صادرات خدمات فنی و مهندسی به صادرات فعالیت های هدفدار مهندسی، تدارکات، طراحی، اجرا، ساخت، تعمیر کالا و تجهیزات و ماشین آلات صنعتی، نصب، راه اندازی، نظارت و آموزش های مربوط، انتقال دانش فنی، فعالیت های نرم افزاری، مطالعات توسعه و نظایر آنها گفته می شود؛ به نحوی که صدور کالای صرف محسوب نشود. به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از ایرنا، در یکی دو دهه گذشته، با ظرفیت های ایجاد شده در بخش های مختلف گردشگری، فرهنگی و هنری، ترانزیت و حمل و نقل، نیروی کار و همچنین بخش های فنی و مهندسی، صادرات خدمات ایرانی شکلی تازه به خود گرفت و صادرات این خدمات در کنار صادرات کالا، افزایش صادرات غیرنفتی را هدفگذاری کرد.

در این بین، با حضور شرکت های فنی و مهندسی در پروژه های خارج از مرزها، صادرات خدمات فنی و مهندسی در دهه گذشته نسبت بالایی از صادرات غیرنفتی کشور را به خود اختصاص داد و همیشه 50 تا 98 درصد این صادرات مربوط به صنعت آب و برق بوده است.

میزان صادرات خدمات فنی و مهندسی نیرو در دهه گذشته سیر صعودی داشت اما از سال 1390 بدلیل اعمال تحریم های اقتصادی و مشکلات نقل و انتقال ارز، شاهد سیر نزولی صادرات در این بخش بودیم. گفتنی است مشکلات سیاسی و وضعیت جنگی در کشورهای منطقه نیز در بروز این وضعیت موثر بوده است.

البته این شرایط فقط به بخش نیرو خلاصه نمی شود؛ کل صادرات خدمات فنی و مهندسی کشور از سال 90 به بعد نزدیک به 50 درصد افت کرد و به همین ترتیب سهم صادارت خدمات مهندسی از کل صادرات کشور کاهش یافت و از 13 درصد درسال 1388 به هفت درصد در سال 1392 رسید.

بر اساس آمارهای سازمان توسعه تجارت، ارزش صادرات خدمات فنی و مهندسی در سال 1393 یک میلیارد و 26 میلیون دلار، در سال 94 دو میلیارد و 257 میلیون دلار و در سال 1395 دو میلیارد و 187 میلیون دلار گزارش شده است.

با توجه به توانمندی ها و ظرفیت های ایجاد شده در صنعت آب و برق کشور – که در صورت حمایت اصولی و رفع موانع موجود می تواند رقمی معادل 20 میلیارد دلار درآمد ارزی را به خود اختصاص دهد- در دولت یازدهم مرکز توسعه صادرات و پشتیبانی منابع آب و برق در ساختار وزارت نیرو ایجاد شد.

این امر منجر به افزایش صادرات خدمات فنی و مهندسی صنعت آب و برق شده است؛ چانچه به استناد گزارش سازمان توسعه تجارت، بخش نیرو در صادرات خدمات فنی و مهندسی در سالهای 1392 تا 1395 رتبه نخست را کسب کرده است.

بر اساس گزارش های رسمی، سهم صادرات خدمات فنی و مهندسی صنعت آب و برق در سال 1392 به میزان 47 درصد، سال 1393 به میزان 62 درصد، سال 1394 به میزان 98 درصد و در 9 ماه سال 1395 به میزان 48 درصد از کل صادرات خدمات فنی و مهندسی کشور اعلام شده است.

حمید چیت چیان وزیر نیرو اردیبهشت ماه امسال در همایش تقدیر از صادرکنندگان تجهیزات و خدمات فنی و مهندسی صنعت آب و برق، در این ارتباط گفت: خوشبختانه از سال 92 تا پایان سال 95 شرکت‌های فعال در این صنعت توانسته‌اند بیش از 94 پروژه را در کشورهای مختلف با ارزشی بالغ بر 4.5 میلیارد دلار اجرا کنند.

در این ایام، شرکت های پیمانکار صنعت آب و برق کشور در کشورهای اتیوپی، جمهوری آذربایجان، ارمنستان، ازبکستان، آفریقای جنوبی، افغانستان، الجزایر، پاکستان، تاجیکستان، ترکمنستان، سریلانکا، سوریه، سودان، عراق، عمان و کنیا پروژه های مختفی را اجرا کرده اند.

از مهمترین این پروژه ها می توان به پروژه احداث سد و نیروگاه اومااویا در کشور سریلانکا، پروژه برق رسانی به یک هزار روستا در کشور سریلانکا، سد و نیروگاه سنگ توده 2 در کشور تاجیکستان، سد ونیروگاه راغون در کشور تاجیکستان، نیروگاه حیدریه و صدر در کشور عراق، تصفیه خانه کربلا در عراق، نیروگاه تشرین و جندر در سوریه، سد رواندوز در عراق، تصفیه خانه کرکوک در عراق و احداث 6 واحد تصفیه خانه در کشور سودان اشاره کرد.

با وجود ظرفیت های ملی ایجاد شده در صادرات خدمات فنی و مهندسی، پیمانکاران ایرانی می توانند سالانه 25 میلیارد دلار درآمد ارزی عاید کشور کنند؛ این در حالی است که هم اکنون این رقم در محدوده یک تا 2 میلیارد دلار قرار دارد؛ رساندن این یک تا 2 میلیارد دلار صادرات خدمات فنی مهندسی به 25 میلیارد دلار، نیازمند تقویت و نوسازی تشکل ها، اصلاح ساختار صادرات خدمات فنی مهندسی و صد البته تداوم حمایت دولت است.