به گزارش ایسنا شاید امروزه مهم‌ترین مسئله‌ای که در حوزه مدیرت شهری به چشم می‌خورد، نبود تعریفی مشترک از مفهوم بافت فرسوده و تقلیل شاخص‌های تشخیص فرسودگی بافت به مسائل و درنتیجه ناکارآمد بودن تعاریف موجود باشد، اما آنچه در حال حاضر به‌عنوان تعریف مشترک و مصوب بافت فرسوده مدنظر قرار می‌گیرد، شاخص‌های مستقل بر جامعیت ابعاد اقتصادی، اجتماعی، کالبدی، زیست‌محیطی و حقوقی است.
یکی از معضلات جدی که بسیاری از شهرهای ایران با آن روبرو هستند، فرسودگی بافت‌های شهری است که این را می‌توان یک مسئله جهانی برای اکثر شهرهای دنیا دانست، زیرا چرخه تغییرات شرایط کالبدی، اجتماعی و زیست‌محیطی شهرها در طول زمان بافت‌های شهری را به‌طورمعمول در معرض فرسودگی قرار می‌دهد.
در ایران بیشینه نوسازی و بهسازی بافت‌های فرسوده شهری در مفهوم نوین آن به فاصله زمانی سال‌های 1300 ه.ش تاکنون برمی‌گردد. در طول این مدت مداخله در بافت فرسوده شهری با دیدگاه و رویکردهای مختلفی همراه بوده است از رویکردهای شهرسازی بولدوزری در دهه‌های اولیه بعد از سال 1311 گرفته تا رویکردهای شهرسازی مشارکتی در دهه‌های اخیر، همگی در راستای اصلاح وضعیت بافت فرسوده صورت گرفته است.
در تعریف بافت فرسوده به بلوک‌های اطلاق می‌شود که دارای سه شرط ناپایداری، نفوذناپذیری و ریزدانگی باشند و بافت فرسوده در کل به سه دسته بافت تاریخی،بافت شهری و بافت حاشیه تقسیم می‌شود.
شهر بندرعباس با محدوده 7113 هکتار و جمعیتی شهری 518 هزار و775 نفر دارای 1372 محدوده بافت فرسوده مصوب و 53 هکتار بافت تاریخی و 1700 هکتار سکونتگاه‌های غیررسمی، جمعاً 3072 هکتار بافت سوده و سکونت‌گاهی غیررسمی است که 43 درصد شهر بندرعباس را شامل می‌شود.
در همین رابطه یک کارشناس ارشد شهرسازی گفت: ما در فرایند شهرنشینی و شهرسازی دچار پدیده هستیم، برخی محله‌ها دچار خلل کالبدی و مشکلات اقتصادی و معیشتی و آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی این محدوده‌هاست که متعاقباً این محلات برای ساکنین مشکل‌ساز می‌شود و هم این آسیب‌ها را به دیگر نقاط شهر انتقال می‌دهد.
عبدالله محترم پناه افزود: از همین رو لازم است مجموعه مدیریت شهری و حاکمیتی برای جلوگیری از آسیب‌های درون محله‌ای و دیگر نقاط شهر اقدامات پیشگیرانه، اصلاحی و توسعه برای محلات شهر انجام دهند.
مدیر مرکز نوسازی بافت فرسوده شهرداری بندرعباس با اشاره به اقدامات این مرکز در اجرای برنامه‌های بافت فرسوده، خاطرنشان کرد: مجموعه مدیریت بافت فرسوده وظیفه شناسایی مطالعه و برنامه‌ریزی و هماهنگی و اجرای پروژه‌های بهسازی و نوسازی در محلات را هدف‌گذاری می‌کند.
وی اضافه کرد: بافت فرسوده در شهر بندرعباس دارای سه دسته است. دسته اول، بافت‌های است که دارای قدمت تاریخی است و هسته اولیه شهر را تشکیل می‌دهد و با رویکرد بهسازی تاریخی شروع به فعالیت کردند. دسته دوم، بافتی است که در محدوده شهری و فاقد ارزش تاریخی است و ازلحاظ کالبدی نیاز به بازسازی دارند و دسته سوم سکونتگاه‌های غیررسمی که قال با محله‌های در حاشیه شهرها در اثر مهاجرت ساخته شدند و فاقد هیچ‌گونه رعایت ضوابط شهری و رسمیت قانونی است.
این کارشناس ارشد شهرسازی در خصوص ساماندهی سکونتگاه‌های غیررسمی افزود: تاکنون خیلی از سکونتگاه‌های غیررسمی مانند محله سنگ‌کن، درخت سبز، شیر سوم، و تپه الله‌اکبر که قبلاً جز سکونتگاه‌های غیررسمی بوده والان جز محدوده شهری قرارگرفته‌اند، ساماندهی شده و یا در حال ساماندهی هستند.
وی بهترین روش برای بهسازی بافت فرسوده را تشویق برای گرفتن پروانه ساختمانی دانست و عنوان کرد: تخفیفات 50 تا 90 درصدی درگرفتن عوارض پروانه ساختمانی جهت بهسازی و نوسازی می‌تواند بسته تشویقی مناسبی برای مردم باشد.
محترم پناه خاطرنشان کرد: از مردم انتظار داریم با توجه به حجم کاری دولت و شهرداری که مسئولیت پروژه‌های بزرگ را دارد، کارهای مثل بهسازی معابر در محلات و کاشت درخت و بهبودی نمای منازل حضورداشته باشند تا در توسعه محله‌های خود همکاری بیشتری داشته باشند.
یک شهروند ساکن در بافت فرسوده محله چاهستانی های بندرعباس گفت: ما در این محله مشکلت زیادی داریم، خیابان‌های کوچک که عبور و مرور را خیلی سخت کرده و حتی خانه‌های داریم که ازلحاظ ساختاری بسیار نامناسب است.
عبدالله سرتکی افزود: اگر شهرداری و دولت معبر مناسب برای این محله بسازد، خیلی از مشکلات ما حل می‌شود، همچنین اگر بتواند تسهیلاتی در اختیار مردم قرار دهد که بتوان خانه‌ها را نوسازی کرد، وضعیت محله بهتر از قبل می‌شود و خیلی از مشکلات برطرف می‌شود.
علی حاجی پور افزود: مسئولین باید به وضعیت محله‌های قدیمی شهر رسیدگی کنند، ساکنین هم حاضرند با مسئولین همکاری کنند تا مشکلات این محله‌ها حل شود.
تمامی شهروندان به یک شناخت نسبی با پدیده بافت فرسوده دست‌یافته‌اند اما در خصوص نحوه برخورد با این پدیده، هم‌نظر نیستیم و جهت رسیدن به مناسب‌ترین روش باید تأمل و تفکر بیشتری کنیم و چون علت به وجود آمدن سکونتگاه و فرسودگی عوامل انسانی، اجتماعی و اقتصادی است، پس راه‌حل برخورد با آن نیز می‌بایست از همان جنس باشد. باید پیشنهاد داد مناسب‌ترین روش، ایجاد اتحاد و مشارکت مردمی در مسیر توانمندی سازی ساکنین در قالب دفاتر تسهیل گری خانه و نهاد محله با تحت پوشش قرار دادن تمام گروهای مردم‌نهاد، انجمن‌ها، بسیج، کانون مساجد و گروهای متخصص در راستای توانمندسازی ساکنین و توسعه پایدار محلات با رویکرد مشارکت مردمی است.
