اقتصادآنلاین - مریم علیزاده؛ در دومین روز اصلاح نسبتاً سنگین شاخص کل بازار سهام، جو منفی فروش تقریبا تمام گروه ها حاکم شد و ماشین آلات برقی و گروه بیمه تنها گروهی بودند که به نسبت تعداد نمادهای مثبت بیشتری داشتند. اما در دیگر گروه‌ها با تشکیل صف خرید در نمادهای بزرگ و مطرح، این جو به سایر نمادهای سرایت کرد و سبب افت دسته جمعی شاخص ها شد.

روز گذشته همانطور که پیش بینی می شد شاخص کل برای استراحت موقت و اصلاح قیمتی نمادها دست از رکوردزنی برداشت و با افت حدود 1600 واحدی به رالی 9 روزه خود پایان داد. امروز اما در ادامه روند روز گذشته شاخص دست به عقب نشینی بیشتری زد و کانال 13 و 12 هزار واحد را نیز از دست داد.

بازگشت مجدد ریسک های سیاسی

در بین اخبار نامساعد داخلی، پُررنگ تر شدن برخی احتمالات منجر به پیدایش دوباره ریسک سیاسی شده است. روز گذشته درج خبر تقاضای امریکا از متحدانش برای به صفر رساندن واردات نفت از ایران تا آبان ماه شوک قیمتی پنج دلاری به این کامودیتی را داد. این در حالی است که انتشار این خبر علاوه بر تاثیرگذاری جهانی سبب افزایش ریسک های سیاسی مرتبط با برجام و عمل به تعهدات از سوی اروپایی ها شده است.

در ادامه گمانه زنی های صورت گرفته در راستای پایداری و یا عدم پایداری برجام یکی از سناریو هایی که می توان در نظر گرفت عدم توافق اتحادیه اوروپا با ایران و تامین نشدن خواسته های ایران است که طبق گفته مسئولین مربوطه (وزیر امور خارجه) ایران برجام را ترک خواهد کرد.

بررسی دو تک سهم دور از چشم بازار

از طرفی تحریم های طرح ریزی شده از سوی آمریکا از اواسط تابستان اجرایی شده و تا اواسط پاییز به طور کامل برقرار می شود. یکی از اصلی ترین مسایل مطرح شده در مفاد تحریم های جدید محدودیت حمل و نقل کشتیرانی توسط ایران که طی آن هیچ کشتی ایرانی نمی تواند در بنادر بین المللی پهلو بگیرد و همچنین تحریم های مربوط به بیمه است که ایران نتواند محصولات صادراتی و سیستم حمل و نقل خود را بیمه کند. دو مورد ذکر شده بزرگ ترین محصول (نفت و محصولات نفتی) و درگاه صادراتی (کشتیرانی) ایران را هدف قرار داده است. یکی از راه کارهای ارائه شده به منظور دور زدن تحریم های جدید و مقابله با کاهش درآمد کشور صادرات گاز است. زیرا برای انتقال گاز نیازی به کشتی نیست و این محصول به وسیله لوله های مخصوص انتقال می یابد. در حال حاضر کشور های آسیای شرقی به ویژه چین خواهان گاز طبیعی برای استمرار چرخه صنایع خود که روز به روز در حال گسترش می باشد هستند. کشور های مذکور بیشتر حجم گاز خود را از طریق کشور ترکمنستان تامین می کنند. اکنون ایران به عنوان بزرگ ترین تولید کننده گاز طبیعی تنها سهم کمتر از 2 درصدی از صادرات گاز دنیا را دارد.

در صورت تمرکز دولت بر این امر نیاز به احداث خط لوله در نقاط مختلف ایران و جهان خواهد داشت. با اجرای چنین طرح هایی یکی از نماد‌های بورسی که به مراتب کمتر مورد توجه بازار قرار گرفته است و شاید به دلیل مسائل قضایی اخیر دور از نظر فعالان بازار مانده باشد، «پلوله» است. شرکت گاز لوله با تولید انواع لوله‌های انتقال گاز و آب در شرایط فعلی آب و هوایی ایران که پروژه بزرگ انتقال آب از دریای خلیج فارس به قلب کویر در دست اجرا است می تواند حضور پر رنگی از خود نشان دهد.

