به‌گزارش باشگاه در و پنجره و نما به‌نقل از جمسا، ساختمان‌ها مهمترین جزء در زندگی انسان‌ها هستند. شاید هم این سوال در ذهن شما تداعی شود که این همه ساختمان که در اطرافتان وجود دارد چه کاربری‌هایی دارند و چه سازمانی کاربری آنها را تعیین می‌کند. در پاسخ به این سوال باید گفت که شناسنامه هر ساختمانی در سند پروانه ساخت آن وجود دارد.
این سند در واقع مجوزی است که می‌بایست قبل از ساخت‌وساز از شهرداری گرفته شود و هرگونه عملیات ساختمانی قبل از گرفتن پروانه ساخت کاملا غیرقانونی خواهد بود. در کنار مشخصات فنی ساختمان که در سند قید می‌شود، نوع کاربری ساختمان نیز مشخص می‌گردد.
کاربری ساختمان نشان می‌دهد که ساختمان مورد نظر برای چه هدفی ساخته می‌شود. لازم به ذکر است که هشت نوع کاربری برای ساختمان مشخص شده و محل احداث هر کدام به نظر شهرداری برمی‌گردد. مثلا اینکه یک ساختمان صنعتی نمی‌تواند در مرکز شهر ساخته شود و شهرداری چنین مجوزی را برای این هدف صادر نمی‌کند. در ادامه یکی از مقالات ساختمانی که مربوط به انواع ساختمان از نظر کاربری است را مطالعه خواهیم کرد.
ساختمان با کاربری تجاری
ساختمان‌هایی که با مجوز تجاری ساخته می‌شوند می‌توانند هرگونه فعالیت تجاری مثل رستوران، آرایشگاه، مغازه، عمده فروشی، دفتر بیمه، آژانس مسافرتی و غیره را در آن ساختمان راه‌اندازی کنند. لازم به ذکر است که ملک تجاری حتما باید دارای مجوز کاربری تجاری از شهرداری باشد و صرف تجاری بودن ملک برای شروع فعالیت کافی نیست. حتی واحد‌های صنعتی که تابع نظام تجاری یا واحد‌های صنفی هستند نیز طبق ماده ۵۵ و تبصره بند ۲۴ قانون شهرداری اگر به هدف کسب و کار و تجارت بنا شده باشند نیز می‌توانند مجوز کاربری تجاری را از مراکز ذی‌ربط دریافت کنند.
ساختمان با کاربری مسکونی
به‌طورکلی املاک با کاربری مسکونی به سه دسته زمین مسکونی، ویلایی و آپارتمانی تقسیم می‌شوند. این ساختمان‌ها برای اینکه مجوز کاربری مسکونی بگیرند باید در محدوده تراکم ساختمان‌های مسکونی قرار بگیرند. هرجا که تراکم منازل و ساختمان‌های مسکونی زیاد باشد، زمین یا ملک می‌تواند مجوز کاربری مسکونی را از شهرداری دریافت کند. البته با افزایش جمعیت، میزان آپارتمان‌های مسکونی نیز افزایش پیدا کرده است. این‌گونه ساختمان‌ها حیاط، راه‌پله، پارکینگ مجزا ندارند و به صورت مشترک برای همه اهالی ساختمان ساخته می‌شوند که به این بخش‌ها اصطلاحا مشاع ساختمان گفته می‌شود. قیمت ساختمان‌های مسکونی براساس عوامل مختلفی برآورد می‌شود که یکی از آنها قیمت مصالح مثل قیمت تیرآهن، میلگرد و غیره است که قیمت به‌روز آن از طریق سایت مرکزآهن قابل استعلام می‌باشد.
ساختمان یا زمین با کاربری کشاورزی
مجوز کاربری کشاورزی برای دو نوع زمین یعنی باغ و زراعی صادر می‌شود. این دو زمین تفاوت‌هایی با هم دارند مثلا زمین زراعی برای کشت محصولات زودبازده مثل گندم و برنج استفاده می‌شود، درحالی‌که باغ برای کاشت درختان میوه مورد استفاده قرار می‌گیرد. ولی در نهایت مجوز کشاورزی مشابهی برای هر دو نوع زمین صادر خواهد شد. ساختمان‌هایی هم وجود دارند که به هدف کشت و پرورش گل و گیاه ساختمانی یا محصولات گلخانه‌ای طراحی می‌شوند که باز هم نیاز به داشتن مجوز با کاربری کشاورزی خواهند داشت.
