به گزارش اقتصاد آنلاین ، توسعه شهری و امور شورای شهرداری تهران، حجت اله میرزایی روز چهارشنبه در دومین نشست هم اندیشی فرآیند تدوین برنامه سوم شهر تهران که با حضور سرپرست، معاونان شهردار و شهرداران مناطق 22 گانه شهر تهران برگزار شد افزود: بسیاری از مسائل سطح منطقه ای با گفتگوهای ملموس و اجتماعی محور قابل حل است.

وی با بیان اینکه در کشورهایی که اقتصاد آزاد و لیبرال دارند برنامه ریزی شهری در دقیق ترین شکل و همه سطوح برای تعیین کاربری، تخصیص فضا، مکان یابی فعالیتها و نیز تعیین استانداردها و ضوابط انجام می شود خاطرنشان کرد: منطق مهم آن این است که ما براساس مطلوبیت های فردی نمی توانیم در شهر تصمیم گیری کرده و سرنوشت شهرها را به تصمیمات سوداگرانه شخصی واگذار کنیم.

میرزایی با بیان اینکه هر چه تراکم بیشتر می شود حاشیه سود بیشتر می شود تصریح کرد: اما باید بخاطر داشت که شهر غیر از این به جایی برای عبور و مرور و فعالیت های جمعی و آموزشی نیاز دارد؛ بنابراین برنامه ریزی شهری شکل گرفت که تخصیص فضا را شکل و جانمایی های مناسب انجام دهد.

معاون شهرداری تهران اضافه کرد: این منطق برنامه ریزی شهری است و تجربه ای که در همین سالها نشان داده که اگر تصمیم برنامه ریزی شهری، تخصیص فضا و تعیین کاربری و جایگاهی صورت نگیرد و استانداردها و ضوابط ساخت و ساز نباشد سوداگری، شهر را به فضایی غیر قابل زیست تبدیل می کند و شهر قابلیت زیست پذیری خود را از دست می دهد.

وی با بیان اینکه این مساله تاریخی خواهد ماند که ما چگونه تهران را به شهری غیر قابل زیست تبدیل کردیم گفت: امروز همه پیمایش ها می گوید تهران جای زندگی و حتی جای عبور و مرور نیست بلکه تهران جای کسب درآمد است.

میرزایی ادامه داد: اینها پاسخ های شهروندان تهرانی است که در پیمایش سال 90 به سفارش شهرداری تهران انجام شده است.

وی با تأکید بر اینکه ما ناگزیر از برنامه ریزی فضایی واقع بینانه هستیم اظهار کرد: در برنامه ریزی فضایی با یک فضا که دارای سه ویژگی زمان، مکان و پویایی است، مواجه هستیم؛ فضا تنها مکان نیست بلکه زمان و پویایی نیز در عنصر فضا وجود دارد.  

معاون شهرداری تهران با بیان اینکه از این منظر برنامه ریزی فضایی با برنامه ریزی سازمانی تفاوت های جدی دارد افزود: تفاوت اصلی برنامه ریزی فضایی با برنامه ریزی سازمان ها و شرکت ها در این نکته است که در شرکت ها حیات پویای متأثر از زمان و مکان که در سطح شهر و منطقه مشاهده می شود وجود ندارد؛ علاوه بر آن در شرکت ها معمولا یک هدف یگانه سیستمی مانند حداکثر کردن سود یا افزایش سهم از بازار وجود دارد اما در فضا با بردار اهداف روبرو هستیم و می خواهیم چند هدف که از خواست ها و منویات مردم نشأت می گیرد را بهنیه کنیم.  

میرزایی با اشاره به تفاوت برنامه ریزی فضایی و برنامه ریزی شرکتی یادآور شد: در رقابت های شرکتی آنکه نتواند در رقابت پذیری دوام بیاورد از میدان رقابت خارجی می شود اما رقابت مناطق با یکدیگر جدی است چرا که مناطق ورشکست نمی شوند بلکه به تدریج رو به اضمحلال می روند اما نابود نمی شوند.

میرزایی با اشاره به اینکه در برنامه ریزی فضایی با فضا به عنوان یک عنصر پویا مواجهیم که ویژگی های آن در طول زمان تغییر پیدا می کند اظهار کرد: برای مثال یک مکان همواره دارای وضعیت یکسانی نیست.

وی با اشاره به اینکه در فضا پیوستگی تاریخی رخ می دهد خاطرنشان کرد: توسعه و اضمحلال در فضا یک شبه اتفاق نمی افتد.

وی با بیان اینکه داستان اضمحلال فضا آرام آرام انجام می شود و قابل تشخیص نیست گفت: در این جریان بسیاری از مشاغل تعطیل می شوند و سایر مشاغل نیز رونق کسب و کار خود را از دست می دهند؛ این اضمحلال تدریجی اتفاق می افتد و جمعیت به آرامی خانه ها را تخلیه می کند.

