پادشاه عربستان سعودی روز گذشته طی سخنانی در افتتاحیه نشست «سران اسلامی-آمریکایی» با حملهای شدیداللحن، ایران را به آنچه حمایت از تروریسم در منطقه گفته می‌شود، متهم کرد. همزمان دونالد ترامپ نیز با حمله به ایران مدعی شد که تهران مسوول فجایع در منطقه و مسوول تروریسم در سوریه، عراق و یمن است. این اظهارات رئیس‌جمهوری آمریکا که برای سعودی‌ها هزینه‌های زیادی را در برداشته است، به تعبیر وزیر خارجه ایران، دوشیدن 480 میلیارد دلار است. به گزارش دنیای اقتصاد، اگرچه برخی از تحلیلگران معتقدند که این ائتلاف اسلامی-آمریکایی برای شکل دهی به ناتوی عربی می‌تواند فشارها بر ایران را در منطقه افزایش دهد، اما در مقابل عده بیشتری از کارشناسان مسائل منطقه بر این باورند که همزمانی این اقدامات با پیروزی جریان اعتدال در انتخابات ریاست جمهوری در ایران، کابوسی برای آل سعود در پیوند با ترامپ است.
نوک پیمان تروریسم
سلمان بن عبدالعزیز روز یکشنبه در افتتاحیه نشست «سران اسلامی-آمریکایی» در ریاض با اتخاذ مواضع تند و شدیداللحن، ایران را حامی اصلی تروریسم در منطقه خواند. شاه عربستان که در حضور ترامپ و دیگر سران عربی و کشورهای اسلامی در ریاض سخنرانی می‌کرد، بعد از سخنانی در باب همزیستی و ویژگی‌های مسالمت‌آمیز دین اسلام، به‌شدت ایران را به حمایت از تروریسم متهم کرد. بنا بر ادعای سلمان، ایران از زمان شکل‌گیری انقلاب اسلامی به «نوک پیکان تروریسم» در منطقه تبدیل شده است. در حالی که بیشتر اعضای تکفیری و تروریستی داعش و دیگر گروه‌های تروریستی در سوریه و عراق و منطقه ملیت عربستانی دارند، سلمان تأکید کرد که ایران از طریق گروه‌های مسلح در منطقه در حال توسعه تروریسم است. او ایران، حزب الله، حوثیها، داعش و القاعده را مشابه هم خواند و تاکید کرد که «ما در مقابله با تروریسم موفق عمل کردیم.»
ملک سلمان همچنین در بخش دیگری از اظهارات خود با بیان اینکه ایران قوانین بین‌المللی به‌ویژه قوانین مربوط به حسن همجواری را رعایت نمی‌کند، مدعی شد: «ایران برای گسترش طایفه‌گری با همکاری گروه‌های حامی خود اقدام می‌کند.» شاه عربستان در این سخنان از تاسیس مرکزی جهانی برای مقابله با تروریسم خبر داد و مدعی شد که ایران به همه قوانین بین‌المللی درخصوص همجواری بی‌توجه بوده است. همچنین حمدبن‌عیسی آل خلیفه، پادشاه بحرین در نشست ریاض مدعی شد که امنیت و ثبات منطقه به ایران مربوط می‌شود و ایران نباید انقلاب خود را به کشورهای دیگر منتقل کند.
در بیانیه پایانی اجلاس سران عربی، اسلامی و آمریکایی در ریاض که با حضور ۵۵ کشور اسلامی برگزار شد، از تاسیس مرکز جهانی مبارزه با ایده افراط‌گرایی که مقر آن در ریاض است، استقبال و بر آمادگی این کشورها برای تامین ۳۴ هزار نیرو از کشورهای اسلامی به‌عنوان نیروهای حامی عملیات علیه تروریسم در سوریه و عراق تاکید شد.
انتخاب پیش روی ایران
همزمان با اظهارات پادشاه عربستان، رئیس‌جمهوری آمریکا نیز که مسرور از قراردادهای مالی و تسلیحاتی با سعودی‌ها بود، خواستار به انزوا کشاندن تهران شد و در عین حال اظهار کرد که ایران باید بین انزوا و ورود به نظام بین‌المللی یک گزینه را انتخاب کند. دونالد ترامپ در آغاز نشست سران عربی، اسلامی و آمریکایی اظهار کرد: ما امروز فصل جدیدی از روابط میان آمریکا و عربستان را گشودیم. ترامپ همچنین مدعی شد که حزب‌الله و حماس هم‌ردیف با داعش و القاعده نمودهای مختلفی از تروریسم هستند. در همین راستا، انور قرقاش وزیر مشاور امارات در امور خارجه نیز گفت با انتخاب دوباره روحانی، امیدوارم که ایران از روابط پرتنش با همسایگان برگردد و این فرصت را از دست ندهد. از سوی دیگر؛ جان مک کین سناتور جمهوری‌خواه آمریکایی و رئیس کمیته نیروهای مسلح مجلس سنا سفر دونالد ترامپ به عربستان را گامی مهم در راستای مقابله با تلاش‌های ایران برای قدرت‌گیری در منطقه دانست.