ساختمان با کاربری ورزشی
مجوز کاربری ورزشی اغلب برای ساخت استادیوم‌های ورزشی، زمین بازی، باشگاه و غیره صادر می‌شود. همچنین استخرهای روباز و سرپوشیده نیز در دسته ساختمان با کاربری ورزشی قرار دارند که تحت نظر شهرداری فعالیت می‌کنند. این ساختمان‌ها بیشتر دولتی هستند ولی بخش خصوصی هم با ساخت انواع باشگاه‌های کوچک ورزشی وارد این فعالیت شده است.
زمین با کاربری معدن
به‌طورکلی معدن در محلی احداث می‌شود که در آن یک ماده مهم و ارزشمند کشف شده باشد. معمولا اگر در محلی فلز، سنگ، خاک با امکان فرآوری به محصولات دیگر و غیره کشف شود، با دریافت مجوز کاربری معدن، می‌تواند تبدیل به معدن شود. لازم به ذکر است که بعد از کشف ماده ارزشمند در یک زمین باید برای احداث معدن، مجوز کاربری معدن دریافت شود و هرگونه برداشت از آن قبل از گرفتن مجوز غیرقانونی تلقی می‌شود. ضمن اینکه اگر فردی یک ماده قابل استخراج در یک زمین بدون مالک پیدا کند و آن را به ثبت برساند می‌تواند مالک زمین و معدن آن شود.
ساختمان با کاربری صنعتی
معمولا فعالیت‌های صنعتی مثل تولید، انبار و توزیع در ساختمان‌های صنعتی صورت می‌گیرد و برای این کارها باید مجوز کاربری صنعتی از طرف شهرداری صادر شود. ساختمان‌هایی مانند تعمیرگاه‌ها، کارخانجات، مراکز تولیدی دارای کاربری صنعتی بوده و در جاهایی دور از تراکم ساختمان‌های مسکونی یا در شهرک‌های صنعتی احداث می‌شوند. اگر هم بعد از مدتی تراکم مسکونی در نزدیکی این ساختمان‌ها بیشتر شود، بنا به نظر شهرداری، آنها را به اماکن دورتری منتقل می‌کنند.
ساختمان با کاربری خدماتی
یک ساختمان با کاربری خدماتی شبیه به ساختمان تجاری به جهت کسب درآمد احداث می‌شود که به آنها کاربری‌های انتفاعی می‌گویند. اما کاربری خدماتی برای اخذ مجوز نیاز به پرداخت هزینه ندارد زیرا به جهت خدمت‌رسانی به مردم احداث می‌شود. گرمابه‌های عمومی، ترمینال‌ها، شبکه‌های بهداشت و امثال اینها در دسته ساختمان با کاربری خدماتی قرار دارند.
ساختمان‌های فاقد کاربری
در انتها باید گفت ساختمان‌هایی که در هیچ کدام از دسته‌های فوق قرار ندارند، یا اینکه شهرداری از آنها به عنوان ذخایر شهری نام برده است، یا دولت طرحی برای آزادسازی آنها در نظر نگرفته است فاقد کاربری بوده و هیچ‌گونه مجوزی برای آنها صادر نمی‌شود.
قیمت ساختمان‌ها از نظر نوع کاربری
ساختمان‌ها به طور کل دارای قیمت‌های مختلفی هستند و قیمت آنها براساس نوع طراحی، نوع کاربری، میزان مصالح مورد نیاز، تعداد طبقات آنها برآورد می‌شود. اما مهمترین فاکتوری که بر قیمت آنها تاثیرگذار است میزان آهن مصرفی در آنهاست که توسط مهندس طراح در ابتدای کار محاسبه می‌شود. قیمت تیرآهن، میلگرد، صفحات آهنی و غیره مواردی هستند که باید قبل از شروع کار از طریق مرکز آهن استعلام شوند.
جمع‌بندی
همانطور که گفته شد ساختمان‌ها از نظر کاربری به هشت دسته تقسیم می‌شوند اما به هدف توسعه و پیشرفت صنعت ساختمان‌سازی و به هدف افزایش رونق، ساختمان‌های چند کاربری نیز به وجود آمدند. ساختمان‌های تجاری مسکونی، تجاری اداری، تفریحی مسکونی و غیره در دسته ساختمان‌های چند کاربری قرار دارند که تعداد آنها هم روز به روز در حال افزایش است.
