به نظر محوریت این تقابل را باید ائتلاف آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان و امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه، دانست که درحال‌حاضر رهبری اتحادیه اروپا را در دست دارند. به اعتباری این نشست را باید تقابل طرفداران سیاست‌های تجارت آزاد و جهانی‌شدن با دونالد ترامپ به‌عنوان یکی از مخالفان جهانی‌شدن و حمایت از تولید داخلی و آنچه از آن با عنوان انزواطلبی یاد می‌شود، دانست. طبق اعلام کاخ سفید، ترامپ قصد دارد تا از این اجلاس برای ترویج سیاست‌های خود درباره تقویت کسب‌وکارها، صنایع و کارگران آمریکایی بهره گیرد.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از شرق، در اجلاس سال گذشته که با ادای سوگند ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ هم‌زمان شده بود، شی جین پینگ، رئیس‌جمهوری چین، از آمادگی این کشور برای پرکردن جای خالی آمریکا خبر داد. پیش‌بینی چین خیلی زود درست از کار درآمد و ترامپ متعاقبا دستور به خروج آمریکا از معاهده همکاری ترانس پاسیفیک، توافق آب‌و‌هوایی پاریس، داد. به اینها باید تهدیدات دائم ترامپ به خروج از برجام و جنگ لفظی با کیم جونگ اون، رهبر کره‌شمالی را نیز اضافه کرد. اظهارات توهین‌آمیز او درباره مهاجران آفریقایی که کشورهای آنها را به چاه مستراح تشبیه کرده است، آخرین مورد از اظهارات نژادپرستانه او بوده است. همین مسئله باعث شده تا صدها نفر در سوئیس در اعتراض به حضور ترامپ در اجلاس داووس دست به تظاهرات بزنند. به نظر همین مسئله را می‌توان نشانه مخالفت برخی کشورهای اروپایی به‌ویژه آلمان و فرانسه با رویکرد ترامپ دانست.
ائتلاف آلمانی-فرانسوی
مرکل در ماه‌های گذشته و بعد از برگزاری انتخابات سراسری در آلمان درگیر تشکیل دولت بوده است؛ امری که باعث شد حتی حضور او در این اجلاس نیز در هاله‌ای از ابهام قرار بگیرد؛ اما با توافق اخیر میان مرکل و سوسیال‌دموکرات‌ها برای تشکیل دولت ائتلافی، به نظر دیگر مانعی بر سر راه او برای حضور در این نشست وجود ندارد. بعد از چند ماه، این نشست می‌تواند فرصتی برای عرض اندام مرکل در عرصه جهانی باشد. عده‌ای بر این باور بودند که توفیق‌نیافتن مرکل در سیاست داخلی و تشکیل دولت اقلیت می‌توانست به وجهه بین‌المللی آلمان لطمه زده و حتی به معنای پایان دوران سیاسی خانم صدراعظم باشد؛ اما حالا که مرکل توانسته در داخل بار دیگر کنترل اوضاع را در دست بگیرد، به نظر داووس فرصت خوبی است که نشان دهد برازنده عنوان صدراعظم دنیای آزاد است. از دیگر سو، مکرون نیز بعد از حضور در الیزه و با برقراری ثبات نسبی در فرانسه، توانسته نقش فعال‌تری در مسائل بین‌المللی ایفا کند. مداخله مثبت و سازنده او در قضیه استعفای سعد حریری، نخست‌وزیر لبنان، در عربستان و پادرمیانی برای بازگشت او به کشورش، نشان از ورود هرچه بیشتر فرانسه در معادلات جهانی دارد. از دیگر سو، انتخاب مکرون به‌عنوان یک میانه‌روی طرفدار اروپا که مدافع تجارت آزاد و نظم جهانی است، باعث شد تا مرکل یک متحد قوی در رویارویی با سیاست‌های ترامپ پیدا کند. رئیس‌جمهور فرانسه بارها با حمایت از توافق هسته‌ای قدرت‌های جهانی با تهران و همراهی‌نکردن با ترامپ در به‌رسمیت‌شناختن بیت‌المقدس به‌عنوان پایتخت اسرائیل، عملا مخالفت خود را با سیاست‌های دولت آمریکا نشان داده است. به نظر می‌رسد مرکل و مکرون می‌توانند از فرصت سخنرانی در این اجلاس برای تأکید مجدد بر اصلاح اتحادیه اروپا بعد از خروج بریتانیا و همچنین دفاع از ارزش‌های دموکرات‌لیبرال در برابر سیاست‌های انزواطلبانه و نژادپرستانه ترامپ که در شعار «نخست آمریکا» تجلی یافته است، بهره بگیرند. جالب اینکه همکاری آلمان و فرانسه در دهه گذشته نقش زیادی در سیاست‌های اتحادیه اروپا داشته است و به نظر تصمیم بریتانیا به خروج از اتحادیه اروپا باعث تقویت این همکاری شده است.
