محمد شکرچی‌زاده، رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی و علی بیت‌اللهی، رئیس بخش زلزله‌شناسی مهندسی و خطرپذیری این مرکز، دیروز در نشست ارائه دومین گزارش فنی از ابعاد زلزله غرب کشور اعلام کردند: چهره مناطق زلزله‌زده غرب کشور بعد از زمین لرزه ۳/ ۷ ریشتری کرمانشاه نشان می‌دهد بسیاری از تخریب‌ها در زمان وقوع زلزله از بی‌اخلاقی، بی اطلاعی یا منفعت‌طلبی برخی عوامل ساخت و ساز سرچشمه می‌گیرد که در این میان ردپای «نامهندسان» نسبت به سایر عوامل پررنگ‌تر است. «نامهندسان» گروهی از به ظاهر مهندسان هستند که در ساخت‌و سازهای کرمانشاه و سایر مناطق، بدون کوچک‌ترین پایبندی و تعهدی به ضوابط و مقررات ساخت‌وساز اقدام به ساخت مسکن کرده‌اند؛ ساختمان‌های ناپایداری که با وقوع زمین‌لرزه به‌طور کامل تخریب شدند در حالی که سایر ساختمان‌های ساخته شده مطابق با اصول فنی و مهندسی در مجاورت آنها کوچک‌ترین آسیبی ندیدند. به گزارش دنیای اقتصاد، بسیاری از این نامهندسان به رغم اطلاع از ضوابط ساخت‌وساز و آگاهی از تهدیدهای ناشی از کم‌فروشی در ساخت مسکن، اقدام به ساخت واحدهای مسکونی ناپایداری کرده‌اند که حتی با وقوع جزئی‌ترین حوادث نیز احتمال ریزش و تخریب دارند.
نتایج تحقیقات به عمل آمده از سوی تیم کارشناسی مرکز تحقیقات راه، مسکن وشهرسازی ۳۵ روز بعد از وقوع زمین‌لرزه ۳/ ۷ ریشتری در غرب کشور نشان می‌دهد، عدم رعایت ضوابط فنی و مهندسی از سوی برخی مهندسان، فروش ضوابط و اصول حرفه‌ای ساخت‌وساز برای کسب منافع مالی از سوی شهرداری‌ها، مشکلات ساخت واجرای ساختمان‌ها، مشکلات مربوط به نظارت بر ساخت‌وساز در نبود ضمانت اجرایی قوی برای الزام به رعایت ضوابط و مقررات قانونی ساخت مسکن و ورود افراد بی صلاحیت، بی‌اطلاع یا منفعت طلب به حوزه ساخت‌وساز که تنها به انگیزه کسب سود بیشتر و بدون توجه به حفظ جان، مال و امنیت مردم اقدام به ساخت‌وساز می‌کنند، مهم‌ترین دلایل تخریب بیش از سطح انتظار واحدهای مسکونی در مناطق زلزله‌زده غرب کشور است. طوری که رفتار متفاوت ساختمان‌ها بعد از وقوع زمین لرزه غرب کشور این موضوع را تایید می‌کند؛ چرا که در شرایطی که براثر وقوع زمین‌لرزه اخیر در غرب کشور برخی از واحدها به‌طور ۱۰۰ درصد تخریب شدند برخی دیگر از واحدهای مسکونی در مجاورت آنها کوچک‌ترین آسیبی ندیدند.
مسوولان مرکز تحقیقات راه و مسکن دیروز با بیان اینکه خرابه‌های کرمانشاه تنها یک نمونه کوچک از حضور و بی‌اخلاقی نامهندسان در عرصه ساخت‌وساز است، اعلام کردند: ردپای نامهندسان در ساخت‌وسازها تنها به کرمانشاه محدود نمی‌شود بلکه شهرهای دیگری مشابه کرمانشاه در کشور وجود دارند که همه آنها در معرض کم‌فروشی بسیاری از نامهندسان و در واقع در معرض تهدید قرار دارند. به گفته آنها در کشور، کرمانشاه‌های زیادی وجود دارد که در آنها نیز ساخت‌وساز به شکل غیراصولی و غیراستاندارد انجام شده و این بی‌اخلاقی از سوی افرادی که به ظاهر مهندس هستند اما هیچ گونه پایبندی به ضوابط و مقررات ساخت‌وساز ندارند، ادامه دارد.