دوشیدن ۴۸۰ میلیارد دلار
در واکنش به اظهارات رئیس‌جمهوری آمریکا، محمد‌جواد ظریف وزیر خارجه ایران در صفحه توییتر خود نوشت: «ایران ـ که تازه یک انتخابات واقعی را پشت سرگذاشته است ـ از سوی رئیس‌جمهور آمریکا در آن «مهد دموکراسی و میانه روی» مورد حمله قرار می‌گیرد. آیا این سیاست خارجی است یا صرفا دوشیدن ۴۸۰میلیارد دلار از عربستان سعودی؟» ظریف پیشتر نیز در مقاله‌ای در العربی الجدید به ترامپ توصیه کرده بود که در گفت‌وگوهایش در ریاض درخصوص مانع شدن از وقوع 11 سپتامبر دیگری در آمریکا با سعودی‌ها گفت وگو کند. او همچنین در این مقاله از تمایل ایران برای گفت‌وگو و هدیه کردن صلح به عربستان سخن به میان آورده بود.
ایران مسیر خود را تغییر نمی‌دهد
از سوی دیگر و در ادامه واکنش‌ها به اظهارات مقامات سعودی و آمریکایی، سخنگوی وزارت خارجه ایران از دولت آمریکا خواست از سیاست جنگ افروزی، مداخله‌گری، ایران‌هراسی و فروش سلاح خطرناک و بی فایده به حامیان اصلی تروریسم دست بردارد، چون ایران به‌عنوان یک حکومت مردمسالار، با ثبات و مقتدر که از حمایت‌های مردمی بهره می‌برد و منادی صلح، آرامش و حسن همجواری در منطقه و مبارزه با خشونت و افراطی‌گری در جهان است، با لفاظی‌های آمریکا و شرکایش در منطقه مسیر خود را تغییر نمی‌دهد. بهرام قاسمی با یادآوری مواضع تبلیغاتی دولتمردان آمریکایی مبنی بر نادرست بودن مداخله دولت‌های قبلی آمریکا در امور داخلی کشورهای منطقه، به دولت‌های منطقه توصیه کرد به جای هزینه کردن میلیاردها دلار از ثروت مردم خود در ازای حمایت‌های موهوم آمریکا، به فکر ثبات و رفاه و آرامش و آسایش واقعی مردم از طریق احترام به حق تعیین سرنوشت ملت‌ها و صرف این مبالغ هنگفت در امور توسعه و همکاری سازنده منطقه‌ای باشند.
خبری بد برای ترامپ
واکنش‌های خارجی به دیدار پرزرق و برق ترامپ و سلمان نیز زیاد بوده است. در همین ارتباط، رابرت فیسک، روزنامه نگار انگلیسی در یادداشتی نوشت: پیروزی حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری ایران خبری بد برای حکومت دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا و متحدان عربش است. فیسک در این یادداشت که روز گذشته در نشریه ایندیپندنت منتشر شد، نوشت: «تعداد زیادی از دیکتاتورها و خودکامگان همزمان با اعلام نتایج انتخابات ایران، برای خوشامد‌گویی به دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا در ریاض جمع شده‌اند. صرف نظر از لبنان، تونس و پاکستان، تقریبا تمامی رهبران مسلمانی که در عربستان جمع شده‌اند، با دموکراسی به‌عنوان یک شوخی یا یک نمایش مسخره و امری نامربوط برخورد می‌کنند.» فیسک افزود: «به همین دلیل سعودی‌ها از اینکه یک ایرانی معقول در انتخاباتی آزاد که تقریبا هیچ‌کدام از 50 دیکتاتوری که برای دیدار با ترامپ در ریاض گردهم آمده‌اند، جرات برگزاری اش را ندارند، پیروز شده است، دچار وحشت خواهند شد.»
شکاف بین آمریکا و اروپا
ترامپ که یک روز بعد از انتخابات ایران عازم عربستان شده است تلاش کرد تا جامعه بین‌المللی را برای سیاست‌های خود علیه نفوذ ایران در منطقه با واشنگتن همراه کند. اما مقامات اروپایی از انتخاب مجدد حسن روحانی که مسیر مشخصی را در زمینه سیاست خارجی طی ۴ سال آینده اتخاذ می‌کند؛ استقبال کرده‌اند. بعضی از مقامات اتحادیه اروپا امیدوار هستند که روحانی سیاست خارجی ایران به ویژه سیاست‌های این کشور در زمینه حمایت از سوریه، عراق و یمن را تلطیف کند.
