پنجرة ایرانیان- براساس گزارش‌های منتشر‌شده برخی شرکت‌های گمنام اقدام به واردات ماشین‌آلات در و پنجره‌های مستعمل نوسازی‌شده فاقد استاندارد به کشور کرده‌اند، موضوع چیست؟

به‌گفتة برخی، بورسا، شهری کهن و با قدمتی تاریخی است که امروزه از مراکز صنعتی ترکیه به‌‌شمار می‌رود، اما این شهر که مهد حاکمیت شاهان عثمانی و نخستین پایتخت این امپراتوری نیرومند بوده، شاید برای ایرانیان چندان شناخته‌شده نباشد. با این حال، نام این شهر برای بیشتر فعالان صنعت در و پنجره ایران به‌عنوان یکی از مراکز اصلی تولید ماشین‌آلات پنجره‌های دوجداره نامی آشناست. ماجرا چیست؟

در شهر تاریخی بورسا، شرکت‌های تولیدکنندة ماشین‌آلات در و پنجره، بسیاری با ظرفیت‌های مختلف مشغول به‌کار هستند؛ از شرکت‌های حرفه‌ای با ظرفیت تولید بالا تا کارگا‌ه‌های زیرپله‌ای و با ظرفیت محدود. بدیهی است کیفیت ماشین‌آلات تولیدی این شرکت‌ها نیز متفاوت است، اما در کنار این تولید‌کنندگان، صنایع پایین‌دستی دیگری نیز وجود دارد که کار این کارگاه‌ها از دیدگاه خودشان اوورهال (بازسازی و بهسازی) کردن ماشین‌آلات دست دوم است. ترکیه با قدمتی بیش از 30 سال در این صنعت، حجم بسیار بالایی از ماشین‌آلات ازکارافتاده، مستعمل و ... دارد؛ صنعت جدیدی که امروزه در بورسا شکل گرفته و مخاطبان فراوانی هم پیدا کرده و البته برخی از خریداران ایرانی نیز جذب این محصولات شده‌اند.

 این کارگاه‌ها با خرید ماشین‌آلات از کار افتاده به قیمت‌های بسیار نازل (برای مثال هر دستگاه تک‌سر به قیمت 500 لیر ترکیه و هر دستگاه دوسر 1000 لیر ترکیه) اقدام به بازسازی آنها می‌کنند، البته به‌شکلی ظاهری و در حد رنگ‌آمیزی، و به‌هیچ‌وجه به‌صورت حقیقی مورد بازسازی قرار نمی‌گیرند. این ماشین‌آلات حتی در محل کارگاه به‌درستی عمل نمی‌کنند، چه رسد به اینکه بتوان از آنها کار کشید! این دستگاه‌ها با قیمت‌هایی بسیار نازل به خریدارانی که عمدتاً از کشورهای فقیر هستند، ارسال می‌شود. هنگامی که بهای این دستگا‌ه‌ها را جویا شدیم، دریافتیم قیمت این ماشین‌آلات، برای مثال 6 دستگاه تک‌سر، حدود 3000 دلار و برای خطوط دوسر این رقم حدود 6000 دلار است که البته جای تخفیف هم دارند. جالب این‌که سنخیتی میان این ماشین‌آلات وجود ندارد و ممکن است هرکدام از دستگاه‌های یک خط تولیدی، متعلق به شرکتی متفاوت و دارای سیستم طراحی کاملاً متمایز و مجزایی باشند، اما رنگ‌آمیزی انجام‌شده به ‌آنها ظاهری یکسان بخشیده است.

بنابراین امکان تأمین قطعات این ماشین‌آلات نیز عملاً بسیار دشوار خواهد بود و درواقع می‌توان ادعا کرد این ماشین‌آلات صرفاً از لحاظ رنگ ظاهری کیفیت بالایی دارند. اما بخش تأسف‌‌برانگیز ماجرا آنجاست که در میان خریداران این محصولات، برخی وارد‌کنندگان ایرانی نیز به چشم می‌خورند که مرتب درحال خرید و ارسال این ماشین‌آلات به ایران هستند. این درحالی است که واردات ماشین‌آلات مستعمل و دست دوم به ایران چند سالی است ممنوع شده و مشخص است این واردکنندگان آنها را به‌عنوان دستگاه نو وارد ایران کرده و به خریداران عرضه می‌کنند. ناگفته پیداست که این عمل، کلاهبرداری عده‌ای از هموطنان دلال‌مان از سایر هموطنان به‌شمار می‌رود. از سوی دیگر این دستگاه‌ها در مرز بازرگان و کیلویی حدود 35 هزار ریال ترخیص می‌شوند و البته بدون گواهی استاندارد؛ درواقع هیچ نظارتی بر استاندارد این ماشین‌آلات وجود ندارد. از سوی دیگر هزینة حمل هر ست تا مرز بازرگان نیز حدود 500 دلار برآورد می‌شود که با یک حساب سرانگشتی برای هر خط تک سر با احتساب تقریبی هر ست 500 کیلوگرم، حدود 17 میلیون و 500 هزار ریال عوارض گمرکی پرداخت می‌شود که هزینة حمل و خرید نیز تواماً حدود 3500 دلار برآورد می‌شود که جمعاً با احتساب تقریبی هر دلار 32500 ریال معادل 113.750.000 ریال می‌شود. در واقع کل بهای پرداختی با احتساب سایر هزینه‌های احتمالی کمتر از 135.000.000 ریال (سیزده و نیم میلیون تومان) می‌شود، این درحالی است که همگی این ماشین‌آلات در داخل کشور بیش از 250.000.000 ریال (بیست و پنج میلیون تومان) و به‌نام نو فروخته می‌شوند!

درحقیقت این روند علاوه بر کاهش کیفیت تولید حاصل از این ماشین‌آلات، کلاهبرداری از دولت و مشتریان این ماشین‌آلات محسوب می‌شود که به نوعی فریب خورده‌اند:

• فروش دستگاه دست دو به‌نام نو به خریدار
• اظهار کالای دست دو به‌نام نو در گمرک
• عدم اخذ استاندارد کیفیت و اظهارنامة کیفیت گمرکی
• کسب سودهای آنچنانی ازطریق کلاهبرداری
• عدم امکان ارائه گارانتی و خدمات صحیح و پشتیبانی قطعات (به‌علت نامشخص‌بودن محصول

و قطعاً این سیستم اثرات مخرب آتی را نیز درپی خواهد داشت که نه‌تنها گریبانگیر خریدار فریب‌خورده خواهد بود، بلکه صنف و صنعت را نیز با تولیدات نامناسب تحت‌الشعاع قرار خواهد داد.