به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از شرق ، کم‌کم که تعداد این کارتن‌خواب‌ها و معتادان متجاهر بالا رفت، خرده‌فروشان هم به آنها اضافه شدند و خیلی زود آوازه این کلونی آزادانه برای معتادان و کارتن‌خواب‌ها، به نقاط دیگر شهر هم رسید. این‌گونه بود که برای مدت حدود دو ماه، محله‌ای به نام هرندی تبدیل به سیاه‌ترین نقطه تهران شد. این شرایط اگرچه با اطلاع اهالی محلات آسیب‌دیده هرندی و دروازه‌غار و سایر محلات منطقه ١٢ انجام شد؛ اما آنها هیچ‌گاه فکر نمی‌کردند با این شرایط، نزدیک به منطقه جنگی مواجه شوند و کودکان و زنانشان در معرض آسیب طولانی‌مدت قرار بگیرند. این‌گونه بود که یکی از روزهای آبان ٩٤ جمعی از اهالی این محلات به جان کارتن‌خواب‌ها، کارتن‌ها و چادرهای کثیف و نحیف آنها که به درودیوار کوچه و خیابان و پارک آویزان بود، افتادند و آنها را آتش زده و کارتن‌خواب‌ها را هم کتک زدند و بسیاری از آنها را پخش‌وپلا کردند.
برنامه‌های اصلاحی آسیب‌های اجتماعی شهرداری تهران هنوز شروع نشده بود؛ اما آن گوشه از تهران و محلات اطرافش دچار شده بودند؛ دچار وضعیتی که از سال‌ها قبل داشتند و همین حالا هم دارند؛ اما دیگر کنترلی روی این وضعیت نبود. شهرداری تهران با همکاری نیروی انتظامی قول‌هایی می‌داد؛ اما اتفاقی رخ نمی‌داد و این وضعیت حدود شش ماه طول کشید. شهردار تهران به همراه معاون اجتماعی که برنامه ضربتی را برای ساماندهی این محلات داشت، قول شش‌ماهه برای ساماندهی این وضعیت دادند. اعتبارات بود که شورای چهارم بدون ارائه برنامه و توضیحی برای این طرح‌ها تصویب می‌کرد. شهردار تهران چند ماه بعد از اینکه اقدامات مدنظرش را در این محلات انجام داد، گزارشی را به شورای شهر درباره ساماندهی محلات آسیب‌دیده منطقه ١٢ ارائه داد که اعضا قانع نشدند؛ اما دیگر دستشان به جایی بند نبود؛ چون کارها شده و پول‌ها خرج شده بود.
شهرداری تهران میان برنامه‌هایی اصلاحی که هیچ‌گاه گزارش جزئیات و عملکرد آن ارائه نشد، شروع به ایجاد مراکز بازپروری، برای معتادان و کارتن‌خواب‌هایی کرد که می‌خواهند به شکلی خودخواسته ترک و به زندگی برگردند. به عبارتی، شهرداری تهران از میان هزاران معتادی که نمی‌خواهند یا نمی‌توانند ترک کنند، ریسک اعتبار درخور توجهی را روی بازگشت به زندگی تعداد محدودی از آنها که قصد ترک داشتند، گذاشت. تعدادی که به گفته رئیس سازمان خدمات اجتماعی شهرداری تهران تعدادشان از ابتدا تاکنون به حدود ٥٠٠ نفر به طور قطعی هم نمی‌رسد.
شهرداری تهران مجموعه‌هایی را به نام بهاران ایجاد کرد تا معتادان و کارتن‌خواب‌هایی که دوره ترک مواد مخدر را گذرانده و پاک شده‌اند و قصد دارند با مهارت‌‌آموزی به جامعه و خانواده خود برگردند، کمک کند. این مراکز را در محلات پرخطر و در معرض دید این گروه پرآسیب ایجاد کرد و در ابتدا هم گزارش‌های نسبتا امیدوارانه‌ای از آن ارائه می‌شد؛ اما در ادامه، عملکرد دچار اشکال شد و همه اینها در حالی بود که با تغییرات در معاونت اجتماعی شهرداری تهران و رفتن آن معاون شهردار تهران که برنامه‌هایی را تدارک دیده بود، بسیاری از برنامه‌های این معاونت درباره محله هرندی، یا متوقف شد یا تغییر کرد. این‌گونه بود که مجموعه‌ای که شهرداری تهران نامش را قرارگاه اجتماعی گذاشته و همه امور منطقه ١٢ را به آن سپرده؛ اما هیچ‌گاه گزارشی از عملکردش وجود نداشته، زمزمه‌های خصوصی‌سازی در مجموعه‌های بهاران تجهیزشده یا در حال آماده‌سازی را سر داد.
