بهگزارش باشگاه در و پنجره و نما به نقل از ایسنا، محمد فاضلی – عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی- اُرسی در معماری ایران را با «جامعه اُرسی: جامعهای با شیشههای رنگارنگ» مقایسه و بیان کرد: تنوع رنگارنگ شیشههای اُرسی در حالی که متکثر و گوناگون است، اما انسجام و نظمی بینظیر دارند. تکثر میتواند منظم، منسجم و زیبا باشد. جامعه ایرانی هم میتواند در عین تکثر و تنوعش، منظم، منسجم و متحد باشد. چنین جامعهای – متکثر، متنوع، رنگارنگ و در عین حال منسجم و متحد - میتواند درست مثل شیشههای رنگی جلوی نورهای زائد و اشعههای سوزان را بگیرد؛ امنیت و آرامش خاطر فراهم کند و مانع از ورود حشرات و خزندگان مزاحم و خطرناک شود.
او با بیان اینکه جامعهای که زیباییاش محصول نورهای رنگارنگی است که به درون آن میتابند، افزود: روح معماری ایرانی فقط برای ساختن خانههایی از خشت و گِل نیست، بلکه بهکار ساختن جامعهای از جنس جسم و روح هم میآید.
این جامعه شناس گفت: تنوع و تکثرِ منسجم، مثل پدافند غیرعامل عمل میکند؛ حشرهکشی به کار نمیرود، اما حشره مزاحمی هم در کار نیست؛ ابزار تهدیدی بهکار نیست، اما امنیت و آرامش خیال هست. معماران جامعه ایرانی امروز بیش از هر زمان دیگری به ساختن «جامعه اُرسی»، «جامعهای با پنجرههایی از شیشههای رنگی» نیاز دارند، جامعهای که تکثر و تنوع را به رسمیت بشناسد، جامعهای که ایمنی و امنیت را در «تکثر منسجم» جستوجو کند. جامعهای که زیباییاش محصول نورهای رنگارنگی است که به درون آن میتابند. روح معماری ایرانی فقط برای ساختن خانههایی از خشت و گِل نیست، بلکه بهکار ساختن جامعهای از جنس جسم و روح هم میآید.
فاضلی با انتشار این مطلب در صفحه شخصی خودش در فضای مجازی، بیان کرد: اگر از مساجد، کاخها یا خانههای ساختهشده با معماری سنتی ایرانی بازدید کرده باشید، حتماً پنجرههای چوبی با شیشههای رنگی را دیدهاید. نمونههایی از این پنجرهها را که نامشان «اُرسی» است میتوانید در ارگ کریمخان زند شیراز، عمارت ملا لطفاله شیخالاسلام سنندج، مسجد نصیرالملک شیراز و بسیاری از بناهای معماری سنتی ایران ببینید.
او ادامه داد: رنگارنگی این پنجرهها زیبایی حیرتانگیزی خلق میکند، اما زیبایی تنها کارکرد این پنجرهها و شیشههای رنگارنگشان نیست. محققان درباره این پنجرهها نوشتهاند: این شیشهها فضایی متفاوت همراه با امنیت و خیال را برای ساکنین خلق کرده و نهایتا جلوه این نورهای رنگین در فضای بنا، امنیت و آسایش و رسیدن به تعالی را به ویژه در اماکن مذهبی - متجلی میسازند. (نمونه این شیشهها در کلیسای برزیل، کلیسای جامع آخن آلمان، کلیسای سنت پاریس و سایر مکانهای مقدس هم وجود دارند.
این جامعه شناس گفت: پنجرههایی با شیشههای رنگی که نور را در رنگهای متنوع و متعدد عبور میدهند، در عین حال میتوانند از ورود درصد قابل توجهی از اشعههای گرم و سوزان به داخل بنا جلوگیری کرده و به عنوان کنترل کننده نور نیز ایفای نقش کنند. پنجرههای اُرسی با ایجاد نورهای رنگارنگ باعث دور شدن حشرات مزاحم میشوند. کویرنشینان علاوه بر در نظر گرفتن زیبایی شیشهها معتقدند شیشههای رنگی خزندگان را فراری میدهد.