به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از آرمان ، رضا پدیدار، کارشناس حوزه انرژی می‌گوید: «تصمیمی که در یکصد و هفتاد و دومین نشست اوپک اتخاذ شد، کاملا آن را از نشست‌های قبل متمایز و مستثنا می‌کند و صحه‌ای است بر تاثیرگذاری سهم درآمدهای نفتی بر اقتصاد کشورهای اوپکی و غیراوپکی. »
روز پنجشنبه هفته گذشته، یکصد و هفتاد و دومین نشست اوپک در وین اتریش برگزار شد. وزیر نفت ایران این نشست را آرام و بدون مساله خواند. ارزیابی شما از این نشست چیست؟
اگر مروری بر نشست‌های قبلی اوپک داشته باشیم، باید گفت در واقع اتفاق مثبتی که افتاد، این بود که منافع یکایک کشورهای عضو اوپک و همچنین کشورهای غیرعضو اوپک که سهم زیادی از بازار نفت را در اختیار داشتند، به خطر افتاد و این امر باعث شد که در حاشیه مجمع جهانی انرژی در الجزایر که به جلسه یکصد و هفتادم اوپک مشهور و ثبت شد، کشور‌ها به این نتیجه برسند که این منافع گروهی است که می‌تواند منافع فردی را ایجاد کند و نه بالعکس و به نظر می‌رسد شروع این اتفاق مثبت در اجلاس فوق‌العاده اوپک در یکصد و هفتادمین نشست بود. در یکصد و هفتاد و یکمین نشست اوپک هم بر اساس تصمیماتی که اتخاذ شد، اعضای اوپک به این نتیجه مهم رسیدند که در یک دوره شش ماهه، یک‌میلیون و 200هزار بشکه از تولیدات نفت خود بکاهند و این مهم صد در صد اتفاق افتاد و بازتاب خوبی نیز در بازار داشت. همچنین کشورهای غیراوپکی که تعداد آنها نزدیک به 11 عضو بود، بر اساس بیانیه اجلاس دسامبر 2016 در وین بر رقمی معادل 600هزار بشکه توافق کردند. از این میزان فقط 300هزار بشکه مربوط به کشور پهناور روسیه بود. درمجموع می‌توان گفت توافق یادشده کاهش یک‌میلیون و 800هزار بشکه در روز را در برمی‌گرفت. در نهایت این روند توانست شرایط بازار را از نظر سهم کشور‌ها در فروش نفت خام و سهم درآمدی آنها تا بالاتر از 80درصد تثبیت کند. در این میان، سایر عوامل تاثیرگذار بازار هم به قوت خود باقی بود. کاهش و افزایش شیل اویل در آمریکا و کاهش و افزایش ذخایر استراتژیک و ذخایر بازرگانی که ذخایر روی آب را شامل می‌شود توسط کشورهای اوپکی و غیر اوپکی، از جمله مواردی بودند که باعث بروز نوساناتی در بازار در ماه گذشته میلادی شدند و همین قضیه باعث شد که اعضای اوپکی و غیراوپکی در یکصد و هفتاد و دومین نشست اوپک که روز پنجشنبه در محل وین اتریش برگزار شد، درمورد تداوم تثبیت روند تولید نفت برای مدت 9ماهه به یک توافق جامعی برسند و اجازه ندهند میزان ذخایر تجاری آنها افزایش پیدا کند. عمدتا ذخایر تجاری به ذخایری اطلاق می‌شود که روی کشتی‌ها و بانکرینگ‌ها، یعنی محل ذخایر اسکله‌های صادراتی و باج‌های انتقال نفت خام وجود دارد. این موضوع کشورهای بزرگ مصرف‌کننده نفت را به این فکر انداخت که سفارش‌های بزرگ خود را به بازار عرضه و نیازهای خود را تامین کنند که همین امر هم به افزایش و تثبیت قیمت در ماه‌های آتی می‌انجامد. اتخاذ این تصمیمات از سوی کشورهای اوپکی و غیراوپکی که مجموعا 25 کشور را دربرمی‌گیرد از بدو تاسیس اوپک تا به امروز کاملا یک استثنا به حساب می‌آید و نشانگر تاثیرگذاری زیاد سهم درآمدهای نفتی در اقتصاد کشورهای اوپکی و غیراوپکی است. برای مثال میزان وابستگی کشور پهناوری مثل روسیه به درآمدهای نفتی بین 46 تا 48درصد و در عربستان بالای 85 تا 90درصد است و این درمورد سایر کشور‌ها هم صدق می‌کند. هرچند ما در ایران در حال کاهش سطح وابستگی خود به درآمدهای نفتی هستیم، اما اقتصاد ما نفتی است و به رغم اینکه سطح وابستگی ما در بودجه 96، 36درصد پیش‌بینی شده، اما این رقم عملا بالای 40درصد است و همین امر هم لازمه توجه مضاعف به اتحاد، هم افزایی و همگرایی بین کشورهای اوپکی و غیراوپکی را چند برابر می‌کند.