اواخر فروردین ٩٥ شهردار تهران در برنامه‌ای نمایشی، نشستی خبری در محله پرآسیب هرندی برگزار کرد و از مجموعه بهاران این محله هم بازدید کرد. او توضیحاتی را درباره برنامه‌های شهرداری در این محلات داد و تأکید کرد که مراکز بهاران نباید جزء سازمان شهرداری شوند و موضوع واگذاری آنها را به نهادهای عمومی و بخش خصوصی مطرح کرد. او البته گفت: «حتی اگر مأموریتم در شهرداری تمام شود، موضوع مراکز بهاران، مراکز کوثر و آسیب‌های اجتماعی را به‌عنوان شخص محمدباقر قالیباف دنبال خواهم کرد». قالیباف در فروردین سال ٩٥ هزینه نهایی نگهداری و آموزش و سایر نیازهای هر فرد بهبودیافته در مراکز بهاران را روزانه هشت هزار تومان اعلام کرد که البته بخشی از آن از سوی مردم و خیران تأمین می‌شود.
تغییرات که در شهرداری تهران رخ داد و شهردار تهران سومین برنامه انتخاباتی خود را کلید زد، دیگر برنامه‌های حوزه خدمات اجتماعی هم کم‌رنگ شدند. در مدتی که آسیب‌های اجتماعی شهر تهران در اوج نگرانی قرار گرفته بود، مقام معظم رهبری هم در این موضوع ورود جداگانه‌ای کردند و خواستار ارائه گزارش عملکرد در این زمینه شدند؛ اما در نیمه دوم سال ٩٥ به بعد، خبری از ارائه این گزارش‌ها هم نبود یا حداقل این گزارش‌ها بازتابی در بیرون و عملکردها نداشت.
از این دوران تا امروز، گزارش‌های نگران‌کننده‌ای از ادامه حضور کارتن‌خواب‌ها و معتادان متجاهر زن و مرد در محلات منطقه ١٢ و محلات اطراف آن منتشر می‌شد و شورایاران مناطق مختلف از جمله منطقه ١٥، ١٤ و ١٣ و حتی مناطق دورتر از منطقه ١٢ در شورای شهر تهران به پخش‌شدن معتادان در این محلات اعتراض می‌کردند و هشدار می‌دادند. تا این زمان هم شهرداری هنوز بر درست‌بودن برنامه‌های خود اصرار داشت و مدیرعامل سازمان خدمات اجتماعی شهر تهران، در پایان تابستان ٩٥ در چند نشست خبری، گزارشی از عملکرد این مجموعه در منطقه ١٢ و محله هرندی و البته مجموعه‌های بهاران اعلام کرد. او از بی‌مهری به عملکرد شهرداری در این منطقه و ایجاد مراکز بهاران صحبت کرد و اینکه اگر نرخ درمان کامل معتادان و بازگشت آنان به زندگی در دنیا بین هفت تا ١٠ درصد است، عملکرد آنها تا ١٠ درصد عملکرد خوبی است و عددی بیش از ٤٠٠ نفر را برای بهبودیافتگان این مراکز اعلام کرد.
