به گزارش باشگاه در و پنجره و نما
*سیاست خارجی، فاکتور اصلی در سیاست داخلی
پس از خرداد 92، مهم‌ترین عامل موثر در آرایش و تمایز نیروهای سیاسی، رویکرد در سیاست خارجی بود. وضعیتی که می‌توان آن را در دوگانه برجامیان و غیر برجامیان صورت‌بندی کرد. در چنین شرایطی به نظر می‌رسد با اعلام خروج ایالات متحده از برجام، همچنان راهبرد مشخصی در قبال آلترناتیوهای وضع فعلی وجود ندارد.
با این وجود، برخی معتقدند ادامه فشارهای اقتصادی هر چند پیکان حملات به سمت بدنه دولت را تیزتر می‌کند، اما سبب ارتقای سطح گفتمانی دولت در بدنه جامعه هم خواهد بود. به این معنا افزایش فشارهای اقتصادی سبب افزایش گرایش جامعه به سمت مذاکره و ادامه گفتمان برجام خواهد بود.
*رویکردهای داخلی نسبت به تحریم
داود حشمتی تحلیلگر سیاسی در گفت‌وگو با ایرنا پلاس در خصوص رویکردهای مختلف نیروهای سیاسی نسبت به اعمال تحریم‌ها گفت: «یک اعتقادی از قبل وجود داشت مبنی بر اینکه تحریم‌ها زمانی‌که طولانی مدت می‌شود، کارایی خودش را از دست می‌دهد. به این معنا که ایران توانایی پیدا می‌کند که هم در داخل با تحریم‌ها منطبق شود، و هم در خارج نیازهایش را به تدریج برطرف کند. اما این نقطه باید پایانی داشته باشد. یعنی شما نمی‌توانید بگویید که من با این وضعیت، مادام‌العمر می‌توانم کشور را اداره کنم. این نگاه زمانی می‌تواند تاثیرگذار باشد که بر این باور باشید که قرار است، این شرایط را فرضا تا سه سال آینده تحمل کنید.»
وی ادامه داد: «یک نگاه دیگری هم در داخل کشور وجود دارد، مبنی بر اینکه تحریم‌ها رویکرد هدفمند دارد. ریچارد نفیو در کتاب «هنر تحریم‌ها» مکانیسم این هدفمندی را تشریح کرده‌است. الان هم ما با این نوع تحریم‌ها مواجهیم.»
*آیا ادامه فشارها لزوما به ضرر دولت است؟
وی در خصوص ایده تقویت گفتمانی دولت، در صورت ادامه فشارهای اقتصادی گفت: «من با این موضوع موافق نیستم. به دو دلیل مهم: یک دلیل این است که روی این مسئله مخالفان دولت مفصل و خوب کار کرده‌اند و تلاش کرده‌اند که ضعف دولت را پررنگ کنند. شما وقتی در سطح جامعه وارد شوید و سوال کنید، متوجه می‌شوید مردم همه را با هم یک‌کاسه می‌بینند. باید بین توده مردم با آن کسانی که این توده را هدایت می‌کنند، فرق بگذاریم. توده مردم، همه نظام را یکسان می‌بیند و تفاوتی بین جریان‌ها و نیروهای سیاسی قائل نیست. یعنی از قبل هم خیلی برایش فرقی نمی‌کرد.»
این تحلیلگر سیاسی گفت: «با افزایش فشار اقتصادی، وضعیت گفتمانی دولت تقویت نمی‌شود. چون مردم نوک پیکان نقد را مستقیما به سمت دولت می‌گیرند. هر چند باتوجه به بازتاب‌های استعفای ظریف طبیعی است که مردم نسبتا تفکیکی را قائل شوند. نگرانی بازارهای سرمایه، بورس، سکه و ارز موید این مطلب است که با رفتن برجامیان وضعیت اقتصادی به شدت بدتر خواهد شد.»
*ناکارآمدنمایی دولت چه ریشه‌هایی دارد؟
وی افزود: «با این وجود به نظر من در دوره احمدی نژاد، چنین نگاهی نسبتا حاکم بود. یعنی همه می‌گفتند که اوباما طالب مذاکره است، اما ایران مرتبا مخالفت می‌کند. روحانی هم نشان نداده است که طالب مذاکره نیست. لذا وضعیت امروز متفاوت است. به این دلیل که ما مردمی را تشویق کرده‌ایم که بیایند به روحانی رای دهند. در فضای مجازی و حقیقی با این پرسش مواجه هستیم که که پاسخ دولت به این پرسش‌ها چیست. متاسفانه در وقوع این ناکارآمدنمایی، وضعیت رسانه‌ای دولت هم موثر بوده‌است.»
*بازگشت به مرداد 92؛ راه حل چالش
وی در خصوص ماهیت برجام گفت: «برجام محصول همکاری دو تیم دو نفره بود. رهبری و سردار قاسم سلیمانی در منطقه، و ظریف و روحانی در عرصه دیپلماسی. شکاف در این آرایش را من اصلا مطلوب نمی‌بینم.»
حشمتی گفت: «تا قبل از این دوره، نکته طلایی موضع روحانی در سال 92 این بود که من آمده‌ام با اختیار کامل در موضوع هسته‌ای، کار را پیش ببرم و این اختیارات را به وزیرخارجه‌ام تفویض می‌کنم. در چنین شرایطی، با استعفای اخیر ظریف، بخشی از بار مقصرنمایی از روی دوش دولت برداشته شد.»
وی در خصوص راهکار خروج از وضع کنونی گفت: «من معتقدم که ما باید به مرداد 92 برگردیم، تا به یک جمع بندی واحد در کشور برسیم. شرایطی که در آن میان نیروهای مختلف اتفاق نظر برقرار شد. این وضعیت باطل‌السحر همه این چالش‌هاست. چون طرف خارجی زمانی با شما به مذاکره می‌نشیند که شما را صاحب قدرت بلندمدت ببیند. امروز تنها راه حل ما این است که دوباره به همان وضعیت برگردیم. من فکر می‌کنم اگر این اتفاق بیفتد و مسئولین کشور چالش‌ها را به سطح جامعه نکشند و این چالش‌ها در سطح نخبگان باقی بماند، می‌توانیم رو به جلو حرکت کنیم. به هرحال القای وجود شکاف در نظام تصمیم‌گیری کشور در راستای منافع ملی نیست.»
گزارش از : سید عمادالدین محمودی
