بر روابط ایران و عربستان از گذشته های دور سایه ای افتاده که اگرچه به صمیمیت هرگز نرسیده اما در مقاطعی روابط «حسنه» هم بوده،با این حال بیش از آنکه این«حسنه» بودن روابط به چشم بیاید،دو کشور با رعایت حسن همجواری در آبهای مشترک، به نحوی با یکدیگر کنار آمده‌اند. به عبارتی تنش ها را پنهان کرده اند.ایران و عربستان به جز مشترکات مذهبی،اگرچه مرز خاکی مشترکی ندارند،اما در خلیج فارس در ۵ میدان نفتی و گازی مشترک هستند.میادینی که در همه آنها ایران در برداشت ها عقب افتاده و کشور همسایه پیشتاز است. به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از خبرآنلاین، سالهاست که دولت ها برای ۵ میدان اسفندیار،فروزان،فرزاد A و B و آرش نقشه می کشند که آن را توسعه ببخشند،اما یا پول نبوده،یا تکنولوژی یا تحریم مانع شده است. دولت یازدهم اما مصمم تر از دولت های پیشین درست فردای روزی که مستقر شد،سخن از برداشت برابر از میادین مشترک به میان آورد. پس ازتوافق برجام اولویت بندی های وزارت نفت،ابتدا بر روی بازگشت تولید به زمان پیش از تحریم ها متمرکزشد.سپس تکمیل فازهای نیمه تمام پارس جنوبی اولویت شد و حالا در آخرین ماههای دولت،کار توسعه میادین مشترک تسریع پیدا کرده است.
* اسفندیار
دوسال پس از رویکار آمدن دولت یازدهم، شرکت نروژی برای همکاری و توسعه در این میدان اشتیاق نشان داد و قرارداد اولیه توسعه میدان مشترک اسفندیار با یک شرکت نروژی-اتریشی امضاء شد. این در حالی است که میدان اسفندیار در سال ۱۳۴۵ توسط شرکت آیپک کشف شد، ولی تاکنون عملأ هیچ بهره‌برداری از نفت آن صورت نگرفته و همواره بعلت تحریم و همچنین عدم تمایل شرکت‌های تخصصی نفتی به حضور در ایران و انعقاد قرارداد با وزارت نفت، همواره در نیم قرن گذشته، این میدان تولیدی نداشته است.
* فروزان
بیشترین میزان برداشت ایران از میدان فروزان مربوط به سال 1366 با 180 هزار بشکه نفت در روز بوده است؛ اما از اوایل دهه 80 میزان تولید نفت خام از این میدان به حدود 40 هزار بشکه در روز کاهش یافت. مجری طرح توسعه میدان نفتی مشترک فروزان، از دوبرابر شدن تولید نفت در میدان فروزان تا سال 95 خبر داده بود. بر اساس اعلام شرکت نفت فلات قاره ،مجموع نفت تولید شده در بخش فروزان حدود 763 میلیون بشکه بوده و تاکنون 24 درصد از کل نفت تولیدی از سوی ایران و 76 درصد از سوی عربستان برداشت شده است؛ موضوعی که با درنظر گرفتن سهم 11 درصدی ایران از نفت قابل برداشت، بیانگر تلاش مضاعف شرکت ملی نفت ایران در میدان فروزان و برداشت بیش از 2 برابری به نسبت سهم از سوی ایران است.
* آرش
اهمیت میدان آرش علاوه بر حضور لایه های نفتی و گازی با مقدار زیاد میعانات گازی، حفظ حاکمیت کشور بر آب های این منطقه و مناقشه مرزی است. این میدان بین کشور ایران، عربستان و کویت مشترک است.کویت و عربستان از سال ۱۹۷۵ در حال بهره برداری از این میدان هستند. در سال ۹۳ با سفر امیر کویت به ایران، تفاهم نامه های نفتی بین این دو کشور به امضا رسید که به دنبال آن اختلاف دو کشور عربستان و کویت برای توسعه میادین مشترک نفتی در خلیج فارس افزایش یافت، زیرا پس از تعلیق طرح توسعه میدان گازی آرش توسط عربستان و کویت به دلیل اینکه در نحوه انتقال نفت و گاز این میدان اختلاف پیدا شد، همکاری این دو کشور نیز کمرنگ تر شد.
اما پس از حمله به سفارت عربستان، روابط ایران با عربستان به سردی گرایید و همین عامل سبب شد تا همکاری هایی که قرار بود ایران با کشورهای خلیج فارس برای توسعه میادین نفتی داشته باشد، عقب بیفتد.
میادین نفتی مشترک زنده اند
رضا پدیدار، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران در گفت و گو با خبرآنلاین می گوید:« وزارت نفت توسعه این میادین را به جد دنبال می کند و از اولویت های دولت توسعه میادین مشترک نفت و گاز است. برمبنای مدل جدید قراردادهای نفتی،مذاکراتی جدی برای توسعه میدان آرش صورت گرفته که به امضای قرارداد نزدیک است.به عنوان مثال یک شرکت نروژی ابراز تمایل برای سرمایه گذاری کرده که مذاکره با این شرکت ادامه دارد.»
وی افزود:«مذاکره برای سرمایه گذاری در برداشت از میدان مشترک فروزان که بین ایران و عربستان و کویت مشترک است،نیز از اولویت هاست که از آذرماه بحث های آن جدی تر شده،اما تا رسیدن به توافق و عقد قرارداد نیاز به بررسی های بیشتر وجود دارد.
به گفته این فعال صنعت نفت، این میدان مشترک عربستان قابلیت تولید یک تریلیون فوت مکعب گاز طبیعی و 310 میلیون بشکه نفت خام دارد که باید عملیات بهره برداری از آن برای ایران عملیاتی شود.»
پدیدار ادامه داد:«وزارت نفت برای افزایش تولید از میدان اسفندیار که هم اکنون حدود 12 هزار بشکه تولید نیز طرح های توسعه ای دارد که باید سرعت در بهره برداری از آن عملیاتی شود.»
وی عنوان کرد:«در گذشته به دلیل اینکه اولویت وزارت نفت توسعه میادین پارس جنوبی و میادین مستقل غرب کارون بوده که تولید نفت کشور را به 4 میلیون بشکه در روز برساند، با تحقق این هدف حالا تمرکز برای برداشت از میادین افزایش یافته است تا این میادین از دست نروند.»
پدیدار بیان کرد:«میادین مشترک با عربستان همچنان زنده هستند ولی به دلیل تنش های سیاسی که با عربستان در این مدت گذشته بوده توسعه آنها کمی عقب افتاده است.»
