چیزی از ٣١هزار و ٤٠٠ تن چای تولید‌شده داخلی در سال گذشته باقی نمانده است. این خبر را در حالی محمد ولی روزبهان، رئیس صندوق توسعه چای اعلام می‌کند که در سال‌های گذشته ذائقه مردم ایرانی که حدود ٤درصد از چای تولید‌شده در جهان را مصرف می‌کنند، به سمت چای‌های خارجی تغییر کرده بود و براساس اعلام مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی ٧٠٠٠ هکتار از باغات چای کاربریشان را تغییر داده‌اند؛ اما حالا ورق برای چایکاران ایرانی برگشته و دولتمردان از افزایش سطح زیر کشت به مدد احیای مجدد باغات سخن می‌گویند. گویا دیگر ذائقه مردم کشور عوض شده و مصرف‌کنندگان چای بدون سم ایرانی را به چای‌های خوش‌رنگ و بوی خارجی حاوی اسانس‌های شیمیایی ترجیح داده‌اند. هر چند در سال‌های قبل به دلیل انتظارت غیرواقعی و عدم شناخت کافی از چای خوب، تنها بخش کمی از چای تولید داخل مصرف می‌شد اما در سال گذشته با ۶۰درصد افزایش محصول نسبت به سال ۹۴ تقریبا تمام محصول به فروش رسید. همچنین براساس آمار اعلام شده از سوی صندوق توسعه چای، در حالی میزان برداشت برگ چای در چین نخست در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته رشد ٩درصدی را تجربه کرده که ٤٧درصد مطالبات چایکاران به دلیل افزایش خرید چای ایرانی و مساعد‌شدن شرایط کارخانه‌های چای کشور پرداخت شده است.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از شهروند ، هوسمی، رئیس اتحادیه چایکاران با اشاره به تغییر ذائقه مردم کشور می‌گوید: نرخ خرید تضمینی چای طی ٢سال گذشته ٣٥درصد افزایش یافته و همین مسأله امید به افزایش سطح زیر کشت چای را در شمال کشور افزایش داده است؛ اما حمایت از دمنوش‌های ایرانی به همین جا ختم نشده و بازار جایگزینی دمنوش‌های ایرانی با چای خارجی هم در فضای مجازی بشدت داغ شده است.
واردات چای ایران بیشتر از روسیه، امارات، انگلیس و آمریکا
جالب است که بدانید نزدیک به ٣٥٠هزار تن واردات «قانونی» چای طی ١٠سال گذشته صورت گرفته است. حال آن‌که برآورد می‌شود سالیانه ١٠٠هزار تن نیز به صورت قاچاق، چای به ایران می‌آید. سال گذشته، سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد، فائو، ایران را پنجمین واردکننده بزرگ چای در جهان عنوان کرد. گزارش فائو نشان می‌داد ایران هر سال بیش از ۷۵هزار تن چای معادل ۲۸۰میلیون دلار وارد می‌کند که این رقم فقط از واردات چای روسیه، امارات، انگلیس و آمریکا کمتر است. این در حالی است که مصرف چای در ایران، تنها ٤ تا ٥/٤درصد مصرف کل جهان است. به‌طور دقیق گفته می‌شود به ازای هر چهار کیلو چای قاچاق وارداتی، فقط یک کیلو چای به صورت قانونی وارد کشور می‌شود. آن هم در شرایطی که هم واردکنندگان و هم تولید‌کنندگان چای بارها به این موضوع اعتراض داشته‌اند که واردات چای بسته‌بندی‌شده خلاف قانون است و نیروی انتظامی برای جمع‌آوری آنها باید اقدام کند.
سهم ناچیز حدود ٣٥٠٠ متری هر چایکار از تولید
نرخ خرید تضمینی چای طی ٢سال گذشته ٣٥درصد افزایش یافته اما به دلیل پایین‌بودن میانگین سطح باغات در ایران، میانگین درآمد چایکاران پاسخگوی هزینه‌های خانوار نیست. براساس اعلام سازمان چای در حالی میانگین سطح باغات به ازای هر هکتار حدود ٦٠٠ متر است که اگر براساس نرخ‌های کنونی چای و هزینه‌های زندگی یک چایکار بخواهد ماهیانه یک‌میلیون تومان درآمد از محل سود باغ خود داشته باشد باید حداقل هر چایکار ٢,٥ هکتار باغ داشته باشد تا بتواند تولید اقتصادی و سودآوری برای خود رقم بزند.