اعضای شورای شهر چهارم تهران هر هفته در شورای شهر درباره گزارش‌ندادن به شورا درباره این عملکرد تذکر می‌دادند، حجت‌الاسلام ناصحی، رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای چهارم، درباره ارائه‌ندادن گزارش از این مراکز و عملکرد نیروهایی که کار به آنها واگذار شده و مجتبی شاکری بارها درباره نبود گزارش‌دهی و عملکرد حداقلی تذکر دادند. شاکری به ادعای شهرداری تهران درباره جمع‌آوری دوهزارو ٥٠٠ معتاد در مراکز بهاران اشاره کرد و گفت: شاید از این تعداد حدود صد نفر هم از این مراکز پاک بیرون نیامده است. ما هم از تعداد افرادی که در مراکز بهاران بهبود یافته‌اند، نه آماری داریم و نه شهرداری آماری ارائه می‌دهد و ما حتی نمی‌دانیم دراینباره چقدر هزینه شده است. این عضو شورای شهر چهارم با اشاره به اینکه اقداماتی که در حوزه هزینه و فایده برای بهاران انجام شده است، در صورت تکرار اقدام مشابه باید منطقی و عقلایی باشد، عنوان کرد: درباره بهاران صد‌درصد هزینه کردیم؛ اما در خوش‌بینانه‌ترین حالت تنها ١٠ درصد نتیجه گرفته‌ایم. در واقع ٩٠ درصد از افراد جمع‌آوری‌شده در بیرون از مراکز بهاران در شرایط قبلی هستند و در مناطق ١١، ١٣ و ١٦ سر‌ریز شده‌اند و موضوع مرتفع نشده است. انتقادها به عملکرد مجموعه‌های بهاران در حالی ادامه یافت و هنوز ادامه دارد که دیگر شهرداری تهران درباره این تذکرها و اعتراض‌ها پاسخ‌گو نبود و حالا هم مدیریت شهری بعد از ١٢ سال تغییر کلی کرده و آنهایی که باید پاسخ‌گوی اقدامات‌شان باشند، نیستند. چندی قبل رضا محبوبی، معاون اجتماعی مرکز اجتماعی و فرهنگی وزارت کشور، با بیان اینکه مدیریت اجتماعی سابق شهرداری همکاری خوبی با شورای اجتماعی وزارت کشور در اجرای طرح قرارگاه آسیب‌های اجتماعی نداشت، گفت که با تغییر مدیریت از سال گذشته این قرارگاه‌ها به شکلی کاملا جدا از مراکز بهاران و گرمخانه‌ها فعال شد.
عملکرد نامناسب مراکز بهاران را سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر هم صراحتا مطرح کرد. پرویز افشار با تأکید بر اینکه مراکز بهاران تاکنون عملکرد خوبی نداشته و باید براساس حکم قانونی به مراکز صیانت، توانمندسازی، اشتغال، بازپروری، بازاشتغال‌کردن معتادان بهبودیافته تبدیل شود، گفته بود: «براساس تفاهم ستاد مبارزه با مواد مخدر و شهرداری تهران راه‌اندازی تعداد دو مرکز بهاران در مناطق ٢٢گانه تهران تصمیم‌گیری شد؛ یعنی ٤٤ مرکز بهاران و هر مرکز با حدود ١٥٠ نفر جذب افراد معتاد تعیین شده است که مجموعا حدود شش‌هزارو ٦٠٠ نفر ظرفیت برای جذب افراد معتاد بهبودیافته در این مراکز ایجاد شود و چرخه درمان یعنی معتادان بهبودیافته‌ای که از مراکز ١٥ و ١٦ ترخیص شده‌اند، در این مراکز برای حفظ‌آموزی، توانمندسازی، صیانت و مفید‌بودن آموزش دیده و به جامعه بازگردند؛ اما مسئله اینجاست که تعداد این مراکز هیچ‌وقت به رقم ٤٤ نرسید و در قسمتی از مناطق شهرداری تعداد محدودی از این مراکز راه‌اندازی شد که براساس آمارهای موجود از مراکز فعال در سطح مناطق مختلف شهرداری حدود ١١ الی ١٣ مرکز راه‌اندازی شده و آمارهای متفاوتی دراینباره وجود دارد. این در حالی است که این مراکز در به‌حداکثررسانی فعالیت‌های خود موفق نبوده؛ چراکه به جای جذب افراد بهبودیافته در مراکز ماده ١٦ مشتریان عمده‌ای را به خود جذب کردند».
اعضای شورای چهارم شهر تهران که در این مدت موضوع عملکرد بهاران را دنبال می‌کردند، به موضوع برون‌سپاری این مجموعه‌ها به شرکت‌ها و افراد خاص رسیدند و این موضوع را تذکر دادند. محمد حقانی و غلامرضا انصاری در صحن علنی شورا از واگذاری مجموعه‌های بهاران به مجموعه‌ای به نام قرارگاه امام رضا خبر داد. او گفت که شهرداری تهران در روزهای پایانی دوره مدیریت آقای قالیباف، مدیریت ۲۳ مرکز بهاران را به مدت سه سال یا بیشتر، «با قیمت نامعلوم و ترک تشریفات» به قرارگاه امام رضا داده است. مدیران شهرداری تهران خیلی زود به این اظهارات واکنش داشتند. آنها موضوع واگذاری را رد نکردند؛ اما گفتند که این مجموعه یعنی قرارگاه امام رضا (ع) پولی به خاطر این خدمات دریافت نمی‌کند.
