما همچنان پای مرد خونریزی دارد. فرد فروشنده زالو تجویزهای پزشکی‌اش همچنان ادامه دارد. در آخر هم فرد را به سمت خودرو هدایت کرده و می‌گوید: چند ساعت استراحت کن. این در حالی است که فرد رنگ به رویش نیست و دیگر توان حرف زدن ندارد. فروشنده در پاسخ به این سوال که از کجا می‌توان فهمید این زالوها ناقل بیماری نیستند، می‌گوید: زالو بعد از اینکه از بدن فرد جدا می‌شود، در نمک قرار گرفته و می‌میرد؛ زالو موجود یک‌بار مصرف است! این فرد می‌افزاید: زالودرمانی عملا کاری ندارد، حیوان خود نقاط در معرض آسیب را شناسایی می‌کند. به گفته او افراد جای استفاده از قرص‌ها و درمان‌های شیمیایی می‌توانند با پنج‌هزار تومان یک زالو خریده خود را درمان کنند. با مشاهده این صحنه گفته‌های چندی پیش مدیر کل طب سنتی و مشاور وزیر بهداشت در ذهنم تکرار می‌شود که گفت: «وزارت بهداشت با مراکز متخلف ارائه خدمات طب سنتی برخورد می‌کند، اما قوانین بازدارنده نیستند و متخلفان با پرداخت جریمه اندک، گاه با صد‌هزار تومان آزاد شده و مجدد فعالیت خود را از سر می‌گیرند.» محمود خدادوست افزود: «مجموعه این تخلف‌ها باعث شده که سلامت جامعه، دستمایه سودجویانی شود که از استقبال گسترده مردم نسبت به طب سنتی، سوء استفاده می‌کنند و با تجویز درمان‌های عجیب و قلابی، بیماران ناآگاه را سرکیسه می‌کنند.» او تاکید کرد: «زالو درمانی یکی از روش‌های طب سنتی است که فقط در مراکز و سلامتکده‌هایی که مسئولیت فنی آن بر عهده پزشک متخصص طب سنتی است، قابل انجام است.»
زالودرمانی برای درمان غده نیست
شهین برای درمان غده در ناحیه گردنش به عطاری مراجعه کرد. با اینکه بر اساس آزمایشات و سونوگرافی‌های متعدد غده مذکور لیپوم تشخیص داده شده بود، اما درمان از طریق طب سنتی را بر عمل جراحی ترجیح داد. پزشک طب سنتی هم زالودرمانی را پیشنهاد کرد. او می‌گوید: در ناحیه گردن 15 زالو برای درمان غده تجویز شد، اما بعد از اتمام عمل خونریزی موضع قطع نشد و کارم به بیمارستان کشید. او می‌افزاید: برای پزشک معالج مساله را شرح دادم و او زالو درمانی را برای درمان غده از لحاظ علمی رد کرد. درضمن همچنان غده گردنم وجود دارد.
پیش به سوی طب سنتی
امروزه اغلب کشورهای دنیا به سمت استفاده از فراورده‌های طبیعی و سنتی حرکت کرده‌اند و به این شکل فراورده‌های طبیعی و سنتی به تدریج جای فراورده‌های شیمیایی را می‌گیرند. همچنین در قانون برنامه پنجم توسعه به دولت تکلیف شده که بستر لازم برای استفاده از طب و فراورده‌های سنتی و طبیعی را ایجاد کند. بر اساس گفته‌های کارشناسان امر دامنه تخلف‌ها وقتی فروکش می‌کند که به متخصصان واقعی طب سنتی، بیشتر بها داده شود و آنها در سیستم بهداشتی و درمانی کشور، نقش جدی داشته باشند.