با وجود این هوسمی، رئیس اتحادیه چایکاران امیدوار است که در سال‌های آینده این مشکل تا حدودی بهبود بخشیده شود و میانگین سطح زیرکشت باغ‌های چای به ازای هر چایکار به حدود دو تا سه برابر افزایش یابد. او می‌گوید: این‌که دولت طی ٢ سال گذشته ٣٥درصد در هر سال نرخ تضمینی چای را افزایش داده است، نشان می‌دهد که توجه ویژه‌ای به معیشت چایکاران دارد؛ اما هرگونه تغییر غیرحساب شده‌ای در این زمینه باعث خارج‌شدن از حالت تعادل می‌شود.
اختلاف ٢هزار و ٥٠٠ هکتاری در تغییر کاربری
هر چند که مرکز پژوهش‌های مجلس سطح باغات چایی را که تغییر کاربری داده‌اند ٧هزار هکتار اعلام کرده، اما هوسمی، رئیس اتحادیه چایکاران کشور این میزان را بین ٤هزار و ٥٠٠ تا ٥هزار هکتار عنوان می‌کند؛ اما حالا از یک طرف اجازه این تغییر کاربری داده نمی‌شود و از سوی دیگر برگ چای با قیمت مناسب‌تری خریداری می‌شود. به گفته او، طی ٤سال گذشته (دولت یازدهم) قیمت خرید تضمینی چای بین ١٢٥ تا ١٣٠درصد افزایش یافته است.
هر چند که افزایش قیمت خرید تضمینی را می‌توان از نقاط مثبت دولت در حمایت از کشاورزان دانست، اما موثقی عضو هیأت مدیره بازرگانان چای کشور می‌گوید وقتی دولت به صورت اتوماتیک و بدون در نظر گرفتن کیفیت محصول برگ سبز چای را از کشاورز خریداری می‌داند، چایکار تلاش چندانی برای ارتقای کیفیت نمی‌کند.
او با اشاره به باقیمانده چای‌های بی‌کیفیت در انبارها می‌گوید: در حال حاضر بیش از ١٠٠هزار تن چای ایرانی تولید سال‌های قبل داخلی در انبارها باقی مانده است.
چرا ارزان می‌فروشید؟
در حالی هر کیلو چای ایرانی خوب با یک بسته‌بندی ساده به قیمت ١٧هزار تومان و چای ممتاز به قیمت ٢٦هزار تومان به فروش می‌رسد که برای خرید یک کیلو چای خارجی بین ١٠ تا ٤٠ هزار تومان باید پول بیشتری را بپردازید. شاید برخی این ارزانی را نشانه‌ای بر پایین‌بودن کیفیت چای ایرانی عنوان کنند؛ اما برخلاف تصور ریشه این ارزانی را باید در کیفیت مناسب این دمنوش ایرانی جست‌وجو کرد. چای ایرانی تنها چای تولیدی جهان است که در پروسه تولید آن اصلا از سم استفاده نمی‌شود و این به این خاطر شرایط اقلیمی گیلان و مازندران با وجود زمستان‌های طولانی و سرد است که اجازه تولید آفات را نمی‌دهد، در نتیجه کشاورزان برای مبارزه شیمیایی هزینه‌ای نمی‌کنند و طبعا باقیمانده سم هم در گیاه وجود ندارد و بیماری‌زا نیست. به همین دلیل مبلغ این چای مناسب است و تاکنون تقریبا تمام چای تولیدی بهار به فروش رفته است.
افزایش ۲۲درصدی سطح زیر کشت باغات با احیای مجدد باغات رهاشده
طبق آخرین آمار اعلامی از سوی محمد ولی روزبهان، رئیس صندوق توسعه چای حدود ۴۴هزار تن برگ سبز چای از چایکاران استان گیلان و مازندران خریداری که از این مقدار، حدود ۹هزار تن چای خشک سالم و بهداشتی تولید شده است. ارزش ریالی چای تولیدی خریداری‌شده از چایکاران حدودا ۱۰۳میلیارد تومان است که با وجهی که تا به امروز واریز شده ۴۸میلیارد تومان پرداخت شده که بالغ بر ۴۷درصد از مبلغ برگ سبز چای پرداخت شده است.
او همچنین با بیان این‌که در سال ۹۵ در مقایسه با سال ۹۲، ۷۳درصد افزایش تولید داشتیم، ادامه داد: سطح زیر کشت باغات چای با احیای مجدد باغات رهاشده ۲۲درصد افزایش پیدا کرده است و تمام این آمارها نشان از بهبود شرایط تولید داخلی و حمایت از آن دارد.