شرکت در سال 96 توانسته افزایش 47 درصدی مبلغ فروش را به ثبت برساند اما از سوی دیگر بهای تمام شده کالا های تولید شده نیز افزایش یافته است. زیرا مواد اولیه مورد استفاده برای تولیدات شرکت کاز لوله، پلی اتیلن بوده و محصولات پتروشیمی در سال گذشته رشد چشم گیری داشته اند همچنین به دلیل پیگیری های قضایی توسط شرکت برای احیای مبلغی هنگفت ، میزان هزینه های اداری و عمومی نیز افزایش یافته است.

اما در خصوص افزایش هزینه های عمومی و اداری این شرکت باید گفت از انجا که «پلوله» به دلیل اخذ تسهیلات سنگین مالی در سال‌های گذشته هزینه‌های مالی بالایی را در صورت سود و زیان خود شناسایی کررده، در تلاش است تا با اعلام ورشکستگی در آن مقطع بتواند رای دادگاه را به نفع خود برای معاف شدن از پرداخت سود وام های اخذ شده بگیرد. در این صورت «پلوله» می تواند با کاهش هزینه های مالی، سود خود را افزایش دهد.

یکی از نماد های پُرحاشیه که امروز و در شرایط متشنج بازار بازگشایی شد حفاری بود که همانند نماد «ذوب» در منفی های سنگین به بازار بازگشت. یکی از عوامل تاثیر گذار بر قیمت سهام شرکت حفاری شمال قیمت جهانی نفت است. «حفاری» یکی از نماد های به دور مانده از توجه معامله گران است که همچنان در کف‌های تاریخی پنج سال گذشته در حال نوسان است. از آنجایی که طرح های بهره برداری از نفت دریای خزر مورد احتیاط مسئولین قرار گرفته است و همچنین با اجرای تحریم ها و کاهش میزان صادرات نفت ایران استخراج مضاعف نفت در دریای خزر در مقابل میدان های عظیم و مشترک نفتی در جنوب مقرون به صرفه به نظر نمی رسد. همانطور که در حال حاضر تعدادی از حلقه های چاه حفر شده نیز در حالت تعلیق قرار گرفته اند.

واکنش بورس به ماجرای سوئیفت

اما تنها ریسک سیاسی این روزها در مورد نگرانی از کاهش فروش نفت ایران نیست بلکه با نزدیک شدن به تاریخ 20 تیر و تصمیم آمریکا برای اعمال تحریم بر اروپا در صورت عدم قطع دسترسی ایران به سوئیفت این ریسک نیز خودنمایی میکند. در این بین شواهد حاکی از آن است که تلاش طرف اروپایی برای ادامه دسترسی ایران به سوئیفت تا کنون بی نتیجه مانده و آن ها به دنبال راهی جایگزین برای این مساله هستند. حال باید دید شرکای تجاری و متحدان امریکا چگونه می خواهند شطرنج سیاسی-اقتصادی منافع خود را پیش ببرند تا هم بازار جذاب ایران را از دست ندهند و هم از خشم آمریکا در امان بمانند؟

شاید بتوان ریشه اصلی تلاطمات بازار ارز در چند ماه اخیر را همین احتمال قطع دسترسی ایران به سوئیفت دانست. همچنین ایجاد محدودیت‌های جدید در مسیرهای نقل و انتقال ارزی ایران در دوبی، ترکیه و چین که به دلایل مختلف اعم از قانون مالیات بر ارزش افزوده در دوبی و تشدید نظار‌ت‌ها به محدود شدن مسیرهای تنفس ارزی ایران منجر و نقل و انتقال ارز به داخل را دشوارتر، پرریسک تر و پرهزینه ‌تر کرده که همین مساله در متلاطم شدن بازار ارز نقشی اساسی داشته است.