فعالیت شیادان در طب سنتی مشکل‌ساز است
یک متخصص گیاهان دارویی و طب سنتی درباره وضعیت طب سنتی در کشور می‌گوید: در اغلب زالو درمانی‌هایی که بدون نظارت وزارت بهداشت انجام می‌شود، از زالوهای مرداب استفاده می‌شود، در حالی که برای درمان باید از زالوهای پرورشی استفاده کرد. سما اکبری نامقی می‌افزاید: هر زالو تا سه ماه بعد از استفاده برای زالو درمانی غیرقابل استفاده است. در این شرایط افرادی که زالو را از مراکز غیر مرتبط خریداری می‌کنند، باید از چگونگی استفاده شدن زالو با خبر باشند. برای مثال در برخی موارد در مراکز غیرحرفه‌ای زالو را بعد از استفاده از بین نمی‌برند، بلکه به دفعات از آن استفاده می‌کنند. این اقدام نشان‌دهنده نبود نظارت مناسب از سوی مسئولان امر است. در این شرایط باید وزارت بهداشت با اتخاذ تصمیمات مناسب بتواند به ساماندهی این امور بپردازد. به گفته او هم اکنون در شهرهایی همچون مشهد و دیگر شهرهای کوچک‌تر شاهد نظارت بیشتری درباره چگونگی انجام زالودرمانی و دیگر اقدامات در طب سنتی هستیم. در این وضعیت در هر مکانی به افراد اجازه زالو درمانی داده نمی‌شود. این مدرس دانشگاه می‌افزاید: انداختن زالو روی نقاط مختلف بدن نیازمند تخصص پزشکی است، در حالی که در بسیاری از مراکز غیر تخصصی شاهد بی‌توجهی به نکات درمانی در زالو درمانی هستیم. برای مثال در برخی مواقع شاهد انداختن زالو در اطراف چشم هستیم. این امر می‌تواند با تبعات منفی فراوان همراه باشد. اکبری نامقی می‌افزاید: بزاق دهان زالو درمان‌کننده بسیاری از بیماری‌هاست، اما درمان باید به شکل بهداشتی و مناسب انجام شود. او با بیان اینکه استفاده از زالو بدون توجه به فاصله زمانی سه ماه بعد از آخرین زالودرمانی می‌تواند بیماری‌های متعددی برای فرد به دنبال داشته باشد، تاکید می‌کند: در واقع هر بیماری که از طریق خون منتقل می‌شود از طریق زالو درمانی هم قابل انتقال است. برای مثال در زالو درمانی امکان انتقال بیماری‌های مختلف از جمله ایدز، هپاتیت، انواع عفونت‌ها، اگزماهای پوستی و... وجود دارد. در این شرایط افراد داوطلب به زالو درمانی باید به مراکز دارای مجوزهای بهداشتی مراجعه کنند. به گفته او در کشور نظارت‌ها بر چگونگی انجام طب سنتی افزایش یافته و با اطلاع‌رسانی به ماموران و ناظران وزارت بهداشت می‌توان نسبت به جمع آوری افراد سودجو در این زمینه امیدوار بود. این مدرس دانشگاه با بیان اینکه امروزه مردم نسبت به فواید طب سنتی آگاه هستند، می‌افزاید: با این همه، با تشدید شرایط کنترل نشده اتفاقات ناگوار و جبران‌ناپذیر جامعه را تهدید می‌کند. اکبری نامقی با بیان اینکه اغلب افراد درمان از طریق طب سنتی را بر دارو درمانی ترجیح می‌دهند، می‌گوید: این امر با تبعات فراوان همراه است. در این شرایط هر فردی با تجربه اندک در زمینه طب سنتی به خود اجازه ورود به تخصص پزشکان را می‌دهد. به گفته او با بررسی اغلب افراد فعال در زمینه طب سنتی می‌توان اذعان داشت که این افراد با گذراندن دوره‌های معمولی در این زمینه فعالیت می‌کنند. این گونه افراد فقط دوره‌هایی همچون انجام بادکش، حجامت و زالودرمان را گذرانده‌اند. به گفته او هم اکنون جامعه ما با چگونگی به کارگیری طب سنتی در دوره جدید مواجه شده است. باید فرق بین پزشک و عطار با گذشت زمان و کسب تجربه از سوی مردم مشخص شود. فقط در این وضعیت همگان به این باور می‌رسند که عطار حق تجویز دارو را ندارد. به گفته او طب سنتی را به هیچ‌عنوان نباید بی‌اهمیت یا کم اهمیت تلقی کرد. برای مثال چندی پیش با مراجعه به یکی از مراکز درمان طب سنتی شاهد زالو درمانی برای یک پیرمرد بودم. فرد درمانگر، در زالو درمانی برای او 25 زالو انداخت. آن فرد مسن بعد از اتمام زالو درمانی نمی‌توانست راه برود. از سوی دیگر درمانگر می‌گفت که این وضعیت طبیعی است و منجر به سبکی و چالاکی می‌شود. این مدرس دانشگاه تاکید می‌کند: این مقوله نیازمند نظارت‌های دقیق از سوی مسئولان امر است. در ضمن علاقه مردم نسبت به استفاده از گیاهان دارویی زمینه را برای فعالیت افراد شیاد و کلاهبردار باز کرده است.
