غلامرضا خوش‌خلق، مدیرعامل برق منطقه‌ای تهران با انتقاد به این طرح بهارستان‌نشین‌ها، از تجربه تلخ آب و برق مجانی می‌گوید: «بعد از مجانی شدن آب و برق در مساجد رشد مصرف در برخی از آنها تا ٧٠درصد افزایش داشت.» او با بیان این‌که آب و برق دو کالایی است که ما از آیندگان قرض می‌کنیم، معتقد است که مجانی کردن آن به کسی کمک نمی‌کند و موجب افزایش مشکلات می‌شود.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از شهروند، مسعود سرپک، مشاور شرکت برق منطقه‌ای تهران که دادن یارانه بدون تدوین یک سازوکار مشخص را غیرعقلایی می‌داند گفت: دولت می‌تواند اعلام کند که به ازای هر دانش‌آموز ٥ کیلووات ساعت برق رایگان در اختیار مدارس قرار داده می‌شود و هزینه مابه‌التفاوت این میزان مصرف را خود مدارس باید پرداخت کنند. درواقع با این روش هم می‌توان از مدارس حمایت کرد و هم این‌که جلوی اضافه مصرف را گرفت. نوذری‌پور، معاون شرکت آب و فاضلاب تهران از دیگر مخالفان تصویب این طرح است که اجرای چنین قوانینی را ضد مدیریت مصرف می‌داند. او گفت: نسل بعدی ما که اتفاقا با بحران شدید آب دست و پنجه نرم می‌کند، در مدارس امروز تربیت می‌شوند، باید به آنها از همین امروز مدیریت مصرف را یاد داد.
٤٨میلیارد تومان از درآمدهای آب و فاضلاب کم شد
٢٥,٥درصد آب به حساب نشده در اقتصاد آب داریم. از این رقم حدود ١٣.٥درصد مربوط به هدررفت واقعی و نشتی‌های آب از شبکه مربوط است که مجددا وارد خاک و منابع آبی تجدیدپذیر می‌شود و ١٠.٥درصد هدررفت ظاهری آب است که بخشی از آن به اتصالات غیرقانونی برمی‌گردد. آن‌گونه که کارشناس منابع آب وزارت نیرو توضیح می‌دهد ٢درصد آبی که در کشور مصرف می‌شود معاف از پرداخت پول است. درواقع با یک حساب و کتاب سرانگشتی اگر سرانه مصرف آب شرب را ٦میلیارد مترمکعب در نظر بگیریم حدود ١٢٠میلیون مترمکعب آب سالانه توزیع می‌شود که هیچ پولی بابت آن دریافت نمی‌شود، اما درحالی بسیاری از شرکت‌های آب و فاضلاب شهری زیانده هستند که عدم پرداخت آب‌بها ٤٨میلیارد تومان از درآمدهای آن کم کرده است.
فهمی می‌گوید: وقتی انتظار داریم که شرکت‌های آبفای کشور به‌صورت خصوصی اداره شوند، نباید چنین هزینه سنگینی را به آنها تحمیل کرد. البته این میزان توزیع آب صد‌درصد رایگان بدون درنظر گرفتن آب مدارس است. به‌طور قطع در صورت تصویب این قانون در مجلس، سهم آب رایگان از اقتصاد به ٥درصد افزایش می‌یابد.
شرکت‌های زیانده آب و فاضلاب شهری
البته این رقم جدای از زیان وارده به شرکت‌ها به دلیل غیرواقعی بودن آب‌بها در ایران است. آن‌گونه که بختیاری، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای تهران می‌گوید: متوسط هزینه تولید هر مترمکعب آب خام یک‌هزار تومان است، درحالی‌که همین آب تولیدی را به شرکت آب و فاضلاب تهران به قیمت هر مترمکعب ۶۰ تومان می‌فروشیم و درنهایت شرکت آب و فاضلاب نیز این آب را به ۴۰۰ تومان می‌فروشد، درحالی‌که برای شرکت آب و فاضلاب نیز هر مترمکعب ۱۵۰۰ تومان هزینه دارد.
او با اشاره به این‌که امسال قیمت فروش آب خام به شرکت آب و فاضلاب ۱۵درصد افزایش یافته است، گفت: دولت ۲۰درصد قیمت تمامشده آب را از مردم دریافت می‌کند، بنابراین می‌توان گفت آب ارزش واقعی خود را ندارد، به همین دلیل، مردم توجهی به هزینه ایجاد شده برای تولید آب ندارند و تلاشی هم برای مدیریت مصرف از خود نشان نمی‌دهند.
درواقع اگر متوسط هزینه تولید آب را ١٢٠٠ تومان در نظر بگیریم، دولت به ازای هر مترمکعب حدود ٨٠٠ تومان یارانه پرداخت می‌کند. یارانه‌ای که در صورت ضرب در ٦میلیارد مترمکعب آب شرب مصرفی به عدد بزرگ ٤,٨هزار‌میلیارد تومان می‌رسیم.
شبکه فاضلاب از دیگر بخش‌هایی است که بیشتر هزینه‌های آن بر دوش شرکت‌های آبفاست. آن‌گونه که خلیلی، روابط‌عمومی شرکت آب و فاضلاب توضیح می‌دهد: شرکت‌ها تنها ٧٠درصد قیمت آب‌بها را به‌عنوان کارمزد شبکه فاضلاب از مشترکان دریافت می‌کنند. درحالی‌که جمع‌آوری فاضلاب حدود ١٢٠٠ تومان مترمکعب آب می‌خورد، مشترکان آب تنها ٢٨٠ تومان پرداخت می‌کنند؛ همین مسأله بار مالی سنگینی را به شرکت تحمیل می‌کند.