در دومین گزارش فنی از ابعاد زلزله غرب کشور، دیروز دو نگرانی ملی از بابت ادامه فعالیت نامهندسان در ساختوسازهای کشور مطرح شد؛ مبنی بر اینکه زلزله کرمانشاه به‌طور قطع آخرین زلزله مهیب و ویرانگر کشور نیست و مشخص نیست چه زمانی و با چه شدتی و در چه مکانی زلزله مهیب دیگری در انتظار شهرهای کشور است؟ دومین نگرانی اما از بابت واحدهای مسکونی ناپایدار و غیرمقاوم است؛ چرا که حضور نامهندسان در ساخت و سازها و ساخت واحدهای مسکونی ناپایدار و غیرمقاوم تنها منحصر به کرمانشاه و مناطق غرب کشور نیست؛ کرمانشاه‌های دیگری در کشور وجود دارد که هم‌اکنون نیز در معرض تهدید و تخریب جدی هستند و مشخص نیست در صورت وقوع زلزله در آنها، زمین‌لرزه چه تلفاتی را در این واحدهای غیرمقاوم به همراه خواهد داشت؟ دیروز در این نشست اعلام شد در صورتی که قوانین و مقررات فعلی ساخت‌وساز در همه ساختوسازهای صورت گرفته در کرمانشاه رعایت می‌شد، تلفات و خسارت‌های زمین‌لرزه ۳/ ۷ ریشتری تا ۸۰ درصد کاهش می‌یافت.
آخرین آمار ازخسارت زلزله کرمانشاه
روز گذشته همچنین در دومین نشست فنی بررسی ابعاد زمین‌لرزه غرب کشور، آمار نهایی مربوط به خسارت زمین‌لرزه غرب کشور اعلام شد؛ بر این اساس از مجموع نزدیک به ۱۰۴ هزار واحد مسکونی بازدید شده در مناطق زلزله‌زده، ۳۷ هزار واحد یا به‌طور ۱۰۰ درصدی و یا به میزان قابل توجه اما قابل تعمیر تخریب شده و آسیب دیده‌اند؛ این در حالی است که پیش از این مجموع واحدهای مسکونی ۱۰۰ درصد تخریب شده و قابل تعمیر معادل ۳۰ هزار و ۵۰۰ واحد مسکونی اعلام شده بود. همچنین ۵۲ هزار واحد مسکونی دیگر با خسارت‌های جزئی شناسایی شده‌اند و حدود ۱۴ هزار و ۷۹۵ واحد دیگر نیز سالم و بدون آسیب هستند. برآوردها همچنین نشان می‌دهد بیش از ۷۰ نفر کشته و نزدیک به حدود هزار نفر از مجروحان زلزله اخیر غرب کشور افراد ساکن در واحدهای مسکونی بودند که کمتر از ۱۰ سال از زمان احداث آنها سپری می‌شده است؛ در تمام این واحدها تخلف از ضوابط و مقررات ساخت مسکن به‌عنوان عامل اصلی تخریب و فروپاشی شناسایی شده است.
هر ساعت ۲ پس‌لرزه
مسوولان این نهاد علمی و تحقیقاتی وابسته به وزارت راه و شهرسازی همچنین دیروز از وقوع ۱۷۰۴ پس‌لرزه بعد از وقوع زمین‌لرزه ۳/ ۷ ریشتری غرب کشور طی ۳۵ روز اخیر خبر دادند؛ برآوردها بر پایه آمار اعلامی از تعداد پس‌لرزه‌های زمین‌لرزه ۲۱ آبان ماه در غرب کشور نشان می‌دهد کرمانشاه به‌طور متوسط طی ۳۵ روز اخیر به واسطه وقوع پس‌لرزه در هر ساعت ۲ بار لرزیده است؛ به عبارت دیگر با گذشت حدود ۸۴۰ ساعت از زمان وقوع زمین‌لرزه اصلی-از آغاز روز ۲۲ آبان ماه تا پایان روز ۲۶ آذر-وقوع ۱۷۰۴ پس‌لرزه به معنای وقوع ۲ پس‌لرزه در هر ساعت به‌طور میانگین است. در نشست دیروز همچنین اعلام شد پس‌لرزه‌ها احتمالا تا دو ماه دیگر ادامه خواهد داشت اما انتظار می‌رود رفته‌رفته از بزرگا و شدت آنها کاسته شود.