غلامرضا انصاری گفت که درباره ماهیت تشکیلاتی قرارگاه امام رضا اطلاعات زیادی وجود ندارد؛ اما می‌گوید که می‌داند این قرارگاه در اختیار برخی از نزدیکان قالیباف است. «فاطمه دانشور، یکی از فعالان موضوعات اجتماعی در شورای چهارم، درباره این موضوع گفته بود که تاجایی‌که می‌داند عملکرد این قرارگاه در حوزه» محرومیت‌زدایی است و در موضوع کاهش آسیب اعتیاد تجربه‌ای ندارد. او گفته بود که از مسئولان این مجموعه چندین بار درخواست ملاقات کرده‌ایم؛ اما «آنها ظاهرا نمی‌خواهند خود را نشان دهند».
ناصر امانی، معاون وقت شهردار تهران که همواره برای دفاع از شهرداری تهران در جلسات شورای شهر تهران حضور دارد، پس از طرح این موضوعات در شورا گفت: «قرارگاه امام رضا یک شرکت خصوصی است که در زمینه آسیب‌های اجتماعی به شهرداری تهران کمک می‌کند. این قرارگاه به شهرداری وابسته نیست و هیچ کمک بلاعوضی از شهرداری دریافت نمی‌کند»؛ اما درباره این موضوع رضا قدیمی، مدیرعامل سازمان خدمات اجتماعی شهرداری تهران، صحبت‌هایی متفاوت داشت، گفته است که قرارگاه امام رضا برای مدیریت مراکز ترک اعتیاد هیچ پولی دریافت نخواهد کرد. مجتبی عبداللهی، معاون اجتماعی شهردار سابق تهران که در آخرین روزهای شورای چهارم گزارش عملکرد ١٢ساله این مجموعه را ارائه می‌کرد، درباره بهاران توضیح کوتاهی داد و با اعتراف به عملکرد منفی این مجموعه‌ها گفت: ٨٠ تا ٩٠ درصد افرادی که به این مراکز مراجعه می‌کنند، مجدد به اعتیاد بازمی‌گردند؛ چراکه چرخه درمان در کشور کامل نیست.
او درعین‌حال گفته بود که هیچ‌کدام از ٢٥ مجتمع بهاران برون‌سپاری نشدند و فقط برای بهره‌برداری به مراکز دارای مجوز واگذار شده است. البته رضا قدیمی، مدیرعامل سازمان خدمات اجتماعی شهرداری تهران، در اظهاراتی متفاوت دراینباره گفت که فقط سه یا چهار مرکز بهاران به قرارگاه امام رضا(ع) داده می‌شود و شهرداری از حضور سازمان‌های غیردولتی و مردم‌نهاد در این زمینه استقبال می‌کند. هرچند او هم در این اظهارات جزئیات روشنگرانه‌ای ندارد.
مجتبی عبداللهی، معاون اجتماعی شهرداری سابق تهران، درباره واگذاری مجموعه بهاران به قرارگاه امام رضا(ع) می‌گوید: «بخش خصوصی دارای مجوز را در این حوزه وارد کرده‌ایم. مؤسساتی که افرادی مانند آقایان ابهری، دیلمی‌زاده، رجبی، دولتی، قاسمی و... مسئول آن هستند و اینها غیر از برخی گروه‌ها و نهادهای مردمی هستند». او در پاسخ به اینکه با چه روندی این واگذاری‌ها انجام شده است، گفت: «اینها مجموعه‌هایی هستند که با ما در ارتباط بوده‌اند و از بین آنها انتخاب کرده‌ایم و در چارچوب قانونی بهره‌برداری از بهاران را به آنها داده‌ایم. به همین دلیل می‌گویم واگذاری به قرارگاه امام رضا(ع) صحت ندارد. قرارگاه تشکیلاتی است که در مسائل خیریه‌ای وارد می‌شود و باید از آنها حمایت کنیم». او صراحتا می‌گوید هیچ‌یک از مجموعه‌های بهاران به قرار گاه امام رضا(ع) به هیچ نحوی برای بهره‌برداری یا اقدام دیگری داده نشده است. این قراردادها را با مزایده نداده‌ایم و تأیید این افراد مورد نظر ماست. شهرداری روی عملکرد این افراد نظارت دارد و زمان قرارداد هم دو یا سه سال است. مجتبی شاکری، عضو شورای شهر تهران در دوره چهارم دراینباره گفت: شهرداری باید یک مدل آزمایشی را برای چنین اقدامات مهم و