اما حالا آینده «سوئیف» تنها بر بازار ارز تاثیرگذار نیست و می تواند تا حدی سهامداران و فعالان بازار سهام را نیز به خود متوجه کند. این مساله خود را در نمادهای شرکت های صادراتی و دلار محور بیشتر از سایرین نشان خواهد داد.

بازار کاملا در سیطره جو هیجانی

گفتنی است تلاطمات و هیجانات دو روز اخیر اما کاملا بر اساس تصمیمات احساسی و بدون منطق تحلیلی از سوی حقیقی‌ها ریسک گریز بر بازار تحمیل شد. از سوی دیگر همچنین این گروه فرصت را مغتنم شمرده و برای شناسایی سود دست به فروش گسترده سهام خود زدند. در نتیجه تا اینجای کار نمی توان دلیل قابل توجه بنیادی برای ادامه روند اصلاحی بورس بیان کرد.

آمار و ارقام بازار

در جریان دادوستدهای امروز تمام شاخص در محدوده منفی به تعطیلات پایان هفته رفتند. در این بین شاخص کل با عقبگرد 2202 واحدی به کانال 111 هزار واحد بازگشت. شاخص هم وزن اما با شتاب کمتری سر به سقوط گذاشت و در نهایت با افت 218 واحدی به پله 18 هزار و 703 واحد بازگشت. در این بین امروز بیش از دو میلیارد و 280 میلیون ورقه بهادار به ارزش 578 میلیارد تومان در 105 هزار نوبت دادوستد شد که از این میزان 450 میلیارد تومان به معاملات خرد سهام و حق تقدم در بورس اختصاص داشت. به نظر می رسد با توجه به عدم کاهش چشمگیر معاملات خرد نسبت به میانگین روزهای اخیر می توان به صعود مجدد شاخص بسیار امیدوار بود.

چرخش 132 میلیارد تومانی سهم از حقیقی به حقوقی

همچنین امروز شاهد تغییر مالکیت از حقیقی به حقوقی بودیم که رقم این تغییر کمی بیشتر از 132 میلیارد تومان ثبت شد. بیشترین خرید حقیقی ها اما در نماد «پاکشو» و به میزان هشت میلیارد تومان صورت گرفت. در سوی دیگر اما امروز حقوقی «فولاد» و «ذوب» روز پُرکاری داشتند و تمام قد از سهم خود حمایت کردند.

ترین‌های بورسی

در بین گروه های صنایع، همچون دیروز، فلزات اساسی، کانه های فلزی و مواد شیمیایی بیشترین ارزش معاملات را به خود اختصاص دادند. از سوی دیگر همچنین معاملات منفی نمادهای مطرح گروه فلزی از جمله «فولاد» و «فملی» به ترتیب 231 و 201 واحد شاخص را عقب کشیدند. در این بین «فارس» نیز به دلیل اعلام اخیر دولت مبنی بر محاسبه ارز پتروشیمی ها بر اساسی سامانه نیما، روزهای سختی را می گذراند و امروز نیز به میزان 227 واحد شاخص کل را پایین کشید.

کوتاه از فرابورس

در این بازار هم ایفکس تحت تاثیر معاملات منفی اما پُرحجم «میدکو»، «ذوب» و «زاگرس» افت 2.5 درصدی را تجربه کرد و با عقبگرد 26 واحدی به ارتفاع یک هزار و 269 واحد بازگشت. در این بازار نیز816 میلیون ورقه بهادار به ارزش 260 میلیارد تومان دادوستد شد که از یان میزان به معاملات خرد سهام و حق تقدم اختصاص داشت.

نکته قابل توجه و با اهمیت امروز فرابورس رفت و آمد پُر سروصدای «ذوب» بود که پیش از معاملات به دلیل افشای تاثیر افزایش نرخ ذغال سنگ متوقف شد. این نماد در میانه های بازار و با افت سنگین قیمتی به 1236 ریال و صف فروش 70 میلیونی به تابلو بازگشت. گفتنی است؛ در توافق اخیر شرکت ذوب آهن اصفهان و انجمن تولیدکنندگان ذغال سنگ، مصوب شده است که این ماده از اول تیرماه با افزایش نرخ 20 درصدی به ذوب فروخته شود.