معاون شهرداری تهران با اشاره به قاعده علیت انباشتی در مناطق افزود: این قاعده را می توان به دونده ای تشبیه کرد که هر چه می دود قدرتش افزوده می شود اما در دوره اضمحلال عکس این عمل اتفاق می افتد و هر چه دونده تندتر می دود سریع تر از پا در می آید.

وی با اشاره به شهر یزد و شیراز یادآور شد: شهر یزد بافت تاریخی فرسوده خود را به موتور توسعه تبدیل کرد و امروز کسی برای دیدن مال ها یا ساحل زیبا به شهر یزد نمی رود بلکه برای بافت ارزشمند تاریخی به این شهر سفر می کند اما در شیراز روند اضمحلال آغاز شد؛ مشابه آنچه در هرندی اتفاق افتاد و بافت تاریخی به مرکز تولید آسیب اجتماعی تبدیل شد.

وی در ادامه با اشاره به مساله سرریزهای مناطق که در برنامه ریزی فضایی از اهمیت زیادی برخوردار است، خاطرنشان کرد: وقتی روند تخریب آغاز می شود سرریزهای این مساله به سایر مناطق نیز سرایت پیدا می کند؛ برای مثال اگر آسیب های بزرگ در یک مرکز ایجاد شد این موضوع به هیچ وجه به آن محله محدود نیست؛ براساس برنامه ریزی سیستمی نباید به منطقه و محله محدود بود.

میرزایی تصریح کرد: تمام سرریزهای حریم وارد تهران شده و امروز نمی توانیم مرزهای مشخصی بین البرز، کرج و شهرهای اطراف با تهران ایجاد کرد.

وی افزود: در جریان برنامه ریزی و سیاستگذاری می توان به این امر دست یافت که چطور می توان قدرت تاب آوری خود را در مقابل سرریز ها افزایش داد و سرریزهای مثبت را به حداکثر و سرریزهای منفی را به حداقل رساند.

معاون برنامه ریزی، توسعه شهری و امور شورای شهرداری تهران یادآور شد: باید مرزی میان اطراف تهران ایجاد و ورود خودرو را در حریم تهران محدود کنیم؛ اما قبل از آن باید یک شبکه حمل و نقل ریلی حومه ای فعال باید ایجاد کرد تا ترجیحات شهروندان تغییر کند.

وی با اشاره به قاعده یکپارچگی سیستمی اظهار کرد: توسعه با ساخت و ساز اتفاق نمی افتد زیرا ممکن است با یک تصمیم کالبدی تمام عناصر اجتماعی منطقه به هم بریزد.

میرزایی یادآور شد: اگر برنامه ریزی اجتماعی در کنار توسعه کالبدی وجود نداشته باشد همه اینها به عوامل ضد توسعه تبدیل می شود؛ برای مثال در منطقه 12 با خیرخواهی بنیان شهر کودک گذاشته شد اما با بروز مشکلات مالی پروژه متوقف ماند و رفت و آمد مردم در منطقه مختل شد.

وی افزود: حتی وضعیت کاسبانی که دستشان به دهنشان می رسید به وضعیت بدی تبدیل شد.

معاون شهرداری تهران با بیان اینکه یکی از بزرگترین ورزشگاه های تهران در محله هرندی ایجاد شد اما معضل اعتیاد حل نشد گفت: براساس یکپارچگی سیستمی برنامه توسعه منطقه فهرست پروژه ها نیست .

وی با تأکید بر اینکه ما می خواهیم توسعه شهر پیش برود افزود: این شهر پر از دانشمندان و اندیشمندان جوانی است که از بهترین دانشگاه ها فارغ التحصیل شدند؛  مدیریت امور شهر با سلیقه، ذائقه و حتی دانش مدیران ممکن نیست.

معاون برنامه ریزی، توسعه شهری و امور شورای شهرداری تهران با اشاره به تجربه نوسازی بافت فرسوده در تهران عنوان کرد: در بعضی محله ها نوسازی بافت فرسوده رشد خوبی داشته که دو عامل برند اجتماعی و ساختار حکمرانی محله در این امر دخیل بوده است.

وی با اشاره به اینکه مشوق های دولت برای نوسازی بافت فرسوده که یکی از آنها اختصاص وام بوده تنها 2 درصد در نوسازی بافت فرسوده تأثیر داشته است گفت: عده ای از شهروندانی که به نوسازی دست زده اند از وام به دلیل آنکه سرعت نوسازی را کند می کند استفاده نکرده اند.

میرزایی اضافه کرد: در حالیکه وام یک عنصر غیر موثر بوده است اما دفاتر نوسازی به دلیل ارتباط موثر با مردم محلی نقش بیشتری در نوسازی بافت فرسوده داشته است؛ همچنین در موارد وقفی و مواردی که اختلافات، ابهامات و به هم ریختگی ثبتی وجود دارد تمایل به نوسازی کمتر بوده است.  

وی تأکید کرد: بنابراین همه جا این پول نیست که معجزه می کند بلکه بازسازی ساختار نهادی، کاهش فساد، تسریع و روان سازی بوروکراسی و گفتگوی متقاعدساز با مردم نقش موثرتری دارد.