به گزارش ایسنا، نمای هر بنا متصل و تاثیرگذار بر مجموعه شهری است که در آن قرار دارد، از این رو هر نمایی که ایجاد میشود، بی شک بر بدنه هایی که در کنار آنها قرار گرفته است تاثیر میگذارد.
اگر نمای یک بنا بدون در نظر گرفتن ارتباط آن با بناهای اطراف ساخته شود، تناقضی در نمای شهری بوجود می آید و در پایان نیز شهری ساخته میشود، که همانند پازل چند هزار تکهی نامرتب، چهرهای آشفته به خود میگیرد.
در برخی از موارد نیز در شهرهایی با اقلیم و فرهنگهای مختلف، نماها و بناهای یکسانی را میبینیم که این امر نشاندهنده عدم توجه به اصول طراحی و نقص ساختمانها در این خصوص میباشد که در سالهای اخیر پس از مطرح شدن دوباره اهمیت فضاهای عمومی و ارزش زندگی شهری، اهمیت "نما" و همگونی آن نیز افزایش یافته است؛ چرا که "بنا" پیوند دهنده انسان با بنا و محیط اطراف است.
طبق نظرات کارشناسان امر، نمای ساختمانها دارای تاثیرات روانی نیز هست که هم با فضای عمومی همبستگی داشته و هم میتواند فضای داخلی ساختمان را نشان دهد؛ از این رو به جرات میتوان گفت که نمای ساختمانی عنصری است که به طور کلی شخصیت بنا را بیان میکند.
گفتنی است در دنیا ضوابطی در خصوص نمای ساختمانی و همگونسازی آن وجود دارد که این مسئله در کشور ما نیز مشاهده میشود، اما جای سوال اینجاست که دلیل این همه ناهمگونی موجود در ساختمانها چه بوده و چرا مسئله زیباییشناسی این امر تاکنون مورد غفلت قرار گرفته و تنها جنبه عملکردی آن مورد توجه قرار گرفته است؟.
نمای رومی، امروزه نمای مورد پسند جامعه است
"باقر پور جواد اصل" عضو هیئت علمی دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه هنر اسلامی تبریز در این خصوص اظهار کرد: نما، واژهای است مختص حوزه معماری، که با فضاهای شهری، معابر و... ارتباط مستقیم داشته و به عنوان سیمای شهری، مورد توجه قرار گرفته است.
وی افزود: اهمیت نمای ساختمانها، زمانی آشکار میشود که متعلق به هویت شهر و هماهنگ با آن باشد و در نتیجه میتواند به راحتی با همه شهروندان و مردمی که به عنوان گردشگر از شهر بازدید میکنند به راحتی ارتباط برقرار کند.
پورجواد اصل در خصوص بررسی رابطه بین نمای شهری و ساختمانی نیز گفت: در این خصوص نباید تک بعدی و یک جانبه نگاه کرد، چرا که مسئلهای چند وجهی بوده و سرمایهگذار، صبغهی فرهنگی و هویتی، شهرداریها و ارگانهای متولی نظم شهری نیز در این امر دخیل هستند.
وی ادامه داد: متاسفانه امروزه نیازهای غیرواقعی درحال گسترش بوده و با پیشرفت انسان در تمامی حوزهها، نیازهای مدرن شدهای نیز احساس میشوند، از این رو متعاقب آن نیز جلوههای جدید شهری خلق میشوند.
وی با تاکید براینکه نیازهای جدید، جریانسازی میکنند؛ با اشاره به چهارراه شهید بهشتی تبریز، یادآور شد: این چهار راه به عنوان یک نمونهی جریانساز میتواند در منطقه خود ایفای نقش کرده و سرمایهگذاران را جذب کند؛ بهطوریکه برای سرمایهگذاری که تخصصی در زمینهی معماری ندارد و به نحوی سردرگم در انتخاب نمایی برای ساختمان خود است، این چهار راه میتواند ایدهای برای اجرای نما و هماهنگ با آن ارائه دهد.
پور جواد اصل، در خصوص ضوابط اجرایی نما نیز یادآور شد: اگر بخواهیم از دید دانشجوی معماری یا مهندس معمار به مسئله نگاه کنیم، شاید همچین برداشتی نسبت به موضوع داشته باشیم ولی این نگاه از نظر مردمی که علاقه یا شغلشان معماری نبوده به این طریق نیست.
وی با اشاره به اینکه امروزه نمایی که در ساختمانها به وفور مورد استفاده قرار گرفته، نمای رومی است، تاکید کرد: اگر در این رابطه نظرسنجی کرده و نظرات مردم را جویا شویم، متوجه خواهیم شد که امروزه این نما، نمای پسندیدهای در نظر مردم است.
وی ادامه داد: از این رو ما باید برای روشن ساختن موضوع در ابتدا مفاهیم را تعریف کنیم و شاید حتی متوجه شویم که مشکلی وجود ندارد درحالیکه اگر در حوزههای مختلف مفاهیم را تعریف کنیم، متوجه ضعف در هماهنگی حوزهها خواهیم شد.