زیرساختی برای حوزه اجتماعی انجام می‌داد و بعد برای ایجاد بیش از ٢٢ مرکز بهاران یا ٤٤ بهاران برنامه‌ریزی کنیم. آنچه در عمل شهرداری تهران انجام داد، سیر‌نشدن این مراحل قانونی و تکمیلی بود و براساس مطالعه به این مدل نرسیدند. خود آقای قالیباف هم در گزارشی گفت در این باره به مدل خاصی نرسیده‌ایم و حالا باید به جبران این طرح اقدام کنیم. او می‌گوید بهاران را نه باید با مدیریت شهرداری و نه با شیوه خصوصی‌کردن اداره کرد؛ بلکه مسئله مهم در این زمینه داشتن مدل و برنامه برای اجرای کار است. ما تاکنون درباره نتیجه اقدامات بهاران تا پایان کار شورا گزارشی دریافت نکردیم. گفتند ما سه هزار نفر را پذیرش و مدیریت کردیم و ما گفتیم لیست اسامی این افراد را به ما بدهید. حرف زیاد داشتند اما آمار و گزارشی نداشتند و ما نتیجه‌ای ندیدیم. آنچه ما دیدیم و مسئولان بهاران می‌گفتند، این بود که در همان شروع جذب افراد حدود ٦٠ درصد افراد می‌روند و بعد به تدریج می‌روند و در نهایت شاید ١٠ درصد هم باقی نمی‌مانند. شاکری می‌گوید هزینه صد درصدی برای نتیجه ١٠درصدی با منطق مدیریتی سازگاری ندارد. شاکری به بودجه سال ٩٦ اشاره دارد و می‌گوید، عددی را پیشنهاد کردند برای بهاران که ما مقاومت کردیم و بعد که گزارش مختصری دادند، معلوم شد از کل مجموعه‌های بهاران فقط چهار یا پنج مجموعه فعال است اما بودجه را برای ٢٣ مجموعه می‌خواستند بگیرند که ما جلوی آن را گرفتیم. این بودجه را برای ٢٣ بهاران در سال ٩٥ را کامل گرفته بودند. او می‌گوید در شرایطی که مدلی برای کنترل و نگهداری این افراد آسیب‌دیده وجود ندارد، با واگذاری مراکز به بخش خصوصی نگرانی‌ها بیشتر هم می‌شود. درباره واگذاری این مجموعه‌ها به بخش خصوصی هم شورا مصوباتی را داشته است. برای همین طرح ساماندهی هرندی درخواست ٤٠٠ میلیارد تومان اعتبار کردند، ما گفتیم که یک صفحه برای مطالعات پیوست این موضوع نیاورده‌اند ولی آقای چمران گفتند رأی بدهید، قول می‌دهند بیاورند. ما باید قانع می‌شدیم بعد رأی می‌دادیم ولی این‌گونه نشد؛ همه ما رأی دادیم و گزارشی نیامد. حالا هم ما رأی دادیم که این پول‌ها خرج شد و دیگر یقه کسی را نمی‌توانیم بگیریم و شهردار تهران هم اگر مورد سؤالی قرار گیرد، می‌گوید مصوبه شورا را داشته‌ام. درباره هرندی، قالیباف یک‌بار هم مورد سؤال قرار نگرفت. محمدباقر قالیباف در همان روزهای اول آغاز‌به‌کار در شهرداری تهران شروع به ایجاد و افزایش تعداد گرمخانه‌ها برای کارتن‌خواب‌های پایتخت کرد. این مجموعه‌ها کارایی خوبی داشتند تا اینکه شهرداری تهران شروع به واگذاری بهره‌برداری این مجموعه‌ها کرد. بعدها عملکرد پر از سؤال و ابهام پیمانکاران اجتماعی این مجموعه‌ها پررنگ شد اما هیچ‌گاه گزارشی بیرون نیامد. مدیریت مجموعه‌های اجتماعی شهرداری تهران هیچ‌گاه تحت مدیریت افراد متخصص این حوزه نبود و بعدها شهردار تهران فردی از حوزه گردشگری و برج میلاد را به حوزه آسیب‌ها آورد و در ادامه هم مدیری از حوزه خدمات شهری را انتخاب کرد. حال تنها نتیجه‌ای که می‌توان گرفت این است که محمدباقر قالیباف که این روزها فارغ از شهر تهران و مسئولیت تمام‌شده‌اش در حج تمتع به‌سر می‌برد، همان روند و تجربه اشتباهی که در مورد گرمخانه‌ها اجرا کرد، در مورد مجموعه‌های بهاران نیز انجام داد.