ترامپ و انزجار جهانی
در دنیای چندپاره و چند‌قطبی امروز به نظر موارد و مسائل اندکی وجود دارد که رهبران و سران کشورهای جهان در آن اشتراک نظر داشته باشند؛ اما از نظر یان برمر، رئیس گروه اوراسیا، انزجار از ترامپ و رفتارهای او یکی از این معدود موارد است. او در‌این‌باره به «رویترز» چنین گفته است: «در ایالات متحده شاید ٤٠ درصد مردم اعمال او را تأیید کنند. در اجلاس داووس این میزان به پنج درصد می‌رسد». البته بعد از بیل کلینتون که در سال ٢٠٠٠ در این اجلاس حاضر شد، هیچ رئیس‌جمهور دیگری از آمریکا در این اجلاس سخنرانی نکرده است. اجلاس سالانه اقتصادی در روزهای ٢٣ تا ٢٦ ژانویه و با شعار «ساخت آینده‌ای مشترک در دنیای چندپاره» برگزار خواهد شد و بیش از ٦٠ نفر از سران کشورهای جهان به‌علاوه مدیران عامل شرکت‌های بزرگ، بانکداران و چهره‌های سرشناس در آن شرکت خواهند کرد.
ریشه‌های اختلاف
ریشه تقابل میان ترامپ و مرکل به دوران تبلیغات انتخاباتی ترامپ برمی‌گردد. ترامپ در سال ٢٠١٦ میلادی، صدراعظم آلمان را متهم کرد که با بازکردن درهای کشورش به روی پناه‌جویان، آلمان را به ویرانی می‌کشد. او در ادامه نیز بارها به انتقاد از نحوه تجارت با آلمانی‌ها پرداخته است. همین اظهارنظرها، اولین ضربه را به روابط او با مرکل وارد آورد. هرچند مرکل تاکنون مستقیما به انتقاد از ترامپ نپرداخته است؛ اما بارها مخالفت خود با سیاست رئیس‌جمهور آمریکا را به صورت کلامی و عملی نشان داده است. به‌عنوان مثال، پیش از نشست گروه ٢٠ در شهر هامبورگ آلمان، مرکل به انتقاد از سیاست تجاری آمریکا و همچنین نگرش این کشور به مقوله جهانی‌شدن پرداخت که آن را نه یک وضعیت برد-برد؛ بلکه وضعیتی می‌بیند که در آن عده‌ای برنده و عده‌ای بازنده خواهند بود. از نظر ترامپ، سطح منفی تجاری ایالات متحده با کشورهایی مانند آلمان، چین و مکزیک نشانه بازنده‌بودن آمریکا در بازی اقتصاد جهانی است. از دیگر سو در شرایطی که ترامپ به شدت نگرش‌های ضدمهاجرتی و اسلام‌هراسانه را ترویج می‌داد، موضع انسانی مرکل در برابر پناه‌جویان باعث شد تا پس از پیروزی ترامپ، برخی رسانه‌های غربی از او به‌عنوان آخرین مدافع ارزش‌های لیبرال‌دموکراسی یاد کنند.