استاد دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه هنر اسلامی تبریز تاکید کرد: حوزههای مرتبط با نمای ساختمانی، میتوانند عملکردی، زیبایی شناسی، اقلیمی و ... داشته باشند، چرا که امروزه در جریان یکسانسازی، تمامی این مولفهها حذف شده و شاهد آن هستیم که یک بنا با نمای ثابت در شهرهای مختلف ایران در حال ساخته شدن است که برای برطرف کردن این موضوع باید به ادبیاتمان رجوع کنیم.
وی خاطر نشان کرد: متاسفانه امروزه تعریف زیباییشناسی نیز در حال دگرگونی بوده و نمای رومی که پیشتر ذکر شد از تکرار به امری روتین تبدیل شده است.
پورجواد اصل در خصوص نقشهای موثر در بهبود نماهای ساختمانی تشریح کرد: برای رسیدن به جواب باید به دنبال نقشهایی باشیم که تاثیرگذار بوده و باید هر جنبه را از جنس خودش حل کنیم که آموزش مردم، آموزش متخصصان، سرمایهگذاران، نظام مهندسی، ارگانهای دولتی و ... جنبههایی هستند که ایفاگر این نقش میباشند.
وی با تاکید بر اینکه مدیریت شهری، بیشترین نقش را نسبت به نمای ساختمامی دارد، تاکید کرد: مردم، متخصصان و دانشجویان، زیر نظر مدیریت شهری ارتباط پیدا کرده و ایفای نقش میکنند؛ از این رو نیاز است که در مدیریت شهری به این موضوع توجه بیشتری شود.
کمیته سیما و منظر شهری از طرف وزارت راه و شهرسازی با هدف پر کردن خلاء زیباییشناختی موجود، ایجاد شده است
"رسول درسخوان" عضو شورای شهر تبریز نیز در این خصوص اظهار کرد: اگر بخواهیم نگاهی جامعهشناختی به موضوع داشته باشیم، در مییابیم که از قدیم دو نظریه "سوسیالیستی و لیبرالیستی" وجود داشته است.
وی در این خصوص افزود: در نظریهی سوسیالیستی، دولتها و شهرداریها همه چیز را دیکته میکنند اما درمقابل، در نظریهی لیبرالیستی هر کس مطابق با سلیقهی خویش عمل میکند.
وی ادامه داد: در کشور ما چون رویکرد مشخصی وجود ندارد، در نتیجه استراتژیها نیز مشخص نبوده و اگر به کشورهای سوسیالیست نگاه کنیم نماهای ساختمانی هماهنگی مشاهده میکنیم که در کشور ما چنین مسئلهای نمایان نیست.
درسخوان درخصوص تاریخچه توجه به نمای ساختمانی نیز بیان کرد: در 70 سال اخیر ایران، سیاستهایی همانند کشورهای سوسیالیستی جاری نبوده و همچنین وضعیت معیشت اقتصادی مردم نیز دلیلی بود که بعد از انقلاب اسلامی، شهرداریها، فشار زیادی را بر روی مردم وارد نکردند.
درسخوان در ساماندهی نماهای ساختمانی، اولویت را با بافت تاریخی دانست و تشریح کرد: برای ساماندهی نماها میتوان از بافت تاریخی و مرکزی شهر شروع کرد، به طور مثال قونیه که به عنوان پایتخت گردشگری کشورهای اسلامی در سال 2016 انتخاب شد، به منظور جذب گردشگری اولویت را به بافت تاریخی اختصاص داد.
وی در خصوص بحث زیباییشناختی مصوبههای اجرایی نما نیز اظهار کرد: سالهای زیادی از نگاه عملکردی به طرحهای شهری گذشته است که متاسفانه هنوز ما در آن مرحله قرار داریم، البته کمیته سیما و منظر شهری از طرف وزارت راه و شهرسازی با هدف پر کردن خلاء زیباییشناختی موجود، ایجاد شده است.
با توجه به آنچه گفته شد، چه خوب میشد اگر با اتخاذ تمهیدات متخصصانه و صحیح، وجهههایی زیبا در مقابل دیدگان شهروندان ایجاد کرده و نگاهشان را از رنجشی که در برخورد با بناهای ناهمگون حس میکند را رهایی بخشیم.
تصحیح نماهای شهری و همگونسازی آن، میسر نمیشود مگر با همکاری همه مردم، زیرا ما نماینده عصر حاضر خودمان بوده و همانطور که امروزه با دیدن نماهای آجری که در گوشه کنار این شهر جا خوش کرده و پذیرای نگاه گردشگران هستند، خرسند میشویم، در این راستا ما نیز یادگاری بگذاریم که آیندگان با دیدن میراث معماری امروز ما خوشنود شوند.
شایان ذکر است، با توجه به اینکه شهر تبریز در آستانهی رویدادی بزرگ به سر میبرد، با چنین نماهای درهم ریختهای آیا شهر تبریز میزبان خوبی برای گردشگران سال 2018 از سراسر دنیا خواهد بود، یا نه!.