به نقل از روابط عمومی بانک قرض الحسنه مهرایران، سازمان اقتصاد اسلامی ایران، در ابتدای کار به نام بانک اسلامی تأسیس شد و بدین منظور مجوز هم از بانک مرکزی اخذ کرد و حتی پذیره‌نویسی هم که سهامداران اولیه سازمان اقتصاد اسلامی انجام دادند به‌عنوان بانک اسلامی صورت گرفت؛ منتهی در آن زمان، دولت موقت بعد از انقلاب حاکم بود و بانک‌ها را ملی اعلام کرد. با ملی اعلام کردن بانک‌ها و به این دلیل که «بانک اسلامی‌هم هنوز شروع به فعالیت نکرده بود»؛ ازاین‌جهت که این سازمان عنوان دولتی پیدا نکند و افرادی که سهام خریداری کرده بودند، در این سازمان سهامدار باشند و تصدی آن را هم خود بر عهده بگیرند؛ قرار شد که افراد اگر مایل‌اند وجوهی را که به‌عنوان سهامدار داده‌اند، پس بگیرند و بانک اسلامی هم به سازمان اقتصاد اسلامی تبدیل شود که به صندوق‌های قرض‌الحسنه خدمات ارائه کند و به‌طورکلی در دادن قرض‌الحسنه به افراد نیازمند فعالیت داشته باشد. لذا در حال حاضر سازمان اقتصاد اسلامی فعال است؛ منتهی فقط در دادن قرض‌الحسنه و وام بدون بهره. البته رقمی که می‌پردازد؛ رقم محدودی است و در حد امکانات این سازمان است. در این خصوص و در حوزه فعالیت‌های قرض‌الحسنه در ایران با علاءالدین میرمحمد صادقی عضو اتاق بازرگانی ایران از بنیان‌گذاران سازمان اقتصاد اسلامی ایران و رئیس شورای عالی پیشکسوتان اتاق ایران، گفت‌وگویی داشته‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
سازمان اقتصاد اسلامی در حوزه قرض‌الحسنه چه فعالیت‌هایی داشته و چه تجربه‌ای در این بخش به دست آورده است؟
سازمان اقتصاد اسلامی، صندوق‌های قرض‌الحسنه در سراسر کشور را به دادن وام در اموری مانند فراهم کردن جهیزیه، کمک‌هزینه تحصیلی، ثبت‌نام در دانشگاه‌ها و یا احیاناً برای رفع کسالت و هزینه‌های بیمار و مسائلی از این قبیل تشویق می‌کند. سازمان اقتصاد اسلامی، صندوق‌های قرض‌الحسنه‌ای را که احیاناً سرمایه‌گذاری کنند و یا کار تجاری انجام دهند؛ از زیر پوشش خود خارج می‌کند و بانک مرکزی هم از این موضوع آگاه است. در حال حاضر بیش از ۲۵۰۰ صندوق قرض‌الحسنه وجود دارد که از این تعداد در حدود ۱۲۰۰ صندوق تحت پوشش سازمان اقتصاد اسلامی قرار دارند. شرط پذیرش سازمان اقتصاد اسلامی برای کمک و راهنمایی به صندوق‌های قرض‌الحسنه این است که آن صندوق کار تجاری نکند؛ برای وام‌های پرداختی بهره نگیرد و طبق ضوابط و مواردی که سازمان اقتصاد اسلامی تعیین کرده است، عمل کند.
باعنوان یک کارشناس اگر بخواهید ارزیابی از نظام قرض‌الحسنه در سیستم بانکی کشور و میان مردم داشته باشید چه خواهید گفت؟
مردم باید درگیر سیستم قرض‌الحسنه باشند تا از تسهیلات با سود بالای بانکی نجات پیدا کنند زیرا صندوق‌های قرض‌الحسنه با دریافت کمک‌های مردمی و البته با سودی کم می‌توانند نقش بسزایی را در تأمین نیازهای مشکلات جامعه ایفا کنند.
در شرایطی که تسهیلات بانکی با سودهای سالیانه بسیار بالا و با شرایط بسیار سختی به متقاضیان پیشنهاد می‌شود، تسهیلات بدون بهره قرض‌الحسنه می‌تواند بسیار راهگشا برای متقاضیان باشد.
در این خصوص سیستم قرض‌الحسنه باید روش نوین به کار بگیرد. امروز مشکلات اقتصادی کشور نسبت به سال‌های گذشته تغییر ماهیت داده و کشور در جنگ اقتصادی به سر می‌برد و تا زمانی که سیستم بانکی به امر قرض‌الحسنه‌ای در شبکه بانکی روی نیاورد طبیعتاً نظام اقتصادی کشور هیچ بهره‌ای از سودهای کلان تسهیلات بانکی نمی‌برد زیرا توان بازپرداخت اصل پول در مقابل سود پول بسیار کمرنگ می‌شود.
ترویج فرهنگ قرض‌الحسنه در ایران به نظر شما به‌خوبی توانسته میان مردم و بخش‌های تولیدی جا باز کند؟
ترویج این فرهنگ در کشور الزام است. با توجه به رقابت تنگاتنگ بین بانک‌ها در جذب منابع و ارائه خدمت به مردم، لزوم ترویج فرهنگ قرض‌الحسنه و تبلیغات مؤثر در سطح وسیع و به‌طور شفاف به‌نحوی‌که برای آحاد جامعه قابل‌درک باشد بسیار حائز اهمیت است.
همچنین ترویج قرض‌الحسنه بین واحدهای تولیدی نیز امری پسندیده است زیرا می‌تواند واحدهای تولیدی را بار دیگر احیا کند چراکه تسهیلات پرسود بانکی عملاً راه حیات بنگاه‌های تولیدی را سد کرده است.
ارائه خدمات نوین به فعالان اقتصادی و متقاضیان وام‌های قرض‌الحسنه می‌تواند به بهبود فضای کسب‌وکار و شرایط اقتصادی کشور کمک شایانی را داشته باشد چراکه توجه ویژه به اعطای تسهیلات کم سود، عملاً میزان سودآوری و تجهیز توسعه بنگاه‌های اقتصادی را فراهم می‌کند.
در حوزه فرهنگ‌سازی برای این حوزه چه اقداماتی ضروری است؟
باید تبلیغات قرض‌الحسنه مورد تأکید قرار بگیرد. نظام بانکی با فناوری‌های نوین درصدد جذب مشتری برای سپرده‌گذاری هستند اما قرض‌الحسنه کشور کماکان روش گذشته و سنتی خود را حفظ کرده بنابراین باید ابزارهای جدیدی درصدد جذب منابع قرض‌الحسنه برای امور خیر و حتی تولیدی‌ها باشد.
مشتریان نظام بانکی درصدد در اختیار گرفتن خدمات جدید منطبق با نیازهای خود هستند و اگر شروط لازم برای قرض‌الحسنه به رقابتی بودن فضای کسب‌وکار و رفع مشکل نیازمند کمک کند، طبیعتاً مردم به قرض‌الحسنه با روی خوش‌برخورد خواهند کرد.
ازاین‌رو در حوزه بانکداری قرض‌الحسنه نیز این شیوه ارتباط با مشتریان موردتوجه ویژه قرار دارد اما نکته قابل‌تأمل در تبلیغات بانکداری قرض‌الحسنه تفکیک اهداف، محتوا، رسانه‌های انتخابی، بودجه و اثربخشی هر بخش به‌صورت مجزاست.
به گزارش باشگاه در و پنجره و نما
