گرچه نشر اطلاعات مربوط به فعالیتهای اقتصادی بنگاهها، نهادها، سازمانها و دسترسی به آنها میتواند تأثیر قابلتوجهی بر شفافیت اقتصاد کشور داشته باشد اما در ردههای پایینتر، دسترسی به اطلاعات در بازارهای مختلف نیز اثرگذاری قابلتوجهی بر ذینفعان هر بازار خواهد داشت که ضمن افزایش شفافیت در آن بازار، به کارایی آن نیز کمک شایانی خواهد کرد.
در این زمینه قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسیده است. رئیس اتحادیه مشاوران املاک تهران نیز از تلاشهایی پرده برمیدارد که قرار است تا پیش از پایان سالجاری دسترسی آزادانه مردم به اطلاعات معاملات مسکن در بازار هر منطقه را مهیا کند. نایبرئیس کمیسیون اقتصادی مجلس نیز با استقبال از چنین اتفاقی میگوید که هیچ منع قانونی برای آزادسازی دسترسی مردم به اطلاعات حوزه معاملات مسکن وجود ندارد.
به گفته نایبرئیس کمیسیون اقتصادی مجلس، هیچ منع قانونی برای آزادسازی دسترسی مردم به اطلاعات حوزه معاملات مسکن وجود ندارد. سیدناصر موسوی لارگانی با تأکید براینکه این اطلاعات نباید فقط در اختیار بانک مرکزی یا افراد خاص باشد، افزود: دسترسی به قیمت زمین و مسکن اطلاعات محرمانهای نیست که چنانچه مردم به آنها دسترسی داشته باشند مشکلی ایجاد کند بلکه اگر این اطلاعات در دسترس مردم قرار بگیرد،
شرایط دلالبازی و حبابی شدن قیمتها سخت میشود و معاملات شفافتری انجام خواهد شد. گرچه او معتقد است وزارت راه و شهرسازی بهعنوان متولی بازار مسکن است باید تمهیداتی بیندیشد تا مردم بتوانند از این اطلاعات بهرهمند شوند اما رئیس اتحادیه مشاوران املاک تهران از آمادگی این اتحادیه برای عملیاتیکردن سامانه مربوط به این اطلاعات خبر میدهد.
حسام عقبایی که پیش از این زمینهسازی برای راهاندازی سامانه رسمی خرید و فروش اینترنتی املاک را رسانهای کرده بود به همشهری گفت: اتحادیه در کنار راهاندازی این سامانه بنا دارد مشخصات آخرین معاملات بازار مسکن هر منطقه را بهعنوان الگوی قیمتی آن منطقه معرفی کند تا مردم به شاخصهای مورد نیاز برای یک معامله موفق دست پیدا کنند.
با توجه به اینکه اطلاعات دقیقی از قراردادها و معاملات بازار مسکن در سامانه ثبت معاملات املاک و مستغلات کشور ثبت میشود، درصورت مهیا شدن دسترسی آزادانه مردم به این اطلاعات، گام بلندی در راستای شفافسازی بازار مسکن، واقعیسازی قیمتها و جلوگیری از سفتهبازی و حبابی شدن قیمت مسکن برداشته خواهد شد. به اعتقاد عقبایی، هرچه اطلاعات بیشتری از بازار املاک و مستغلات اعم از فایلینگ، قیمت معاملات، کیفیت قراردادها و... ارائه شود شفافیت این بازار بیشتر خواهد شد.
او با تأکید براینکه اطلاعات فردی معاملات هرگز افشا نخواهد شد، تصریح کرد: دسترسی آزاد به اطلاعات حوزه مسکن، معاملات را تسهیل میکند و با آگاهکردن مردم از قیمتهای واقعی، مانع تلاشهای سوداگرانه میشود و کسانی را که میخواهند قیمتهای واهی و حبابی به بازار القا کرده و موج گرانی ایجاد کنند ناکام میگذارد. پیش از این عقبایی در گفتوگو با همشهری از تلاش برای راهاندازی سامانه اینترنتی رسمی خرید و فروش اینترنتی املاک خبر داده بود که استفاده از آن برای افراد و مشاوران املاک و همچنین نهادها و سازمانهایی که برای سیاستگذاری و تصمیمسازی نیازمند اطلاعات بازار مسکن هستند، امکانپذیر خواهد بود.
با توجه به سهم 30درصدی مسکن در سبد خانوار بهنظر میرسد آزادسازی دسترسی به اطلاعات در بازار مسکن، که بخش عمده حاضران آن از بخش تولید تا مصرف را بخش خصوصی و مردم تشکیل میدهند، یکی از اقداماتی است که باید سریعا عملی شود. شفاف و منصفانه بودن معاملات در این بازار مستقیما بر طیف وسیعی از افراد جامعه تأثیر دارد که البته جز با دسترسی آزاد به اطلاعات میسر نخواهد شد.
هماکنون اطلاعات بازار مسکن، از سوی بانک مرکزی و با استفاده از آمارهای خام سامانه ثبت معاملات املاک و مستغلات کشور منتشر شده و تحولات این بازار را نشان میدهد اما از آنجا که معاملات سنتی بازار مسکن ایران بر همکاری مشاوران املاک و احیانا چانهزنی دو طرف خریدار و فروشنده مبتنی است، اطلاع داشتن خریدار و فروشنده از سایر معاملات این بازار بهخصوص در محدودهای که خود قصد معامله دارند میتواند تا حد زیادی سلامت و درستی معامله را تضمین کند.