در حاشیه این نشست، کشور فرانسه نخستین قرارداد نفتی ایران را از آن خود کرد. شما این ابراز علاقه از سوی شرکت‌های اروپایی و درمقابل واکنش مثبت ایران به همکاری با جامعه بین‌المللی را چطور می‌بینید؟
ایران در سال 1994 کنفرانسی را در تهران برگزار و از تمام کشورهای عمده نفتی شرکت‌کننده درخواست کرد که اگر مایلند در اجرای پروژه‌های میادین مشترک و میادین مستقل ایران حضور پیدا کنند که در همان کنفرانس هم بحث قرارداد‌های جدید نفتی ایران مطرح شد. از آن زمان به بعد و باتوجه به موفقیت ایران در موضوع برجام و رفع محدودیت‌های ناشی از اعمال تحریم ها، کشورهای اروپایی چون یونان، ایتالیا، اسپانیا، فرانسه، بلژیک، نروژ، سوئیس و... که به صورت سنتی از ایران نفت خریداری می‌کردند، تمایل خود را برای همکاری با ایران ابراز کردند. از آنجا که در نشست اوپک علاوه بر کشورهای تولیدکننده، نمایندگان کشورهای مصرف‌کننده چون فرانسه، هلند، بلژیک، نروژ و انگلیس هم به عنوان ناظر حضور پیدا می‌کنند، در این بین، توتال فرانسه که از قبل اعلام آمادگی کرده بود و خواهان ملاقات با وزیر نفت ایران بود، توانست نخستین قرارداد نفتی ایران را از آن خود کند. در این راستا، توتال فرانسه سه پیشنهاد برای توسعه میادین نفتی ایران ارائه کرده که یکی از آنها در شرف مبادله است و باتوجه به سازگاری نفت سبک ایران با پالایشگاه‌های فرانسه، وزیر نفت ایران نیز به این پیشنهادات پاسخ مثبت داد. در واقع ما به یک شرایط پایدار در فروش نفت خام بعد از نشست 172 اوپک دست پیدا کردیم. تصور می‌کنم موفقیت حسن روحانی در انتخابات اخیر و تداوم سیاست‌های دولت یازدهم یکی از موارد بسیار مثبتی بود که اخیرا رخ داد و این تثبیت سیاسی، تثبیت اقتصادی را نیز به دنبال خواهد داشت.
اگر آمریکا برای مقابله با اوپک و کاهش قیمت نفت، ذخایر نفتی خود را در معرض فروش بگذارد، تاثیر این امر بر بازار چه خواهد بود؟
در حال حاضر چون اتحادی بین اوپکی‌ها و غیراوپکی‌ها ایجاد شده است، تاثیر این موضوع کاهش پیدا می‌کند. در واقع تولید نفت از ذخایر نامتعارف یا همان ماسه‌های شنی و صخره‌های شنی موسوم به شیل اویل، باتوجه به اینکه هر چاهی که حفر می‌شود، عمق و میزان برداشت کمی دارد، چیزی در حدود دو تا سه برابر قیمت تمام شده هر بشکه ذخایر متعارف خواهد بود و به همین دلیل اگر کشور آمریکا هم بخواهد با این شرکت معامله کند، این یک معامله کوتاه‌مدت خواهد بود. بنابراین باید گفت این موضوع یک تبلیغ سیاسی است تا یک رویکرد اجرایی و به نظر می‌رسد که تولید شیل اویل برای آمریکا با توجه به اینکه این کشور از کشور‌هایی چون عربستان، کانادا، آمریکای لاتین و در راس آن ونزوئلا و کشور مکزیک به ترتیب بیش از یک و نیم، بیش از سه و نیم، بیش از یک و هفت دهم‌میلیون و 900هزار بشکه نفت خام در روز دریافت می‌کند، صرفه اقتصادی نخواهد داشت. زمانی آمریکا می‌تواند شیل اویل را مطرح کند که قیمت هر بشکه نفت خام حداقل بالای 60 یا 70 دلار باشد، چون در شرایط بهینه تولید، فقط هزینه تولید شیل اویل در آمریکا بالای 44 تا 45 دلار است.