پیشنهاد جدید برای کمک به مدارس
برای کمک به مدارس اعتباری به‌طور اختصاصی جهت پرداخت هزینه‌های آب و برق در اختیار آموزش و پرورش قرار داده شود تا خود این سازمان آن را مدیریت کند. خوش‌خلق، مدیرعامل شرکت برق منطقه‌ای تهران با تأکید بر این‌که قانونگذاران باید کمک کنند در منابع ملی صرفه‌جویی بیشتر شود، تصریح کرد: دقت نظر در قانونگذاری می‌تواند در این زمینه کمک‌کننده باشد.
او با اشاره به عبور موفق از پیک‌های سال‌های گذشته، علت آن را برنامه‌ریزی از نیمه دوم سال قبل عنوان کرد و گفت: امسال نیز از شهریورماه برای آماده‌سازی به منظور عبور موفق از پیک ٩٧ با وجود عقب‌افتادگی‌هایی که در برق تهران هست، اقداماتی را شروع کردیم.
خوش‌خلق با بیان این‌که ظرفیت منصوبه در تهران نسبت به متوسط کشور عقب‌تر است، اظهار داشت: نسبت ظرفیت منصوبه کل پست‌های کشور به پیک ٢,٥ برابر بوده، درحالی‌که این نسبت در برق تهران کمتر از ١.٥ برابر است و این نشان می‌دهد که وضع در برق تهران حساس‌تر بوده و با خارج شدن یک ترانسفورماتور از مدار مشکلاتی ایجاد و حتی منجر به خاموشی هم می‌شود.
عدم سرمایه‌گذاری به‌موقع و کندشدن روند آن از سال ٨٣ با طرح تثبیت قیمت‌ها
این مقام مسئول علت این امر را عدم سرمایه‌گذاری به‌موقع و کندشدن روند آن از سال ٨٣ اعلام کرد و گفت: به دلیل تثبیت قیمت‌ها از آن سال و با توجه به این‌که هزینه تمامشده طرح‌ها در تهران نسبت به سایر نقاط کشور بیشتر است و همچنین محدودیت‌هایی که در حین انجام طرح‌ها در تهران وجود دارد؛ ازجمله اخذ هزینه‌های حفاری بسیار زیاد توسط شهرداری، اخذ مجوز کار، اجازه انجام کار تنها از ساعت ١١ شب تا ٥ صبح همگی موجب شده تا هزینه تمامشده طرح‌ها نسبت به سایر نقاط کشور بیشتر شود. مدیرعامل برق منطقه‌ای تهران درخصوص طرح‌های در دست اقدام این شرکت جهت عبور مطمئن از پیک بار تابستان ٩٧ نیز گفت: حدود ٥٠٠میلیارد تومان طرح به منظور عبور از پیک ٩٧ در نظر گرفته شده که برخی به پایان رسیده و سایر این طرح نیز تا ابتدای سال آینده به پایان می‌رسد.
خوش‌خلق با بیان این‌که تجربه نشان داده قیمت می‌تواند در مدیریت بسیار موثر باشد، یادآور شد: در سال٩٠ با شروع هدفمندی یارانه‌ها و افزایش نرخ برق از ١٧تومان متوسط در کشور به ٤٢تومان، رشد مصرف حدود ٦درصدی به صفر کاهش یافت و حتی حدود ٢درصد هم در این زمینه رشد منفی داشتیم که نسبت به سال ٨٩ این کاهش مصرف نزدیک به ٩درصد گزارش شد.
وی افزود: در سال بعد و با تغییر نرخ ارز و موازنه مالی این افزایش کمرنگ‌تر شد و به روال گذشته برگشت، بنابراین قیمت می‌تواند در مدیریت مصرف تأثیرگذار باشد، هرچند که ما به دنبال افزایش قیمت نیستیم.
نصف مردم ایران زیر ۸هزار تومان در ماه پول برق می‌پردازند
«نیمی از مردم ایران قریب به ۵۱درصد از مشترکان ماهانه زیر ۸هزار تومان پرداخت قبض برق دارند و در مجموع ۶۷درصد مشترکان، هزینه زیر ۱۵هزار تومان برای مصرف ماهانه برق که مهمترین حامل انرژی است، را می‌پردازند.» با این وجود، واقعی‌شدن قیمت آب و برق در ایران مخالفان بسیاری دارد. هوشنگ فلاحتیان معاون وزیر نیرو در امور برق و انرژی در این‌باره می‌گوید: ارزان‌فروشی برق نه‌تنها کمکی به اقتصاد ملی نمی‌کند بلکه با یارانه‌ای که به صورت مستمر در راه مصرف این حامل مهم انرژی پرداخت می‌کنیم، در جهت عکس بهینه‌سازی مصرف حرکت می‌کنیم.
معاون وزیر نیرو در امور برق و انرژی تصریح کرد: قیمت تمامشده تولید هر کیلووات ساعت برق بدون هزینه سوخت، ١١٠ تومان در سال ٩٦ است که به‌طور متوسط ٦٦ تومان در هر کیلووات ساعت از مردم دریافت می‌شود.
