به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از ایسنا، بر اساس آیین‌نامه اجرایی ایجاد و فعالیت بنادر خشک در کشور مصوبه سال ۹۳، بندر خشک به پایانه‌ای ترکیبی در داخل کشور و مجاور خطوط اصلی ریلی و جاده‌ای مبادلاتی مانند ایستگاه‌های ریلی و پایانه‌های جاده‌ای گفته می‌شود که در نزدیکی مراکز تجمع کالا (تولید یا مصرف) بوده و حداقل به وسیله ۲ شیوه ریل و جاده به بنادر ساحلی یا مرزهای فعال تجاری متصل است.
افزایش استفاده از کانتینر حمل‌ونقل دریایی از یک سو و رشد قابل توجه کشتی‌های بسیار بزرگ حامل کانتینر باعث افزایش قابل توجه میزان کالا در بنادر و در نتیجه تراکم تردد در بنادر و مسیرهای منتهی به بنادر، همچنین کمبود فضای مناسب به منظور تخلیه، بارگیری و انبارسازی کانتینرها شده است. کشورهای مختلف برای مقابله با این چالش، بنادر خشک را تاسیس کردند تا از این طریق ضمن کاهش تراکم کالا در بنادر ساحلی، تحویل و ارسال محموله‌ها را سریع‌تر و آسان‌تر انجام دهند.
تا پیش از این در کشور ما ایجاد بنادر خشک سالیان درازی در حد شعار باقی مانده بود و از سوی مسئولان مطرح می‌شد اما کار اجرایی موثری صورت نگرفته بود؛ در سال ۹۳ و با توجه جدی این دولت به موضوع تاسیس بنادر خشک، مجوز احداث بندر خشک یزد با سرمایه‌گذاری ۴هزار میلیارد در سال ۹۳ صادر شد و اردیبهشت ۱۳۹۵ نیز ساخت بندر خشک «اینچه‌برون» با حضور معاون رییس‌جمهوری و رییس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور در استان گلستان آغاز شد و به گفته‌ی امینی معاونت برنامه‌ریزی وزارت راه و شهرسازی اکنون مطالعات وزارت راه و شهرسازی برای شناسایی بنادر خشک تمام شده است و بر اساس برنامه ششم باید حداقل ۶ بندر خشک را با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی ایجاد کنیم.
امینی در خصوص اهمیت ایجاد بنادر خشک و آخرین برنامه‌ریزی برای اجرای این مهم در کشور گفت: مطالعات ما برای شناسایی بنادر خشک تمام شده است و بر اساس برنامه ششم باید حداقل ۶ بندر خشک را با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی ایجاد کنیم.
وی ادامه داد: دولت در این دو سال مطالعات جامعی روی بنادر خشک انجام داده است و به دنبال استعداد بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری در بنادر خشک است؛ زمین‌های زیادی در قزوین، کرمانشاه، مشهد، اصفهان و کرمان وجود دارد که مستعد احداث بنادر خشک هستند و بعد از اتمام مطالعات برای جذب سرمایه‌گذار در این مناطق ورود می‌کنیم.
به گفتهٔ امینی هر بندر خشک به قیمت ۴۰ تا ۱۰۰ میلیارد تومان بستگی به نوع آن نیازمند سرمایه‌گذاری است و برای تأسیس ۷ بندر خشک(مورد تایید سازمان ملل) حدود ۳۰۰ تا ۷۰۰ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری نیازمندیم.
معاونت برنامه‌ریزی و مدیریت منابع وزارت راه و شهرسازی در خصوص چرایی توجه دولت‌ها به احداث بنادر خشک، گفت: سازمان ملل به دنبال مجرایی بود که به اقتصاد کشورهای محصور در خشکی و کشورهایی که به آب راه ندارند کمک شود و امکان صادرات کالاهای آن‌ها وجود داشته باشد. بر اساس این تعریف لندلاک‌ها باید جایی برای واردات و صادرات کالا داشته باشند و بر همین اساس مفهوم بنادر خشک از سوی سازمان ملل شکل گرفت و موافقت‌نامه بین‌المللی بنادر خشک در ایران نیز از سوی آقای آخوندی در دولت یازدهم در سازمان ملل امضا شد و ۷ بندر خشک برای ایران با هدف سرویس دادن به کشورهای محصور در خشکی کاندید شد.
امینی اضافه کرد: با این حال ایران از این ظرفیت برای توسعه داخلی و کمک به توسعه استان‌ها استفاده کرد و در حال حاضر در تلاش برای شناسایی استان‌هایی هستیم که مستعد ایجاد بنادر خشک هستند؛ هدف نهایی هم توسعه این استان‌ها است چرا که در صورت تأسیس بنادر خشک در استان‌های مستعد، تولید، اشتغال و حمل‌ونقل بین‌المللی فراهم می‌شود.
به گفتهٔ امینی مشهد، سیستان و بلوچستان، فرودگاه امام خمینی، تبریز و بندر خشک آپرین تهران جزو مکان‌هایی هستند که کاندید بین‌المللی ایجاد بنادر خشک هستند و علاوه بر آن‌ها یزد، اصفهان، و کرمان مکان‌هایی هستند که در طرح شناسایی استان‌های مستعد ایجاد بندر خشک معرفی شده اند.
معاونت برنامه‌ریزی و مدیریت منابع وزارت راه و شهرسازی با بیان اینکه در اطراف ایران ۱۷ کشور محصور در خشکی وجود دارد، گفت: هم چنین ایران می‌تواند با قرقیزستان و ازبکستان توافق کند تا با هدف ایجاد بندر خشک در داخل ایران تجارت بین‌المللی و رسیدن به آب‌های آزاد برای این کشورها میسر شود.
وی تشریح کرد: یکی از مسیرهای ورود به حمل‌ونقل بین‌المللی تأسیس بنادر خشک است و مفهوم لجستیک پارک‌ها مفهوم جدیدی برای ایجاد ارزش افزوده در مودهای حمل‌ونقل است. در واقع در داخل بنادر خشک زنجیره‌ی ارزشی خاصی اتفاق می‌افتد و مجموعه‌ای از فعالیت‌ها و مشاغل شکل می‌گیرد و خدمات لجستیک، مسائل گمرکی، خدمات بسته‌بندی برخی صنایع در پارک‌های لجستیک ایجاد می‌شود.
وی در خصوصص مشوق‌های موجود برای جذب سرمایه گذار در بندر خشک توضیح داد: در قانون برنامه پنجم این ظرفیت ایجاد شد که اگر سرمایه‌گذار بخش خصوصی برای توسعه بنادر خشک اعلام آمادگی دکرد دولت با تسهیل فرآیند سرمایه‌گذاری کمک دهنده بخش خصوصی باشد؛ ضمن اینکه ما در شورای عالی ترابری کشور مصوبه‌ای را نهایی کردیم که با حفظ مالکیت دولت اجازه سرمایه‌گذاری در مؤلفه‌های بندر را به سرمایه‌گذار بدهیم.
امینی از جدیدترین اقدام وزارت راه و شهرسازی برای توسعه بنادر خشک خبر داد و گفت: در حال حاضر شرح خدماتی برای استان‌های هدف تعریف کرده‌ایم تا بر اساس آن شرح خدمات مشاورانی بگیرند و مطالعه داشته باشند که کدام مناطق مستعد ایجاد بنادر خشک و لجستیک پارک‌ها هستند. این مطالعات بسیار مهم با همکاری مرکز تحقیقات در ارتباط با مکان‌یابی بنادر خشک آغاز شده است.
وی به تجربه انجام پروژه‌های مهم در دولت قبل بدون انجام مطالعات علمی اشاره کرد و به پایگاه خبری وزارت راه گفت: خیلی خوشحالم که روش‌های علمی را برای انجام کارهایمان طی می‌کنیم. اگر بدون مطالعه اقدام به تأسیس بندر خشک نماییم هم سرمایه بخش خصوصی و هم دولت از بین می‌رود، درست مثل اتفاقی که در بخش مسکن رخ داده است و ۲۵۰ میلیارد دلار سرمایه خوابیده در بخش مسکن و خانه‌های خالی داریم که اگر به بخش تولید تزریق می‌شد حداقل می‌توانستیم مواد اولیه تولیداتمان را بدون وابستگی تأمین کنیم و مشکل اصلی ما در اقتصاد مقاومتی که مواد اولیه است برطرف شده بود.
به گفتهٔ امینی در حال حاضر با اتمام مطالعات مربوط به مکان یابی احداث بنادر خشک، موقعیت شهرستان‌های کشور و ظرفیت‌های خالی شبکه‌های راه‌آهن شناسایی و بهترین نقطه برای تاسیس بنادر خشک مشخص شده است.
وی گفت: در مطالعات اخیر پیشنهاد شده است که ۴ بندر انزلی، چابهار، امام خمینی و رجایی به عنوان هدف نهایی سرویس‌دادن به بنادر خشک داخل خاک ایران در نظر بگیریم و به پشتیبانی این ۴ بندر بنادر خشک را در نقاط مختلف ایجاد کنیم.
